Атырау өңірінің тасқын алдындағы дайындығы өткен аптада Премьер-Министр Олжас Бектеновтің төрағалығымен өткен селекторлық кеңесте де талқыланды. Атырау облысының әкімі Серік Шапкеновтің хабарлауынша, алдын ала бағалау бойынша, көктемгі тасқын өткен жылдың сценарийін қайталайды. Осыған байланысты бұрын салынған бөгеттерді қайта жаңарту және қалпына келтіру жүргізілуде.
«Жол инфрақұрылымын қалпына келтіру аясында Үкімет пен жергілікті бюджеттің резервтік қаражаты есебінен 30 шақырымға жуық жол жөнделді, төрт көпір қалпына келтірілді. Бұдан басқа мал үшін 13 өткел салынды, ал бұрын су тасқынымен жуылған 49 учаскеде су өткізу құбырлары орнатылды», – деп хабарлады облыс әкімі.
Қазір үлкен тасқын қаупі Қызылқоға, Индер, Жылыой, Махамбет аудандары мен Атырау қаласы маңындағы ауылдарға төніп тұр.
Былтырғы тасқын кезінде бір емес, екі мәрте эвакуациялануға мәжбүр болған Махамбет ауданы, Бейбарыс селолық округіне қарасты Талдыкөл ауылында тасқынға қарсы шаралар күшейтілген режимде жүріп жатыр. Бүгінде Талдыкөл ауылындағы жағалауды қорғау бөгетінің жалпы ұзындығы 2,9 шақырымды құрайды. «Калинтул» жеке кәсіпорны желтоқсаннан бастап 1,8 шақырым бөгеттерді нығайтуға кірісіп кеткен болатын.
Бүгінде 2 мың қап топырақ дайындалды, қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында Жайық өзенінің маңында жағалауды нығайту жұмыстары белсенді жүргізілуде, оған 10 адам және тоғыз техника жұмылдырылып отыр.
«2024 жылғы су тасқыны кезінде ауылдың сыртында екі тұрғын үй мен балабақша ғимараты қалды. Олардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында бөгеттер қайта жаңартылды. Жайық өзенінің жағасында орналасқан екі жеке тұрғын үйді мемлекет балансына беру жоспарлануда, өйткені олар бөгет салуға кедергі болып табылады. Жұмысты 20 ақпанға дейін аяқтау жоспарлануда», – деді Бейбарыс ауылдық округінің әкімі Сейілбек Зұлқашев.
Сонымен қатар өткен жылғы көктемгі су тасқыны кезінде бүлінген Махамбет ауданының Талдыкөл ауылына кірме жолды қалпына келтіру жұмыстары жүргізілуде. Жалпы, Махамбет ауданында 105 шақырым бөгет салынды. Биыл 29,9 шақырым бөгет қосымша нығайтылуда, сонымен қатар тағы 12,4 шақырым жаңа бөгеттер салу жоспарда.
– Индер ауданында жалпы ұзындығы 34,5 шақырым болатын тоғыз бөгетті қосымша нығайту жұмыстары жүргізілуде. Индер аудандық ТКШ, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары және тұрғын үй инспекциясы бөлімінің басшысы Шапағат Ғаббасовтың айтуынша, бүгінгі күні Индербор кентінде және Елтай ауылдық округінде бөгеттерді қайта жаңарту жұмыстары аяқталған. «Осындай жұмыстар Бөдене және Ынтымақ ауылдарында жүргізілуде. Жаға бекітуге 25 жұмысшы қатысып, 18 техника жұмылдырылды. Жарсуат, Өрлік, Есбол, Көктоғай, Құрылыс ауылдарында да осы жұмыстар жалғасады, – деді Ш.Ғаббасов.
Сондай-ақ спикер республикалық маңызы бар тасжол мен Индербор аудан орталығын жалғайтын 7 шақырым жол 90%-ға жөнделгенін атап өтті.
«Жолда малды айдау үшін төрт өткел болады, қосымша бір су құбыры салынады. Құрылыс жұмыстарын осы жылдың сәуір айында аяқтау жоспарлануда», – деді Индер аудандық ТКШ, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары және тұрғын үй инспекциясы бөлімінің басшысы Шапағат Ғаббасов.
Қызылқоға ауданының әкімі Қанат Қадыржанұлының айтуынша, көктемгі су тасқынының алдын алу мақсатында аудан бойынша 41 200 метр бөгетті нығайту жоспарланған. Оның 90 пайызы бүгінде аяқталған. Бұзылған екі көпір қалпына келтіріліп, жаңадан бір көпір салынды. Сонымен қатар «Сағыз-Миялы-Қарабау» тасжолында судың кедергісіз өтуі үшін 14 су өткізгіш орнатылды.
Тасқыннан былтыр қатты зардап шеккен Жылыой ауданында да жұмыстар жалғасуда. Қазір Жем өзені мен Құрсай каналының түбін тереңдету жұмыстары жүргізілуде. Сондай-ақ аудан территориясында 29 шақырым бөгет салынған.
Өзен жағалауын бекітуден бөлек, тасқын суды Каспий теңізіне қарай бұру бойынша да жұмыстар атқарылып жатыр. Атырау облысында биыл Таулы және Гоголь каналдарында тереңдету жұмыстары аяқталады.
Атырау қаласының аумағында Жайық өзенінің бойында орналасқан 3 өзек, 6 өзек және Приморский каналдарында түбін тереңдету жұмыстары аяқталды. Зарослый каналында жұмыс жалғасуда. Аталған төрт каналдың жалпы ұзындығы 50 шақырымды құрайды.
Атырау облысының Құрылыс, сәулет және қала құрылысы басқармасы басшысының орынбасары Талғат Бисеннің айтуынша, түп тереңдету жұмыстарының негізгі мақсаты – Жайық өзенінің «үлкен суды» өткізу қабілетін арттыру, әрі каналдардағы түп тереңдету жұмыстары балықтың өзенге келуіне де әсер етеді.
«Жайық өзенінің сағасын тереңдету жұмыстары өткен жылдың көктемінде басталды. Жоспар бойынша ұзындығы 10 шақырым және ені 20 метр учаске екі метрге дейін тереңдетілуі керек. Бүгінде көлемнің 70 пайызы орындалды. Ауа райына байланысты жұмыс уақытша тоқтатылды, мұз ерігеннен кейін де жалғасады. Қазір гогольский каналының 14,3 шақырым тереңдігі жүргізілді, оның жалпы ұзындығы 33 шақырым. Арнаның ені 18 метр, тереңдігі екі метр. Қалған жұмысты биыл аяқтаймыз», – деді Талғат Бисен.
Қыс маусымы аяқталып, көктем жақындаған сайын қар еріп, өзен-көлдердің тасу қаупі арта түседі. Биыл да су тасқынының алдын алу шараларына ерекше көңіл бөлініп отыр.
Баян ЖАНҰЗАҚ,
Атырау облысы