«Шымкент» МГҚБ магистральдық газ құбырларын пайдаланумен және табиғи газ тасымалымен айналысады. Бұл – адам өмірі мен денсаулығына, қоршаған ортаға тікелей әсері бар аса жауапты сала. Сондықтан мұнда адамдардың өмірі мен денсаулығын сақтау, сондай-ақ қоршаған орта мен газ құбырларының қауіпсіздігін қамтамасыз ету оңай емес.
Бүгінде Шымкент қаласы мен Түркістан облысының аумағында жалпы ұзындығы шамамен 2,5 мың шақырымға жуық магистральдық газ құбырлары бар. Бұл желілер арқылы «БГА–ТБА», «Газлы – Шымкент», «Қазақстан–Қытай», «Бейнеу – Бозой – Шымкент» секілді ірі газ құбырлары өтеді.
«Интергаз Орталық Азия» АҚ «Шымкент» магистральдық газ құбыры басқармасының директоры Сәкен Исмайловтың айтуынша, күзет аймақтарын белгілеу – азаматтардың өмірін, газ жүйелерінің қауіпсіздігін қамтамасыз етудің ең тиімді тетігі.
– «Магистральдық құбыр туралы» ҚР заңына сәйкес, газ құбырлары мен оларға тиесілі нысандардың айналасында күзет аймақтары белгіленеді. Мәселен, магистральдық құбыр осінен екі жаққа қарай 50 метрден, компрессорлық және газ тарату стансаларынан 100 метрге дейінгі аралық күзет аймағы болып саналады. Ал кейбір нысандардың санатына байланысты бұл аралық 150-ден 350 метрге дейін ұлғаюы мүмкін. Мұндай аумақтарда кез келген құрылыс немесе жер қазу жұмыстары заңмен тыйым салынады. Бұл – ең алдымен халықтың қауіпсіздігі үшін қажет, – дейді басқарма директоры.
Күзет аймақтарында арнайы танымдық белгілер, ақпараттық бағандар мен километрлік көрсеткіштер орнатылып, ашық түспен белгіленген. Олар газ құбыры өтетін жерлерді нақты көрсетіп, сырт көзге бірден байқалатындай етіп жасалған.
Шымкенттің қайнаған орталығынан он шақырым қашықтықта қаланың шетінде қыраттар мен егістік алқаптардың арасында АГТС 50 – автоматтандырылған газ тарату стансасы орналасқан. Қатаң қоршау, өртке қарсы жолақтар мен тыйым салынған белгілер бұл нысанның маңызын айқындайды. Бір метрдей тереңдікте жатқан магистральдық газ құбыры қосымша қорғау құралдарымен жабдықталған.
«Интергаз Орталық Азия» АҚ «Шымкент» МГҚБ бас инженері Жандос Сәденов газ құбырларын физикалық әсерден – газдың ағып кетуі, жарылыс немесе өрт шығу қаупінен қорғауда күзет аймақтарының маңызды рөл атқаратынына ерекше тоқталды.
Газ құбырлары ауыл шаруашылығы жерлерінен өткен жағдайда да қауіпсіздік ережелері қатаң сақталуы тиіс. Бұл жерлерде күзет аймағы – құбыр осінен екі жаққа қарай 25 метрден белгіленеді.
– Мұндай аумақтарда бір жылдық дақылдар мен көкөністерді егуге рұқсат беріледі, бірақ жер жырту тереңдігі 35 см-ден аспауы керек. Ал көпжылдық ағаштар мен бұталарды отырғызуға тыйым салынады. Егер бұл аумақтарда ирригациялық немесе гидромелиоративтік жұмыстар жүргізілуі керек болса, онда олар «Интергаз Орталық Азия» мамандарымен келісілгеннен кейін ғана жүзеге асырылады, – деді Жандос Сәденов.
«Интергаз Орталық Азия» АҚ газ тасымалдау жүйесінің объектілері қауіптілігі жоғары аймақ болып табылатынын еске салады. Қауіпсіздік ережелерін сақтау – тұтынушыға газ жеткізудегі маңызды шарт. Кез келген заңсыз әрекеттер газ құбырларының қалыпты жұмысын бұзып, газ беруді тоқтатуға әкелуі мүмкін. Қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін халық газ құбырларының күзет аймақтары мен ең аз арақашықтық аймақтарын қатаң сақтаулары қажет, бұл өздерін және мүліктерін қорғауға мүмкіндік береді.
Назгүл НАЗАРБЕК, Шымкент қаласы