Атырауда Халықаралық «Алаш» әдеби сыйлығының лауреаты, «Парасат» орденінің иегері, Қазақстанның еңбек сіңірген қызметкері, көрнекті ақын, Түркістан облысының Құрметті азаматы Ханбибі Есенқарақызының 70 жасқа толған мерейтойына арналған «Қара өлеңнің Ханбибісі» атты шығармашылық кеш өтті.
Мәртебелі поэзия әлемінде қайсарлық пен ақиқаттың алдаспанындай жарқыраған, махаббат пен адалдықты жүрегі жырлаған Ханбибі ақын атажұртын құшағына сыйдыра құшты. Ханбибі ақынның келген сапары, қазақтың қанатты қызы, Халық қаһарманы Хиуаз Доспанованың сәулетті ескерткішінің ашылу салтанатымен ұштасқаны қуантты. Өмір жолында ұлтының жоғын жоқтап, қайраткерлерін ұлықтаған Ханбибі ақынға ескерткіштің ашылу салтанатында облыстық ардагерлер кеңесінің шешімімен «Хиуаз» медалі табыс етілді.
Әкесінің кіндік қаны тамған Құлсары қаласына барып, халық алдында жүректен шыққан сағынышы мен өлеңдерін оқып, ілтипатқа бөленген ақынның шығармашылық кеші Атырау қаласында жалғасты.
Поэзияға ынтық жұрттың назарына алдымен Ханбибі ақын туралы деректі фильм ұсынылды.
Шығармашылық кеште «Қызы едім мен бір байдың Өлең деген» атты әдеби-музыкалық композицияны көрген жанның жаны жырмен әлдиленді. Поэзия мен прозаның жүгін қатар алып жүріп, өлеңдеріне ән жазылып, халықтың әуелей шырқар әніне айналуы Ханбибі ақынды «Хан қызындай Ханбибі» атандырды.
Ханбибі Есенқарақызының шығармашылығы, ақындық тұлғасы жөнінде Әбіш Кекілбаев ағамыздан бастап, қаншама ақын-жазушы, әдебиеттанушы ғалымдар жүрекжарды пікірлерін айтып, халық танымына ұсынды.
Көрнекті ақын Темірхан Медетбек Ханбибі ақын туралы: «...Бүкіл өлеңін алып қарасаңыз, арбасып жатқан, бірін-бірі ала алмай, алағай да бұлағай, аласапыран тұстардың барлығын жүрегінен өткізіп, соның ішінде арпалысып өзі де жүретін, сондай құдіретті, қарулы, қайратты, жігерлі, намысты ақын» дейді. Ақиқатында Ханбибі Есенқарақызының поэзиясын да, прозасын да атүсті оқу мүмкін емес. Себебі ақынның әр өлеңі жаныңды қозғай отырып, сезіммен өбеді, өбіп отырып өрелі ойға жетелейді.
Шығармашылық кештің алғысөзін облыс әкімінің бірінші орынбасары Серік Шапкенов алып, аймақ басшысы мен облыс халқы атынан Ханбибі ақынды мерейлі жасымен құттықтап, шығармашылығына құрмет көрсетіп, ақынға құндыз шапан тарту етті. Ханбибі ақынның шығармашылығына құрмет көрсетіп келген қазақтың қабырғалы қаламгері Дулат Исабековке де осындай құрмет көрсетілді.
Шығармашылық кеште Қазақстанның және Қырғызстанның еңбек сіңірген мәдениет қайраткері, музыкатанушы Илья Жақанов пен облыстық ардагерлер кеңесінің төрағасы Қатимолла Ризуанов Ханбибі ақынның 10 томдық шығармалар жинағының тұсаукесер рәсімін жасады.
Қасиетін мойныма ілген тұмардың,
Қасіретін туған елдің ұғармын.
