Қаламгерлік жолын өз халқының ауызекі әдебиетін зерделеуден, ұмытқа айналған кесек құндылықтарды жаңғыртудан бастады. Тұтас қазақ руханиятының өткен дүрмегіне бойлап, байырғы еңбектердің бүгінмен байланыс құруына үлес қосты.
Түрлі ілімді игерген Зейнолла Сәніктің жазушылықтан басқа өзге де қырлары жетерлік. Тарихшы, этнограф, этнолог, фольклортанушы атануы бесаспап екендігінің анық айғағы. Бағзыны түрлендіру, оны осы шаққа еш десакрализациясыз бұрмаламай жеткізу ауыр жүк. Өйткені тарихты өзгерту тарихшылардың ғана қолынан келеді. Тоталитаризм кезінде тоналған ұлттық кодты, әуелгі ділден түзілген мәдениетті толықтырудың да ауыртпалығы көп. Зейнолла Сәнік өмір жорығын осы бір ілкімді іске арнады. Өзге елде жүріп өз жұртын өгейсінбеді. Қарабайыр түрде қалам тербемей, ұлттың кәдесіне жарайтын тың туындыларды тудырды. Қаламгердің «Алыптың алыбы», «Зырылдауық», «Үстелдегі талас», «Түнгі от», «Дүмпулі дүрмек», «Желі басындағы желпініс», «Несібе» атты эпикалық әңгімелерінің сюжеті де, баяндау тәсілі де ерек. Шығармалардың тақырыптары да талғажау оқырманның көкірек көзесі мен ықылас-ынтасын оятуға әлеуетті. Сөз зергері жазған кей әңгімелер фантастикалық жанрдың қалыбынан шыққан. «Арман көлеңкесі», «Бәкеннің батпырауығы», «Жер астына саяхат», «Шаштағы шарапат» шығармалары адам атаулы үшін таңсық ғажайыптарды арқау еткен. Илансаңыз, автор «Арман көлеңкесі» туындысында заманауи құлтемірлер жайлы қаузайды. Желісі бойынша қызынан айырылған шешенің жай-күйі баяндалады. Анасының күйреуік көңілін оңалту үшін ұлы Қаден темір робот жасайды. Оны қайтыс болған Гүлжаннан айнымайтын кейіпте құрайды. Осылайша, оқиға өрбиді. Бәлкей, бұл логикалық тұрғыдан нануға тұрмайтын сюжет болуы мүмкін. Десе де, төл әдебиетіміздің көшін басқа арнаға бұрған батыл қадамдардың бірі болды. Мұндай эскапизм түбінде балаларға арналған фэнтези жанрының дамуына септігін тигізеді.
Зейнолла Сәнік – шебер суреткер ғана емес, өмір иірімін айнытпай қағаз бетіне түсірген иллюзионист. Автор адам психологиясын динамикалық күйде шебер суреттеуге қауқарлы. Одан бөлек, пейзаж цивилизациясының төңірегінде де мардымды еңбектердің жарық көруіне түрткі болды. Әрқайсысының тоникалық астары ақиқатты меңзейді. Оның көпшілік қалам тербеуге қаймығатын жаһандық жанрларға бет бұруы өз алдына бір төбе. Жазушы осы арқылы әдеби шығарманың тілінде штамп жоқ екенін дәлелдеді. Сөз басында пенде біткенге ерек дарынды зеңгірдегі күш дарытады деп ой айттық. Бұл орынсыз пайым, кредо түсінік емес. Шындығында, Зейнолла Сәнік – өз ұлты үшін толқу жасаған қаламгер һәм қайраткер.
Ислам ӘДЕН,
ҚазҰУ-дың 3-курс студенті