«Астана» халықаралық қаржы орталығы (АХҚО) ұйымдастырған Astana Finance Days конференциясы шеңберінде Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың қатысуымен АХҚО сотының ғимараты мен Халықаралық арбитражды орталығы ашылды.
– Осыдан бір жыл бұрын Қазақстан Тұңғыш Президенті – Елбасы АХҚО-ға ресми бастама берді, ал бүгін тарихымыздың жаңа бөлімін аштық. Бүгінгі шараны Қазақстан тарихындағы беделді төреші Төле би атындағы залда өткізуіміз де тегін емес. АХҚО сотының төрағасы Лорд Вульфке және Халықаралық төрелік орталығының төрайымы Барбара Доманға, сондай-ақ АХҚО сотының бас жетекшісіне аталған сот пен орталықты ашуға қосқан үлесі үшін ерекше алғыс айтамын, – деген Қасым-Жомарт Кемелұлы АХҚО соты мен Халықаралық арбитражды орталықты ашық деп жариялап, қалыптасқан дәстүр бойынша сот балғасымен соққы жасады.
Мемлекет басшысының айтуынша, заң үстемдігі – табысты экономикалық және тұрақты өсімнің негізі. Сондықтан заманауи кәсіби және тәуелсіз сот жүйесін құруға ерекше мән берілді. Ағылшын заңына негізделген АХҚО соты мен Халықаралық арбитражды орталық құру арқылы АХҚО-ның институционалдық құрылымын құру аяқталды.
– АХҚО-ны құру дамыған 30 елдің қатарына енуге арналған маңызды құрал саналады. Бұл міндеттің өте жауапты екенін білеміз. Ол тұрақты сапалы экономикалық өсімді және жаңа инвестициялар мен жаңа технологиялар тартуды қажет етеді. Дегенмен реформалардан қорықпаймыз. Сондықтан ағылшын заңы бұрынғы Кеңес Одағы аумағында алғаш рет елімізде жалпы әділ сот жүйесінде табысты қолданылмақ. АХҚО сотын ең беделді және құрметті британ судьяларынан қалыптастыру АХҚО-ның табысқа жетуіне ықпал етеді, – деді Қ.Тоқаев.
АХҚО басқарушысы Қайрат Келімбетовтің айтуынша, әлемнің табысты қаржы орталықтарының көпшілігі жалпы құқықтың юрисдикциясында жұмыс істейді.
– Бұл нарық талаптарына тез бейімделген және инвесторларға сот шешімін шығару кезінде әділдік пен бейтараптыққа кепілдік береді. Осылайша, өңірдегі ең үздік қаржы платформасы мен бірегей инвестклиматты құрғымыз келеді, – дейді ол.
АХҚО сот төрағасы Лорд Вульф АХҚО соты мен АХҚО артбитражды орталығын құру Қазақстан үшін зор жетістік екенін айтады. Екі орган да жаңа технологиялармен жабдықталған.
АХҚО биржасының (АІХ) басқарма төрағасы Тим Беннет Қазақстан Президенті алдында арнайы таныстырылым өткізді. Оның сөзінше, «Қазатомөнеркәсіп» ұлттық компаниясының акциялары қазіргі уақытта Қазақстанда белсенді сатылатын бағалы қағаз, айналым жылдамдығы көптеген дамушы нарықтарға қарағанда 2-3 есе жоғары. Ал Polymetall компаниясы акцияларының листингі АХҚО биржасының халықаралық эмитенттер тарапынан сұранысқа ие. Тим Беннеттің айтуынша, ІРО-дан бастап жарты жыл ішінде АІХ алаңында бірінші компания жаһандық инвесторларға түсінікті инфрақұрылым жасап қоймай, мультивалюталық сауданы, биржалық инвестициялық қорлардың көмегімен өнімдер желісін алуан түрлі етіп, юниорлық геологиялық барлау компанияларының инвестиция тарту үшін жаңа сегментті іске қосты. «Белдеу және жол» сегментінде әлеуетті эмитенттермен бірнеше келісімдер жасады, сондай-ақ бөлшек инвесторларға арналған мобильді қосымшаны іске қосты. АІХ елдегі және өңірдегі капиталдың терең және жоғары өтімді нарығын дамытуды жалғастырып келеді.
Бұл күні Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев «Астана» халықаралық қаржы орталығын басқару кеңесінің (Кеңес) отырысын өткізді. Басқосуға Кеңес төрағасының орынбасары – ҚР Премьер-министрі Асқар Мамин, ҚР Ұлттық экономика министрі Руслан Дәленов, ҚР Ұлттық банк төрағасы Ерболат Досаев, АХҚО басқарушысы Қайрат Келімбетов қатысты. Айта кетейік, кеңес құрамында Еуропа қайта құру және даму банкі президенті Сума Чакрабарти, Ислам даму банкі тобының президенті Бандар Хаджар, City Group инвестициялық және корпоративтік банкінің жаһандық блогының басшысы Джули Монако сияқты ірі халықаралық қаржы құрылымдарының басшылары бар.
– «Астана» халықаралық қаржы орталығы құрылғалы бері Кеңестің төрт отырысы өтті. Онда АХҚО даму стратегиялары, органдарының құрылымы бекітіліп, өзге де жүйелік маңызды мәселелер қаралды. АХҚО – Нұр-Сұлтан қаласындағы ерекше мәртебесі бар аумақ қана емес, қаржылық орталық, құзыреттер мен кәсіби дамудың, адами капитал, жасыл экономика және исламдық қаржыландыру орталығы. Мұның барлығына ішкі күш-жігеріміздің және тұтас халықаралық қауымдастық пен шетелдік серіктестердің қолдауы арқасында қол жеткіздік, – деді Қ.Тоқаев.
