Орынсыз хабарлама таратудан сақтаныңыз. Өйткені шындыққа жанаспайтын ақпаратпен бөліскеніңіз үшін жауапқа тартылуыңыз әбден мүмкін. Иә, елімізде төтенше жағдай жарияланғалы бері әлеуметтік желілерде жалған ақпарат тарататындар саны артты. Ұсталып, жазаланғандары да бар, іздестіріліп жатқандары да көп. Біз олардың бірқатарын жинақтап шықтық.
Жақында ғана «ДамуМед» порталына өзінің коронавирус инфекциясын жұқтырғаны туралы негізсіз ақпаратпен бөліскен қазақстандық азамат жөнінде Хабар24 арнасында өткен онлайн брифингте Ақпарат және қоғамдық даму министрі Дәурен Абаев айтты. Ол сондай-ақ соңғы тәулікте төтенше жағдай тәртібін бұзғаны үшін 124 адам жауапқа тартылғанын жеткізді.
Жезқазған қаласының тұрғыны да WhatsApp мессенджеріне мониторинг жүргізу кезінде полиция қызметкерлері Жезқазған қаласында 3 адам вирус жұқтырғаны туралы аудиожазба жіберген. Осы мәселе бойынша ПД баспасөз қызметі мәлімдеме жасады.
– Бұл дерек шындыққа сәйкес келмейді, ҚК 274-бабының 2-бөлігі бойынша сотқа дейінгі тергеу басталды. Жүргізілген іс-шаралар нәтижесінде 32 жастағы қала тұрғыны анықталды, – деп жазылған мәлімдемеде.
Тағы бір мысалға кезек берейік, Алматы облысында «Ұзынағаш ауылының екі тұрғыны коронавирус инфекциясын жұқтырды» деп қауесет таратқан әйел қолға түсті. Ол Жамбыл ауданы Үмбеталы ауылының 31 жастағы тұрғыны болып шықты. Жергілікті мектептердің бірінде қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі болып жұмыс істейді екен. Оның жазбасы мессенджердің өзге топтары арасында тез тараған. Тексеріс кезінде негізсіз ақпаратты мыңнан астам жергілікті тұрғын таратып үлгергені анықталды. Жауап алу барысында мұғалім әйел өзінің коронавирус инфекциясы туралы ойланбай жалған ақпарат таратқанын толығымен мойындады. Аталған дерек бойынша Қылмыстық кодекстің 274-бабының 4-бөлігі бойынша сотқа дейінгі тергеу амалдары жүргізілуде. Енді жазаланушы 3-тен 7 жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айырылуы мүмкін.
Осыған ұқсас тағы бір жайт, Алматы облысындағы Іле ауданы Өтеген батыр кенті №13 орта мектебінің бастауыш сынып мұғалімдері WhatsApp мессенджерінде «Коронавирус індетінің таралуы себебінен Өтеген батыр кентіне баратын көлік жолдары жабылады» деген жалған ақпарат таратқан. Шындыққа жанаспайтын ақпаратты таратушылар 28 наурызда анықталып, Іле ауданы Полиция басқармасына жеткізілді. Олармен профилактикалық жұмыстар жүргізілді. Кінәлі тұлғалар істеген іс-әрекеттеріне өкінетінін жеткізді.
Ақмола облысында да коронавирус инфекциясын жұқтырғандар және бірқатар елді мекеннің жабылатыны туралы жалған ақпарат таратқандар ұсталды. Жазаланушы WhatsApp мессенджеріне мониторинг барысында қалада коменданттық сағат енгізіліп, тұғындардың көшегі шығуына тыйым салынғаны туралы, сонымен қатар Ақкөл, Степногорск қалалары және Шортанды кенті аумағында блокбекеттер қойылатынын айтқан. Тағы бір 23 жастағы Ақмола облысының тұрғыны WhatsApp-тағы топқа «Атбасар қаласында коронавирус инфекциясын жұқтырған адам анықталды» деп жазған.