Өз ұлты үшін құрбандыққа бас тіккен
Сәкендерден әулие емес шығармын, –
деп жырлаған Ханбибі ақынның шығармашылық жан әлемі туралы ғалым Қылышбай Сүндетов сөз алып, 10 томдық жауһар дүниесінен ғана емес, алаштықтардың аманатын арқалаған «Ақ жол» атты көптомдығына ерекше тоқталып, Ханбибі Есенқарақызының халқы алдындағы перзенттік парызын орындаудағы қайраткерлігін айтып жеткізді.
Қайраткер ақын Ханбибінің атажұртындағы шығармашылық кездесуіне келген Дулат Исабеков ағамыздың сөзі тыңдарманның жадында қалды. «Қолына қалам ұстағандардың Атырауға келмегені жоқ екен» деп өзінің Атырауға алғаш рет келіп тұрғанын тілге тиек етіп, сөз бастаған Дулат Исабеков: «Ханбибі – ақын, Ханбибі – батыр, Ханбибі – журналист, Ханбибі – тарихшы. Бір өзіне бірнеше қасиетті жинаған ақынның шығармашылық кешіне келмеуге болмады. Мен үшін кітап деген екіге бөлінеді. Біреуі – баспадан шығатын кітап, екіншісі – перзент сияқты дүниеге келетін кітап. Ханбибінің кітаптарын оқып, келіп отырсыздар, нашар өлең жоқ. Өйткені ішінде әбден қайнаған, піскен, қорытылған, айтпауға болмайтын ойларды қағазға түсірген. Перзент сияқты дүниеге келетін кітап деген – осы. Мен сондықтан да Ханбибінің кешіне барайын дедім. Кейбір күшеншек ақындар бар «елім, жерім» деп уайым қылады, бірақ шын уайым емес. Ішінде баласы жоқ әйелдің толғатқаны сияқты. Ал Ханбибі шын қайғырады, шын айта біледі. Өлең дегеннің өзі қиын. Бүгінгі заман – өлеңнің емес, драматургияның, прозаның, эссенің заманы. Ал бірақ Евтушенконың сөзіне қарағанда, Ресей мен Қазақстан поэзиясыз өмір сүре алмайды. Өйткені жастайынан құлаққа сіңіріп, ойға түйіп, қайтадан өлең етіп шығаратын халық. Өйткені біздің жырымыз ұшан-теңіз. Ханбибінің өлеңі түгіл, қанатты сөздерінің өзі көп нәрсені айтады. Біз әдебиет, болашақ, ел жайлы көп сырласамыз. «Ақын батыр болмаса, несі ақын?», «Менің мінезім – менің қаруым» – екінің бірінің ойына келмейтін тіркестер. Бұл ақын жүрегі арқылы өтеді. «Ақын азаматтығымен ыстық», «Шындықты не ақын айтады, не ажалы жеткен адам айтады», «Ұлтты танытатын шын ақынның өлеңі», – деп Ханбибі ақынның азаматтық, ақындық, жазушылық талантына тәнті болған Дулат Исабековтің сөзіне халық қошеметін аямады.
Ханбиби ақынның шығармашылық кешіне келген қонақтардың бірі – әйгілі «Алтынай» әнінің авторы, республикалық конкурстардың лауреаты Құралай Сәтмұхамбетова.
«Ханбибі – ақын, Ханбибі – батыр, Ханбибі – журналист, Ханбибі – тарихшы. Бір өзіне бірнеше қасиетті жинаған ақынның шығармашылық кешіне келмеуге болмады. Мен үшін кітап деген екіге бөлінеді. Біреуі –баспадан шығатын кітап, екіншісі – перзент сияқты дүниеге келетін кітап.
Ханапаны мерейлі жасымен құттықтап, «Алтынай», «Ауылға барам» әндерін орындап, тыңдарман қошеметіне бөленді.
