Бұл дәстүр мен технологияның, еңбек пен инновацияның тоғысқан тұсы десек артық айтпаймыз. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Жолдауында айқындалған «Цифрлық Қазақстан» бағытын жүзеге асыру аясында өңір жасанды интеллектіні агроөнеркәсіптік кешенге енгізуді алғаш болып қолға алды.
Президент Қасым-Жомарт Тоқаев өз Жолдауларында цифрландыруды елдің экономикасына тың серпін беруімен әрі жаңа индустрия дәуірінің негізі ретінде айқындаған еді. Мемлекет басшысы Ақмола облысына сапары барысында да өңір ұсынған агросалаға жасанды интеллект технологияларын енгізу жобасына ерекше назар аударған. Президент бұл бастаманы қолдап, оны ел көлемінде таратудың қажеттілігін атап өткен. Осылайша, Ақмола облысы «ақылды ауыл шаруашылығының» ұлттық зертханасына айналмақ.
Жасанды интеллект – бақылаушы емес, көмекші құрал
Облыс әкімі Марат Ахметжановтың бастамасымен агроөнеркәсіптік кешенді толық цифрландыру ісі жүйелі түрде қолға алынды. Аграрлық сала бойынша өткен келелі жиын барысында өңір басшысы жасанды интеллектінің аймақтың басты экономикалық драйверіне енуі аса зор мүмкіндіктер ұсынатынын атап өтті.
– Біздің мақсат – әр шаруашылықтың жұмысын жеңілдету, өнімділікті арттыру және шешім қабылдауды деректерге сүйенген форматқа көшіру болып отыр. Жасанды интеллект – бақылау құралы ғана емес, ол аграрийдің нағыз серігі, оның еңбегін бұрынғыдан да тиімді ететін көмекші, – дейді облыс әкімі Марат Ахметжанов.
Бүгінде Ақмолада 49 бірдей «ақылды» ферма жұмыс істейді. Оның 28-і егіншілікпен айналысса, 21-і мал шаруашылығы бағытын қолға алған. Сонымен қатар өңірдің 3 миллион гектардан астам егістік алқаптары толықтай цифрландырылды. Ендігі кезекте жасанды интеллектіні нақты өндіріс процесіне енгізу мақсаты қойылыпты.
Облыс әкімінің цифрландыру жөніндегі кеңесшісі Ерғали Мәбиевтің айтуынша, пилоттық жобаға қатысушы шаруашылықтар өздерінің алқаптары туралы деректерді, атап айтқанда, жердің паспорты, агрохимиялық талдаулар, телеметриялық мәліметтер мен егіс журналдарын арнайы базаға енгізеді. Осы мәліметтер негізінде жасанды интеллект модельдері оқытылып, өнімділікті болжау, тыңайтқыштарды тиімді енгізу және өсімдік күйін спутниктік бақылау мүмкіндігі пайда болмақ.
Қазірдің өзінде жасанды интеллектінің өнімділік болжамы 90 пайыз дәлдікпен анықталып отыр, ал тыңайтқышқа кететін шығын 20-25 пайызға азайған. Бұл – нақты дерекке сүйенген жаңа ауыл шаруашылығы мәдениетінің бастамасы.
Пилоттық жобаға өңірдің ең ірі төрт шаруашылығы қатысып отыр. Соның бірі – «Дихан Плюс» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі. Кәсіпорын басшысы Денис Швайбовичтің айтуынша, жүйе бұрынғы талдауларды толық растап қана қоймай, нақты қателіктерді де көрсетіп берген.
– Мысалы, себу мерзімін сақтамау немесе дақыл ротациясының бұзылуы егістікте өнімділіктің төмендеуіне ықпал ететін. Ал жасанды интеллектіні қолдану арқылы өнімділікті 5 пайызға дейін арттыру мүмкіндігі пайда болды. Енді тіпті IT-маман да агрономияны меңгеріп, жүйе ұсынған талдауға сүйене отырып, шаруашылықты толықтай басқара алады, – дейді Денис Швайбович.
Аймақ цифрлық трансформацияны тек техникамен емес, адам капиталы арқылы жүзеге асыруды көздеп отыр. Осы мақсатта өңір басшысы Марат Ахметжанов әр ауданда цифрлық технологиялар бойынша оқыту курстарын және тәжірибелік семинарлар ұйымдастыруды тапсырды.
Оған ғылыми ұйымдар, салалық компаниялар мен аграрлық жоғары оқу орындары қатыспақ. Бағдарлама дәлме-дәл егіншілік, агроаналитика, спутниктік мониторинг, цифрлық картография және ІТ-жүйелермен басқару сияқты бағыттарды толықтай қамтамасыз етпек.
Идеологиялық бағыт қоғамдық этиканы қалыптастырады
Өңірде цифрландырумен қатар идеологиялық және қоғамдық даму жұмыстары да жүйелі түрде жүзеге асырылып келеді. Облыс әкімінің орынбасары Досұлан Айтбаев төрағалық еткен өңірлік идеологиялық кеңесте қоғамның рухани жаңғыру бағыттары да талқыға түсті. Кеңес барысында Президент реформалары мен Жолдауының мәнін түсіндіру, ұлттық құндылықтарды дәріптеу және жаңа қоғамдық этиканы қалыптастыру мәселелері көтерілді. Облыс әкімінің орынбасары Досұлан Айтбаев мемлекет басшысы ұсынған бағдарламалар идеология саласында да аса үлкен жауапкершілікті талап ететінін атап өтті.
– Жаңа кезең – жаңа ойлау мен жаңа жауапкершілікті қажет етеді. Мемлекет басшысы ұсынған «Адал азамат», «Заң және тәртіп», «Таза Қазақстан» қағидаттары – бүгінгі идеологиялық жұмыстың өзегіне айналуы тиіс. Біз қоғамды тұрақтылық, әділет және еңбекқорлық құндылықтары төңірегінде біріктіруіміз қажет, – деді Досұлан Айтбаев.
Облыс әкімі цифрландыру мен жасанды интеллектінің аймақтың басты кәсібі – ауыл шаруашылығындағы нәтижесін тек бірлесе әрекет еткенде ғана көруге болатынын алға тартты.
– Цифрландырудың табысы – ең алдымен аграрийлердің өздеріне байланысты. Біз бірлесе әрекет еткенде ғана нақты нәтиже көреміз. Ақмола облысы ауыл шаруашылығына жасанды интеллект енгізу арқылы елге үлгі болуға тиіс, – деді Марат Ахметжанов.
Қазір Ақмола жерінде жаңа дәуірдің дәні себілді. Ол – білім мен еңбектің, технология мен дәстүрдің дәні. Бұл дән ертеңгі ақылды, өнімді, цифрлы Қазақстанның көктеуінің алғашқы кезеңі болмақ.
Абзал АЛПЫСБАЙҰЛЫ,
Ақмола облысы