Батыс өңірі – жасыл желекке бай өңір. Облыста 216 мың 815 гектардан асатын орман алқабы бар. Бұл орман алқабын кеңіту мақсатында жылда жас теректер егіледі. Бұдан бөлек, бар ағаштарды қорғау маңызды. Яғни, жаз айларында орман алқабын өрттен қорғау үшін орманшылар кірпік қақпай кезекшілік атқарып еңбек етеді.
Жаз – өрт қаупінің күшейетін кезі. Өрт осы маусымда, әсіресе ормандар мен дала алқаптарында жиі байқалады. Мұның себебі негізінен азаматтарымыздың жаз айларында бұл қауіпті елемей, немқұрайлы қарауынан болып жүр. Оған далалық өрт деп жеңіл-желпі қарамау керек. Далалық алқаптарда тұтанған өрт маңайындағы елді мекендерге де қауіп төндіреді. Үлкен материалдық шығын әкеледі. Адамдардың денсаулығына зиянын тигізіп, сақтанбаса өмірлерін де жалмауы мүмкін. Сондықтан өрт қаупіне әркез абай болған жөн.
Өкінішке қарай, адамдардың өрт қауіпсіздігі шараларына немқұрайлы қарау салдарынан орман алқаптарында қызыл жалын тұтанып тұрады. 2024 жылы бір орман өрті тіркеліпті. Осындай орман алқаптарында өрттің болмауын қамтамасыз ету үшін әрі өрт бола қалған жағдайда оны тез өшіруді ұйымдастыру үшін далалық жердегі оқу-жаттығу жиындарының берері мол.
Жыл басталғалы бері облыс аумағында 183 өрт оқиғасы тіркелген. Жаз басталып үлгермесе де, осы жылдың өзінде бір дала өрті тіркеліп үлгерген.
Статистикалық талдау мәліметтеріне сүйенсек, орман өртінің 10 жағдайының 9-ы сөндірілмей қалған оттардан, тастай салған темекі тұқылынан және сіріңке шағудан, құрғақ шөпті өртеу себептерінен болады екен. Әсіресе, аса ыстық, аптапты күндері сәл ұшқынның өзі далалық шабындықта өрттің тұтануына жеткілікті.
Міне, бүгінгі оқу-жаттығу жиынына азық болған сценарий үлгісі де осындай. Алдын ала бекітілген сценарийге сәйкес шөп шауып жүрген шаруаның тракторының ұшқыны Барбастау өзені бойындағы орман алқабының өртенуіне әкеліп отыр. Айнала лезде қара түнекке айналды. Төтеншеліктер дереу атқа қонды. Мақсаттары айқын. Орман алқабындағы өрттің жайылып кетпеуін қадағалау, айналадағы елді мекендерге өрт ұшқынын жібермеу.
– Мұндай оқу-жаттығу жиындары төтеншеліктердін дайындығын пысықтайды. Қазір бұл жерде БҚО ТЖД 150-ге жуық қызметкері бар. 40-қа жуық техника жұмыс істеп жатыр. Бұл – жылда өтетін оқу-жаттығу жиыны. Тек былтыр өңірдегі су тасқынына байланысты өтпей қалды. Себебі біз былтыр дәл осы уақытта саяжайлықтарды судан құтқарып, бөгет тұрғызу жұмыстарына жұмылдырылдық. Биыл міне қайтадан далалық оқу-жаттығу жиынын өткізіп, дайындығымызды шыңдап жатырмыз. БҚО ТЖД техникалық базасын жақсартуды да жоспардан тыс қалған емес. Себебі дала өртін сөндіру үшін жақсы техника қажет. 2023 жылы республикалық бюджеттен бөлінген қаржыға 8 техника сатып алсақ, жергілікті бюджеттен бөлінген ақшаға 12 техника алдық. Ал 2024 жылы тек республикалық бюджеттен 8 техника сатып алдық. Биылғы жылы республикалық бюджеттен 5 техника, ал жергілікті бюджеттен 19 техника алдық. Өздеріңіз көріп тұрғандай, жергілікті және республикалық деңгейде де қолдау барын айтқым келеді, – деп атап өтті БҚО ТЖД басқарма басшысы Дамир Салихов.
Төтеншеліктер далаға демалысқа шығатындар от жағудың ережесін сақтаса екен дейді.
– От жағудың өз ережелері бар. Егер оны сақтамаған жағдайда демалыс азапқа айналуы әбден мүмкін. Отты 0,5 метрден кем емес минералдық жолақпен қорғалған орында жағу керек. Ол қылқан жапырақты ағаштардан, ағаш бұтақтарынан, құрғақ шөптерден қашық болу керек. Сондай-ақ демалған орыннан қайтар кезде отты міндетті түрде сөндіріп кету қажет. Егер де жақын жерде су болмаса, оны топырақпен көму қажет. От шоқтары әбден сөніп болғанша, оның қасынан кетпей, қадағалаған жөн, – деп атап өтті төтеншеліктер.
Кезекті іс-шара басқару органдарының, азаматтық қорғау аумақтық кіші жүйесі күштері мен құралдарының табиғи өрттер туындаған кездегі іс-қимылдарға дайындық деңгейін арттыру мақсатында ұйымдастырылады.
Семейдегі орман өртінен кейін орманшыларға да көңіл бөлінгені белгілі. Оның игілігін батысқазақстандық орманшылар да көрді.
2023 жылы Президент тапсырмасына сәйкес және облыс әкімінің тікелей қолдауымен облыстық бюджеттен 1 миллиард 187 млн қаржы бөлінген еді. Сол кезде ол қаржыға 25 трактор, 13 автокөлік, 78 қажетті құрал алынғаны есімізде. Кейін облыстық бюджеттен 78 млн қаржы бөлініп, оған 420 рация және 135 аспалы су шашқыш, 6 өрт сөндіруге арналған кешенді көлік, 4 дрон алынды. БҚО бойынша өртті бақылауға арналған 8 мұнара бар. Сол сегіз мұнараға бейнекамера қойылды.
Жанат ҚАЙЫРҒОЖИНА, Батыс Қазақстан облысы