Бүгінгі бастауыш сыныптың балалары мектепке өздері бара алмайды. Өйткені иығындағы жүгі тым ауыр. Осыдан 8-9 жыл бұрын бұл мәселе жиі көтеріліп, министрліктің назарына ұсынылғанда: «Кітаптар бірнеше бөлімге бөлініп шығып, әр кітаптың саны 200-300 грамнан ғана болады» деген еді министрлік өкілдері. Кітап бөлінгенмен, салмақ азайған жоқ.
Күні кеше Алматы қалалық тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің сапасы мен қауіпсіздігін бақылау департаментінің басшысы Айзат Молдағасымова мектеп сөмкесінің салмағы қалыптан тыс болса сколиоз, остеохондроз сияқты ауруларға әкеп соғатынын мәлімдеді.
Оның айтуынша, қазір қаладағы 254 мектепте 266769 оқушы оқиды. Сонымен қатар 28 арнайы интернатта 7593 оқушы білім алып жатыр. Мемлекеттік мектептерде бала саны тым көп болғандықтан, орын жетіспеушілігі 30 пайызға жетті. «Бірінші сынып оқушыларының сөмкесі нормадан 2-3 есе ауыр. Ал 5-6-сынып оқушыларының сөмкесі қалыпты көрсеткіштен 3-4 есе ауыр. Жалпы, 5-сынып оқушылары үшін сөмкенің салмағы 2,5 келіден аспауы тиіс. Ал қазір оқушылар 6-9 келі сөмке арқалауға мәжбүр. Бірінші сынып оқушыларының сөмкесі 1,5-2 келіден аспауы тиіс. Ал шын мәнінде балалар 4-4,5 келі сөмке көтеріп жүр», – деді департамент басшысы.
Нұр-Сұлтандағы жағдай да дәл осындай.
Білім және ғылым министрлігі оқу кестесіне бекіткен 10 «Назарбаев зияткерлік мектебінің» бағдарламасы негізінде жарық көрген. Бір күнде 5 сабақ болса, әр кітаптың салмағымен бірдей дәптері де болады. Оған мектептің ішінде жүретін аяқкиім мен қосымша оқу құралдарын, денешынықтыруға арналған киімдерін қосқанда 8-9 келіге дейін жетеді. «Назарбаев зияткерлік мектептерінде» балалар таңертең келіп, кешке бір-ақ қайтып, үй тапсырмасын да мектепте орындайтын жүйе негізінде білім алады. Ол мектептің жүйесін қарапайым білім ошақтарымен салыстырып, қабылдаудың қателігі орта мектептің оқушыларына салқынын тигізуде. Дәл қазір осы мәселеге бастауыш сыныпта баласы бар кез келген ата-ана алаңдайды.
Ресейлік мамандар бұл мәселені әлдеқашан қолға алған. Яғни, онда сөмкедегі заттың салмағы оқушы салмағының оннан бір бөлігі болуы шарт. Балаңыз 25 келі тартса, сөмкесінің салмағы да 2,5 келіден аспауы керек. Ал төменгі сынып оқушыларының сөмкелері 1200 грамның шамасы болады екен. Ал бізде арнайы бекітілген стандарт жоқ. Тек министрлік өкілдерінің ара-тұра «Бастауыш сынып балалары сөмкесінің салмағы 1,5-2,5 келіден аспауы керек» деген уәжін ғана естіп келеміз.
АҚШ-тағы Педиатрлар академиясының зерттеу жұмыстарына сәйкес, мектеп сөмкесі салмағының көрсеткіштері 1-сынып – 1,2 келіге дейін, 2-сынып – 1,6 келіге дейін, 3-сынып – 2,3 келіге дейін, 4-сынып – 2,6 келіге дейін болып, 9-11-сынып оқушыларының өзі 4 келіге дейін ғана салмақты көтеруге болады екен. Ал бізде 1-сыныптың баласының өзі америкалық жоғары сынып оқушыларынан екі есе салмақты арқалап, арқа омыртқасын қисайтып, жасына жетпей ауруға шалдығып жатыр.
Бүкірейген ұрпақтың болашағы білім саласына жауаптылардың басын ауыртпай ма?