Қазақ әдебиеті мен тарихына, руханияты мен мәдениетіне сүбелі үлесін қосқан қайраткер ақын шығармашылығы туралы айтып, құттықтау лебізін білдірген ақын Ғалым Қалибекұлы мен айтыскер ақын Маржан Есжанова халық алдында Ханбибі ақынның болмысын биіктетті.
Поэзия падишасы Фариза Оңғарсынованың өлеңіне жазылған әндер Ханбибі ақынның шығармашылық кешін айшықтай түсіп, ұмытылмас сәт сыйлады.
Қарымды қаламгер, айтулы ақындармен үзеңгілес болып, өз талантына аға буын тұлғалардың жылы лебізіне, жастардың құрметіне бөленіп жүрген Ханбибі ақын: «Атырау – атажұртым. Әкемнің кіндік қаны тамған аяулы мекен. Еңбектерімді 10 томдық етіп жарыққа шығарған аймақ басшысы – Нұрлан ініме рақмет. Бірақ қаламгерлердің, жалпы, өнер адамдарының Атырауға жиі келуі облысты Иманғали Тасмағамбетов басқарған жылдан бастап, Бақтықожа Ізмұхамбетовпен жалғасып келе жатқанын ескеруіміз керек. Атырауға жұрт алып кету үшін келсе, мен беріп кету үшін келдім. «Ақ жол» атты он томдығымның 400 данасын облыстық кітапхана мен Х.Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университетіне сыйлаймын. «Ақ жол» көп томдығы – тарихи кітап. Бұл кітаптағы деректерден ізденуші ғалымдар кандидаттық, докторлық диссертацияларын қорғап жүр. Бұдан атыраулықтар да қалыс қалмаса екен», – дегенде халық ризашылықпен ұзақ қол соқты.
Атажұртының риясыз ілтипатына бөленген Ханбибі ақын сахнада жырларын оқып, тыңдарманының жырға шөлдеген жан дүниесін байытты. Ақынға құрметпен жиылған көрермен көпке дейін тарай қоймай, ақынды торуылдап, бір лебізін естуге ынтық болып айналшықтап жүріп алды.
Поэзия падишасы Фаризадан соң әйел ақындардың ішінде Ханбибі ақынның 10 томдығының көп тиражбен жарыққа шығуы, қайраткер ақынның елдің руханиятына деген шексіз махаббатынан болса керек. Перзентінің жүрегінен шыққан жырлары, прозалары, естеліктері мен аудармалары, жалпы толық шығармалар жинағын қамтыған 10 томдық жинақтың 5 мың тиражы Атырау облыстық Ғ.Сланов атындағы кітапханаға табысталды. Сайып келгенде, тұлпар шабысты, тарпаң мінезді ақын Ханбибі өзінің қалам қуатынан шыққан шығармаларды оқырман алыстан іздемей-ақ оқуға жағдай жасап берді.
Қазақ жұрты ерекше құрмет тұтатын Ханбибі ақынның атажұртпен жүздесуі Халел Досмұхамбетов атындағы Атырау мемлекеттік университетінде жалғасты. Арнайы шақыруды қабыл алған ақынға құрмет көрсеткен университет ректораты мен ұжым, студенттер қатысқан кездесуде Ханбибі Есенқарақызы шығармашылығы туралы келелі пайым айтылды. Жыр оқылып, тыңдарман поэзия әлеміне саяхаттап қайтты.
Кездесу соңында Ханбибі Есенқарақызына ғылымға қосқан үлесі үшін Х.Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университетінің ғылыми кеңесінің шешімімен «Құрметті профессор» атағы берілді.
Атырауда өткен тағылымды кеш пен кездесулерде Ханбибі Есенқарақызына ақындық-адамдық кредосынан бір сәтке де айнымай ұлтқа қызмет етіп келе жатқанына сай құрмет көрсетілді. Бұл ақын үшін ғана емес, тұтас ұлт үшін зор мәртебе екені сөзсіз.
Атырау облысы