Алматыда жарық неге жиі өшеді?
Алматыда жарық неге жиі өшеді?
418
оқылды
Еліміздегі ең ірі мегаполис – Алматы қаласы. Тұрғын санының көптігімен қатар түрлі әлеуметтік-экономикалық өндіріс­тік нысан­дардың ең көп шоғырланған жері де осы шаһар. Соңғы кезде Алматы көшелерінде электр энер­гиясының өшу деректері жиі кездеседі. Бұған қатысты тұрғындар тарапынан да наразылықтар естіліп жатыр. Бұл жағдай соңғы күндері жиі қайта­ланатын болды. Аталған мәселенің туындауына не себеп? Мәселенің мәнісіне үңілу барысында алдымен қаланы жарық пен қамтамасыз етуі тиіс «Алатау жарық» ЖШС деректеріне көз жүгірттік. Бұл мекеменің бізге берген жауабына сүйенсек, қараша айының алғашқы жартысының өзінде 70-тен аса апаттық жағдай тіркеліп, мега­полистің бірнеше ауданында түрлі деңгейде электр энергиясынан ажырап қалу фактілері тіркелген. «Осы жылдың 1 және 15 қарашасы аралығында Алматы қаласында электр қуатының 77 рет ажыратылуы тіркелді. Көбіне электр қуатын өшіру кабельдік желілердің жұмысының бұзылуынан болады. Қаладағы кабельдік желілердің 65 пайызы 25 жылдық стандартты мерзімнен артық жұмыс істеді. Пайдалану мерзімі өтіп кеткеніне қарамастан әлі күнге дейін жұмыс істеп келеді. Электр қуатынан ажырап қалуға кейде түрлі климаттық фактор да (жел, жаңбыр, қар) әсер етеді. Бұл жағдай қаладағы көптеген өндіріс орны мен әлеуметтік нысандардың жұмыстары­ның тоқтауына да әсер етіп жатады», – деді «Алатау Жарық» ЖШС мекемесінің мамандары. Қалаға жарық беруге жауапты меке­менің берген дерегінше, 15 күнде 77 рет жарық сөнген болса, яғни күніне бес реттен де көбірек жарықсыз қалады деген сөз. Бұл экономикалық шығындарға әкеліп соқтырары анық. Олай дейтініміз – қазір кез келген ірілі-ұсақты өндіріс, сауда орындарының жұмыстары тікелей электр энергиясына тәуелді екені айтпаса да түсінікті жағдай. Бұл айналып келгенде қаланың қор­жы­нына түсетін салық кө­лемінің төмендеуіне жеткізеді. Сауда орындары демекші, қала тұр­ғындары мен кәсіпорындардан жарықтың сөніп қалғаны туралы наразылық ша­ғымдар жиі түсіп жатады. «Гагарин, Жароков көшелеріндегі үйлерде бір сағаттан бері жарық жоқ. Элек­тр қуаты қашан беріледі? Бірнеше минутта 4 рет жанып-өшіп, сол күйі ажырап қалды. Жарықсыз отырғанымызға бір са­ғаттан асты. Мұндай жағдайда ток көзіне қосулы тұрған техникалық түрлі құрылғы күйіп кетсе, оның өтемақысын кім өтейді? Банкомат, бәрі істемей тұр», – деп жазды жақында бір топ қала тұрғындары.

Ескірген кабельдік желілер қашан жаңарады?

