Таразы басында махаббат пен халық игілігі тұрса, қайсысын таңдайсыз? Өз қара басының қамын емес, досының күйін, елінің жайын биік қойған кейіпкерді танығыңыз келе ме? Верди операсы көрерменін ойландырады. Оның әр шығармасы толқынысқа толы. Ал «Дон Карлос» – ішіндегі бірегейі. Опера 11-13 қазан күндері Нұр-Сұлтандағы «Астана Опера» театрының үлкен залында қойылады.
Бұл – «Астана Опера» театрының репертуарындағы Джузеппе Вердидің үшінші әрі шоқтығы биік туындысы. Қойылымы жағынан күрделі, бірақ қабылдануы жеңіл туындыны маэстро Алан Бөрібаев пен итальян режиссері Давиде Ливермор қояды.
«Дон Карлос» операсы композитор шығармашылығындағы орны бөлек туынды, ол сазгердің қаламынан туған ұлы шығармалардың бірі болып қала бермек. Ол – композитордың көркемдік шығармашылығындағы бетбұрыс. Бүгінгі таңда операның француздық, итальяндық нұсқалары әлемнің жетекші театрларының сахнасынан түскен емес.
– «Дон Карлосты» театрлар жиі сахналай бермейді, себебі опера жоғары кәсіби әншілердің үлкен құрамын талап етеді. «Астана Опера» труппасында жетекші сопрано, тенор, баритон және бас дауысты мықты солистер бар. Оның бәрі қызу дайындық жасайды. Спектакльдің барынша қызықты болатынына күмәніміз жоқ, себебі музыкасының өзі – керемет және тарихи бейнелерге толы», – дейді «Астана Опера» МОБТ директоры, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Ғалым Ахмедьяров.
Оның айтуынша, Джузеппе Вердидің әйгілі операсының тарихы 1865 жылдан басталады. Ол – әлемдегі ең ұзақ опералардың бірі. Ең алғаш рет 1867 жылы 11 наурызда Парижде қойылды. Мамандар үлкен тәуекел жасап отырғанын мойындады. Себебі, бұл қойылым бірнеше жылдан бері әлем сахнасында орындалмаған. Қазақ сахнасының өзіне 40 жылдан кейін ғана қойылуда.
– «Дон Карлос» – өте ауқымды шығарма. Ол алғашында француз оркестріне арналған. Верди бұл туындысын 7 нұсқада жазды. «Астана Операда» 1884 жылы Миланда қойылған соңғы нұсқасы ұсынылмақшы. Біздің сахнаның мүмкіндігі зор. Хорымыздың өзі қандай?! Оркестрімізге қызыға қарайтындар көп. Сондықтан әлемдік театрлар тәуекел ете бермейтін қойылымды көрерменге ұсынып отырмыз, – деді қоюшы дирижер Алан Бөрібаев.
Дирижердің айтуынша, композитор алдымен II Филипп патшаның қайғы-қасіретін көрсеткісі келген. Өйткені патша жеке басының бақытынан айырылған, оның үстіне ұлымен ортақ тіл табыса алмауы, әйелінің сүймейтіні тағы бар. Міне, басынан өткерген ауыртпалықты халыққа жеткізгісі келген. Өйткені жас кезінде Верди өзі екі баласы мен әйелінен айырылған. Әке ретінде де, жар ретінде де бақытсыз болғаны белгілі.
Шынымен, оқиға 1556 жылы император V Карл тақтан бас тартып, билікті II Филиппке өткізуінен басталады. Тарихи драма. Тақ таласы. Үлкен саяси ойындар. Қол жетпес арман. Баянсыз махаббат. Барлығы бір операның бойынан табылады.
Бас кейіпкер Дон Карлосты Медет Шотабаев, Елизаветаны Жаннат Бақтай, Родригоның рөлін Сүндет Байғожин мен Талғат Мұсабаев сияқты опера майталмандары сомдап, өнер көрсетеді.
https://youtu.be/TU2GDn-fsIY