Енді 2021 жылдан бастап көктемде құс атуға рұқсат қайта беріледі. Негізінде, елімізде 2017 жылдан бастап қыс кеткенде құс атуға тыйым салынған болатын. Оған басты себеп: арнайы лимитпен ату мен браконьерлердің қыруынан қанаттылар саны 2 млн-ға кеміп кеткен еді. Бұл дау бірнеше жыл бұрын басталды. Табиғат қорғаушылары көктемгі құс ату кесірінен еліміздегі құстар саны күрт төмендеп кетті деп дабыл қақты. Осы түрткі болып, 2017 жылы Ауыл шаруашылығы министрлігі Орман шаруашылығы және жануарлар әлемі комитеті төрағасы Марлен Айнабеков көктемгі кезеңде құс атуға тыйым салынатыны туралы айтты. – Зоология институты мен Қазақстан биоалуантүрлілікті сақтау қауымдастығы көктемгі аң аулауда тыйым салу бойынша биологиялық негіздеме жасады. Осыған байланысты көктемде 16 ақпаннан бастап 14 маусымға дейін жабайы құстарды атуға тыйым салынатын болатын. Себебі 2012 жылдан бастап елімізде құстың саны 2 млн-ға азайып кеткен. Ал күз және қыс кезінде құс атуға тыйым салынбайды. Көктемгі аң аулауға тыйым салу жабайы құстар санының өсімін сақтап қалуға мүмкіндік береді, – деді ол. Сол уақытта бұл тыйымға қарсы шыққандар да болды. «Қансонар» аңшылық шаруашылық субъектілері және аңшылар қоғамдық бірлестігі республикалық ассоциациясы: «Біз бұл шешімді Қазақстанда биотүрлілікті сақтай отырып аңшылық шаруашылықты жүргізуден бейхабар шенеуніктер шығарған бұйрық деп есептейміз. Бәлкім, бірлі-жарым аңшылар шаруашылықтарында жабайы құстарды атуға рұқсат бар шығар, алайда оны бүкіл республикамен салыстыруға болмайды. Ондай фактілерді анықтап, кінәлілерді жазалау керек. Ассоциация 20 жылдан аса уақыт әлемнің көптеген елінен келетін аңшылар үшін аңшылықты ұйымдастыру және алдын ала олар үшін құжат ресімдеуді ұйымдастыру бойынша жұмыс істеп келді. Ал енді оның бәріне тыйым салу керек. Сондықтан да бұл шешім туризмді дамыту туралы Үкімет қаулысына қайшы келеді» деген үндеу де жасады.
Ереже күшін жойды
Енді Қазақстанда 2021 жылдан бастап көктемгі аңшылыққа рұқсат етілді. 2017 жылы елде енгізілген көктемгі аң аулауға тыйым салу туралы ереже күшін жойды. Бұл туралы Орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі комитетінің баспасөз хатшысы Сәкен Ділдахмет: – Экология, геология және табиғи ресурстар министрі Мағзұм Мырзағалиев көктем уақытында құс атуға рұрсат беру туралы жарлыққа қол қойды. Өйткені бұдан үш жыл бұрын жасалған тыйымның уақыты өтті. Аңшыларға келесі жылдың көктем айында мылтықтарын сайлап шығуына болады, – деді. Бұл жарлық табиғатқа зиян тигізеді деген бірқатар белсенді топтың ашу ызасын туғызса керек. Олар рұқсат беру қанаттыларды қырып салуға негіз болады дейді. Мысалы, Биоалуантүрлілікті сақтау қауымдастығының ғылым жөніндегі директоры Сергей Скляренко: – Көктемде аң аулауға қарсымын, себебі осы уақытта құстар ұя сала бастайды, аңшылық олардың көбеюіне кедергі келтіреді. Мысалы, Еуроодақтың 28 елінде көктемде аң аулауға тыйым салынған. АҚШ пен Канадада жүз жылдан астам уақыттан бері көктемде ешкім аңға шықпайды. Көршілес Ресейде аңшылыққа шектеу 10 жылға енгізілгендіктен, құстардың популяциясы 5 миллионға артқан, – деп қарсылығын айтты.Тыйымның тиімі
Үш жылдық тыйымның тиімді тұсы бар екеніне анық көз жеткізуге болады. Мысалы, Шығыс Қазақстан облысында жабайы аң мен құстың саны азайып, табиғат жанашырлары біраз шулап басылған болатын. Жақында Облыстық табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы үш жылғы тыйымнан қоршаған ортаға қандай пайда тигізгенін білу үшін әуеден санақ жүргізген болатын. Мәлімет бойынша, соңғы 3 жылда өңірде аң мен құстың популяциясы көбейген екен. 2014 жылмен салыстырғанда, қоңыр аю 4,1 пайызға, елік, бұлан, марал тәрізді тұяқтылар 5,9 пайызға, қаз, үйрек, ұлар, кекілік 17,2 пайызға, құндыз бен суыр 5,4 пайызға артқан. Басқа аңдардың да жалпы өсімі 5 пайыздан асып кеткен.Рұқсат деген қырып салу емес
Келесі көктемнен бастап құстарды ата беруімізге болады деп басымыздағы малақайды аспанға атуға болмас, өйткені бір құсты шүріппе басып жайратуға да арнайы рұқсат қағазы керек. Олай болмаса, аңшылық жасау – браконьерлікке жатады. – Көктемгі уақытта құс атуға рұқсат беру дегеніміз – онды-солды мылтық атып, қанаттыларды қырып салу емес. Ауыл айналасында саят құрудың өзіне аңшы куәлігі, салық заңнамасында бекітілген мемлекеттік баж салығының төленгені туралы түбіртек, жануарлар дүниесін пайдалануға рұқсат, аңшылық шаруашылығы субъектісінің жолдамасы, аңшылық атыс қаруын сақтау және алып жүру құқығына берген iшкi iстер органдарының рұқсаты, сонымен бірге жыртқыш құстарды атуға да құжат болуы тиіс, – дейді Орман шаруашылығы және жануарлар дүниесі комитетінің баспасөз хатшысы Сәкен Ділдахмет. Түйін:Әрине, көздің жауын алып, көл үстінде қалқып жүрген аққу, қаз бен үйрек, қоқиқаз, дала көркі болған дуадақ, құр сияқты құстардың жойылып кетпеуі – өз қолымызда. Олай болса, тыйымның да тиімді тұсын білгеніміз абзал.