Жарықтың жиі өшуі мәселесін шешудің бірден-бір жолы әлдеқашан мерзімі өтіп, тозығы жеткен кабельдік желілерді ауыстыру. Бұл мәселеге қа­тысты «Алатау Жарық» мекемесі қала бюджетінен арнайы қаржы қарас­тырыл­ғанын жеткізді. «Аталған қиындықтарды шешу мақ­сатында Алматы қаласы әкімдігінің қол­дауымен шамамен 100 млн теңгедей қара­жат қарастырылып отыр. Сол қар­жыға 2022-2023 жылдар аралығында жоспарлы түрде толықтай ауыстырылатын болады», – деді жарыққа жауапты мекеме өкілдері. Осыдан бірнеше күн бұрын қаладағы Медеу ауданында да жарықтың жиі өшкенін айтып, бір топ тұрғын бірнеше рет БАҚ өкілдерінен көмек сұрап шағымданған болатын. Ол кезде «Алатау Жарық» мекемесі оның себебін елдегі электр энергия­сының тікелей операторы KEGOC ком­паниясының жарық беруге байланысты қойған шектеулеріне байланысты деп түсіндірген-тін. Оның алдында KEGOC компаниясы электр энергиясына сұраныс мөлшері біршама артқандықтан және суық түскен­діктен энергия беру Алматы ғана емес, басқа да біршама аймақта қысқар­тылатынын ескерткен. «2021 жылдың өткен 10 айы ішінде 2020 жылдың осындай кезеңімен салыс­тырғанда тұтыну көлемі Оңтүстік аймақ бойынша 11,6 %-ға, Солтүстік аймақ бо­йынша 5,7 %-ға және Батыс аймақ бойынша 7,5%-ға артқан. Ең жоғары жүктеме сағаттарында қуатты тұтыну өт­кен жылғы мәннен 1 500 МВт-тан да асып тұр. Тұтынудың осылайша ауытқымалы өсуі ең алдымен цифрлық майнингті жүзе­ге асыратын тұтынушылар үлесінің артуына байланысты» делінген ком­панияның ескертпе хабраламасында. Осы шектеудің салдарынан қаладағы ірі өндіріс кәсіпорындары да өздерінің электр энергиясынан тапшылық көруі мүмкін екенін, олай болған жағдайда өндірісте біршама қиындық туындайтынын айтып дабыл қаққан. Солардың бірі – металл өндірісімен айналысатын, құрамында 800-ден аса адам жұмыс істейтін «ҚазФерроБолат» ЖШС. «Энергия тасымалдаушы мен KEGOC компаниясы бізге берілетін электр энергия көлемін 50 пайызға қысқартты. Күн сайынғы өндіріске қажетті 30 МВт тоқтың тек 14,5 МВт-ы мақұлданды. Мұндай жағ­дайда компания жұмысы іс жүзінде тұралап қалады, негізгі өндіріс тоқтайды. Соның салдарынан жүздеген адам ақысыз демалысқа кетуге мәжбүр болады. Бюджетке салық түспейді. Ал кәсіпорынға экспорттық келісімшарт бойынша міндеттемелерін орындай алмағандықтан, айып­пұл салынады», – делінген компанияның 10 қараша күні БАҚ-қа жасаған мә­лім­демесінде. Бұған байланысты Алматы әкімдігі әзірге ешқандай түсінік бере қойған жоқ. Қалай болғанда да, шаһарда ауа мен судан кейінгі тіршіліктің бірден-бір көзіне айналған электр энергиясының тапшы­лығы бар екені шындық. Оған бар энергия көзінің өзі жо­ғарыдағы айтқан түрлі себеппен тұтыну­шыға толыққанды кедергісіз жетпей жат­қанын қосыңыз. Алматының кейбір ауданында бағдар­шамдар істемей, троллейбустар тоқтаған жағдайлар көптеп кездеседі. Оның арты түрлі жол-көлік оқиғасына себеп болуымен қатар шамадан тыс көлік кептелісін қалыптастырады. Осы келеңсіздіктер қала тұрғындарын жиі әбігерге салады. Бұл мәселенің алдағы уақытта біржола түбе­гейлі шешілуі жауапты шенділерге сын. Әйтпесе, өндіріс көлемі мен тұрғын саны күн санап өсіп келе жатқан алматылықтар жарықтың сәт сайын жалп етіп сөніп қала беру деректерімен жиі ұшыраса беретін сияқты. Бұл жағдай бір қарағанда Алматыны 90-жылдардың елесі кезіп жүргендей әсерде қалдыратыны да рас.

Нұрболат АДЫРБЕК, Алматы