Қазіргі уақытта «Қостанай облысының Арқалық қаласында коронавирус инфекциясы анықталып, базар жабылды» деп жалған ақпаратты жариялаған әйел де іздестірілу үстінде. Қостанай облыстық Полиция департаменті баспасөз қызметінің хабарлауынша, WhatsApp мессенджері арқылы Арқалықта коронавирус инфекциясын жұқтырған бір адамның тіркелгені туралы жалған ақпарат тараған. Аудио хабарламада вирус жұқтырған әйелдің қала базарында жұмыс істейтіні, саудагер таяуда ғана Бішкекке тауарға барып келгені айтылған. Сонымен қатар әйел қала базарының, асхананың жабылып жатқаны туралы ақпаратпен бөліскен. Полиция бұл хабарламада айтылған деректерді теріске шығарды.
Жалған ақпарат таратушылар Батыс Қазақстан облысынан да шықты. Күні кеше Оралда коронавирус туралы жалған хабар таратқан әйел ұсталды. БҚО Полиция департаментінің ресми өкілі, полиция полковнигі Болатбек Белгібеков жедел іздестіру шаралары барысында 1986 жылғы қала тұрғыны анықталып, қолға түскенін айтты. Дереу БҚО Полиция департаментінің тергеу басқармасына жеткізілген әйел «Оралда коронавирус анықталды, түнде қала маңындағы Желаев кентінде әйел ауруханаға түсті» деп жалған хабар таратқан.
Таяуда ақтөбелік тұрғын карантинде болғаны туралы әлеуметтік желі арқылы жалған мәлімет таратып, 3 тәулікке қамалды. Әлеуметтік желілерге мониторинг жүргізу кезінде «карантинге қарамастан коворкингке барып, кофе ішіп, қала ішінде серуендедім» деп жазба жариялаған. Ал тексеріс кезінде карантинде жатқан азаматтар тізімінде ол адамның жоқ екені белгілі болды.
Ал Атырау облысының әкімі Махамбет Досмұхамбетов өңір тұрғындарын жалған ақпарат таратпауға, сақтық ережелерін сақтауға шақырды. Бұл туралы әкім Facebook-тегі парақшасында жазды.
– Қазір сын айтып, мін тағып отыратын уақыт емес. Жалған ақпарат таратып, жамандық шақырып, халықты үрейлендірудің еш пайдасы жоқ. Керісінше, сын сағатта жұдырықтай жұмылып, бір-бірімізге қамқоршы, тілеулес болайық. Бір-бірімізге жанашырлықпен қарайық. WhatsАapр арқылы келген байбаламдарға ермей, ақпаратты тек ресми дерек көзінен ғана алуларыңызды сұраймын, – депті аймақ басшысы.
Негізсіз ақпарат тарату былай тұрсын, ауруға шалдыққан азаматтың аты-жөнін жалпақ жұртқа жария қылған тұрғындардың да бар екенін білдік. Шымкент қаласында коронавирус инфекциясын жұқтырған азаматтың жеке мәліметін әлеуметтік желіде таратқан адамдар іздестіріліп жатыр. Олардың үстінен қылмыстық іс қозғалғанын Ақпарат және қоғамдық даму министрі Дәурен Абаевтың өзі брифинг барысында айтты. Министр қазақстандықтарды тек ресми ақпаратқа сенуге шақырды.
Иә, расында да арамызда кез келген фейк ақпаратқа сене беретін және соны «маған уатсаптан келді ғой» деп дәлелдегісі келіп тұратын таныстарымыз өте көп. Олар сонда жалған ақпарат таратқаны үшін қылмыстық жауапкершілікке тартылатынынан хабарсыз ба? Жоқ әлде әдейі осындай қадамдарға бара ма? Ол жағы біз үшін де қызық. Не десе де, WhatsАpр-тан келетін жалған ақпараттар легі басылмай тұр.