Президенттің айтуынша, АХҚО өзінің біржылдық жұмысында 37 деңгейге көтерілді. Қаржы орталықтарының беделді жаһандық индексінде 51-орынға тұрақтады. Нұр-Сұлтан қаласы Шығыс Еуропа, Орталық Азия аймақтары бойынша көшбасшы орында тұр.
– «Астана» халықаралық қаржы орталығы табысты жұмыс істеуі үшін барлық жағдай жасалды және инфрақұрылым жолға қойылды деп толық сеніммен айта аламыз. Енді бізге тәжірибелік нәтиже маңызды, – деді ол.
Кеңестің міндеті – АХҚО дамуының стратегиялық бағыттарын анықтап, әлемдік деңгейдегі халықаралық қаржы қызметін көрсету орталығын қалыптастыру үшін қолайлы жағдай жасау. Бұл ретте АХҚО басқарушысы Қайрат Келімбетов орталықтың бір жылда атқарған жұмысын баяндады:
– Соңғы 12 айда өте жақсы жетістікке қол жеткіздік. Біздің реттеуші аясында 200-ден астам компанияның тіркелуіне келсек, бұл компаниялар арасында аса танымал ұйымдардың бар екенін мақтанышпен айтқым келеді. Мәселен, Қытай даму банкі, Қытай құрылыс банкі бар. Сонымен бірге, «Бір белдеу – бір жол» бастамасының нағыз қаржылық хабына айналғымыз келеді. Үкімет пен Ұлттық банк бұл жобаны қолдап отыр және мұндағы маңызды мәселе – басқа ұйымдармен өзара байланыс. Сондықтан қазір Токио, Сингапур, Шанхай қалаларына тікелей әуе рейсін ашу жөнінде Үкіметпен жұмыс істеп жатырмыз. Бұл АХҚО-ны ірі жаһандық қаржы орталықтарымен байланыстырады, – деді Қ. Келімбетов.
Айта кетейік, АХҚО тіркелген қатысушылардың географиясы кеңейіп келеді. Қазақстан, Ресей, Эстония, Латвия, Біріккен Корольдік, Италия, Финляндия, АҚШ, Қытай, Гонконг, Сингапур, Малайзия, Үндістан, БАЭ, Түркия сияқты 20-дан астам елді қамтып отыр.
Кеңес отырысында Бандар Хаджар өзі басқаратын Ислам даму банкі тобы Қазақстанның стратегиялық серіктесі екенін, өзара тиімді қарым-қатынастарды дамытып, жобалар қоржынын ұлғайту бойынша жұмысты жалғастыратындарын жеткізді. Ал Сума Чакрабарти Еуропа қайта құру және даму банкі АХҚО серіктесі ретінде жасыл қаржыландыру саласында бірге жұмыс істейтінін мәлімдеді.
«Полиметалл УК» АҚ президенті Игорь Финогенов осы жылдың сәуірінде «Полиметалл Интернешнл Плюс» компаниясының қарапайым акциялары АХҚО-ның ресми тімізіне енгізілгенін еске алды.
– Аукционнан кейін орналастыру көлемі 17 миллион АҚШ долларынан асатын 1 690 440 акцияны құрады. Акциямызға сұраныс екі еседен асып түсті. Сауда нәтижесі үмітімізді артығымен ақтады. Орта мерзімде АХҚО Орталық Азияның негізгі өңірлік инвестплатформасы ретінде маңызға ие болады деп санаймын. АХҚО биржасы Өзбекстан, Әзірбайжан, Түркия және Қытайдан келген инвесторлар үшін тартымды орын болады, – деді ол.
Astana Finance Days конференциясы аясында EdTech білім беру технологияларының алғашқы қазақстандық форумы өтіп жатыр. Бұл жаңа технологиялардың көмегімен білім алуды қамтамасыз етуге, жеңілдетуге, индустриялық дамуына қызығушылық туғызған, білім беру технологияларын жүзеге асырған инвесторлар мен әзірлеушілер, кәсіби қоғамдастық, ЖОО, министрлік пен ведомоствалар, технологиялық білім беру саласының жергілікті қатысушылары мен әлемдік сарапшыларының басын қосқан жиын бола алды.
Astana Finance Days аясында «Астана» халықаралық қаржы орталығының басқарушысы Қайрат Келімбетов пен Bloomberg Media Group жеткшісі Джастин Смит Bloomberg Media Group-тың Орталық Азиядағы алғашқы телестудиясын ашты. Bloomberg Media Group қаржы нарығының белсенді қатысушыларына қаржы саласының ақпараттарының әлеуетті жеткізушісі саналады. Алдағы уақытта студия қонақтары Bloomberg Television-ның жаңалықтарында Гонгконг, Дубай, Лондон, Нью-Йорк және басқа да қалалардан таратылатын тікелей эфирге қосылады.
– Студияның ашылуы – үлкен жолдың басы деп білемін. Болашақта ынтымақтастығымыз дамиды және Нұр-Сұлтан қаласында Bloomberg-тің толыққанды филиалын ашамыз деген сенімдемін, – деді Джастин Смит салтанатты рәсімде.
Бүгін Astana Finance Days аясында исламдық қаржыландыруды дамытудың жол картасы таныстырылады, қаржылық технология мен түркітілдес мемлекеттердің экономика министрлерінің отырысы өтеді