Еліміз егемендігін алған елең-алаң жылдарда тәуелсіздігімізді тұғырлатуға өлшеусіз үлес қосқан Қалық Абдуллаевтың есімін бүгінгі орта буын мен аға ұрпақ әлі ұмыта қойған жоқ.
Қалық Абдуллаев – тәуелсіз Қазақ елінің дамуы мен нығаюына шын мәнінде айтарлықтай үлес қосқан ардақты да парасатты тұлға. «Южказэнерго» мекемесінде инженер, аға инженер, аға мастер, Энергетикалық тәртіп қызметінің бастығы, Орталық диспечерлік қызмет бастығының орынбасары секілді жауапты қызметтерді абыроймен атқарған оған Үкімет үлкен сенім артты. Қазақ КСР Энергетика министрлігінің алты облысты біріктірген орталықтандырылған басқармасының басшысы болып тағайындалды.
Кәсіби маман, білікті басшы
Кейіпкеріміз бұл бағытта да тыңнан түрен салып, энергетика саласын дамытудың арнайы тұжырымдамасын бекітіп, бағдарламасын жасады. Энергетика саласына қазақ кадрларының көптеп келуіне күш салды. Ел экономикасының маңызды саласына аз ғана уақыт ішінде жан бітірген кәсіби маман әрі білікті басшы Энергетика министрінің бірінші орынбасары лауазымына ұсынылды.
1986 жылы Қалық Абдуллаұлы Қазақ КСР Мемлекеттік жоспарлау комитетінің төрағасы қызметіне тағайындалды. Көп ұзамай Премьер-Министрдің орынбасары – Қазақ КСР Мемлекеттік экономика комитетінің төрағасы қызметіне кірісті. Ал 1995 жылы iскерлiк тәжiрибесi ескерiлiп, ТМД елдерiмен ынтымақтастық жөнiндегi Мемлекеттiк комитет төрағалығы сеніп тапсырылды. 2006 жылы құрамында 600-дей ғылыми қызметкері бар Шокин атындағы Қазақ ғылыми-зерттеу энергетика институтын басқарды, жабылуға шақ қалған институтты аз ғана уақытта аяғынан тік тұрғызды. Халық қалаулысы ретінде Шымкент қалалық, Оңтүстік Қазақстан облыстық халық депутаттары кеңесінің, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің депутаты болып сайланды, сондай-ақ Президенттің кеңесшісі қызметін атқарды. Елімізге сіңірген еңбегі еленіп, «Құрмет», «Парасат» ордендерімен, бірқатар медальдармен марапатталды.
Қалекең қай істе болсын, ұйымдастырушылық қабілеті жоғары басшы, білікті маман ретінде танылды. Бәріне де үлгерді. Кандидаттық диссертациясын сәтті қорғап, КОКП ОК Қоғамдық ғылымдар академиясын, сондай-ақ Мәскеу қаласындағы КСРО Министрлер Кеңесі жанындағы Халық шаруашылығы академиясын тәмамдады. Өзінің еңбек жолында осындай білім мен ілім мектебінен өткен оның Қазақстан мемлекеттік жоспарлау комитетінің төрағасы лауазымына тағайындалуы әбден заңды еді.
Ғасыр жобасы
Қалық Абдуллаевтың «ғасыр жобасына» қатысқан азамат екенін басқалар біле бермеуі мүмкін. Қазақстан мен америкалық «Шеврон» мұнай корпорациясының арасындағы келісімшарттың басы-қасында тағы да Қалық Абдуллаев жүрді. Аталмыш мұнай корпорациясымен арадағы келісім құжат кейіннен «ғасыр шарты» деген атауға ие болды. Бұл «ғасыр шарты» келісіміне тәуелсіздігіміздің алтын бесігі – Алматыда, «Достық» үйінде қол қойылды.
Менеджерлік біліктілігі жоғары Қалық Абдуллаев қандай лауазымдық қызметте болсын, жақсы қырынан танылды. Бір ғана мысал, 1997 жылдың желтоқсан айында ол Оңтүстік Қазақстан облысының әкімі болып тағайындалды. Креативті басшы ретінде аймақтағы қордаланып қалған мәселелерге қатысты бағыттарды шұғыл қолға алды. Айналдырған үш-төрт айдың ішінде жергілікті халық үшін жылдар бойы өзекті проблемаларға айналып келген зейнетақы, жәрдемақы мен жалақы мәселелері толық шешіле бастады. Қалекеңнің өзі «Ақ ниет» деген қор құрып, 16 жетім балаға тұрақты көмек көрсетіп отырды.
Ол жаңашылдыққа жаны құмар жан еді. Қалекең Сингапурдың экономикалық ғажайыбын жасаған премьер-министр Ли Куан Ю-дің «Сингапур тарихы. 1965–2000 жылдар. Үшінші әлемнен бірінші әлемге» атты кітабын Мәскеуден маған арнайы алдырды. Қалекеңнің жанында көп жүргендіктен қайраткер азаматтың жасаған айшықты істерінен толық хабардармын. Тәуелсіз Қазақстанның дамуына ерен еңбегімен үлес қосқан қоғам және мемлекет қайраткері Қалық Абдуллаев ағамыз тірі болғанда биыл 80 жасқа келер еді. Ол әке, ата ретінде ұрпағына саналы, тағылымды тәрбие берді. Бүгінде ұл-қыздары Талғат, Серік және Жаннаның әрқайсысының өз бағыт-бағдары, тіршілігі бар. Қалық ағамыз бен Ұлдыгүл апамыз бақытты ғұмыр кешті, немерелерінің де өскенін, азамат болғанын көрді.
Жаһандық іскерлік орталығы
Қалық Абдуллаевтың есімі Алматыдағы «Атакент» іскерлік көрме орталығымен де тығыз байланысты дедік. Кейіпкеріміздің мықты менеджерлігі арқасында «Атакент» жаһандық іскерлік кездесу орнына айналды. Ол «Атакенттегі» нысандарды заманауи үлгімен қайта жаңғыртты. Ғимараттардың іші-сыртын қайта жарақтандырды. Жаңадан павильондар құрды. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында «Атакент» арқылы алғашқы астанамыз Алматыны әлем таныды. Қазақтың алғашқы жәрмеңкесімен байланыстырып, «Атакент» аумағынан «Қарқара» сауда үйін ашты. «Атакент» аумағында оның тікелей басшылығымен қаншама ағаштар отырғызылды, жолдар салынды.
Қалекеңнің қолтаңбасы қалған аумақ бүгін де жаңарып, жасарып, жайнап тұр. «Атакентте» сол жылдардан бері әлемдік деңгейдегі қаншама іскерлік кездесулер өтті. Осы жерде төрткүл дүниенің іргелі компаниялары бас қосып, тығыз ынтымақтастық пен іскерлік қарым-қатынастар орнықты. «Атакент» жыл сайын ажарланып, көріктеніп келеді. Бұрынғы Бүкілодақтық халық шаруашылығы жетістіктерінің көрмесі (ВДНХ) бүгінде қала тұрғындары отбасымен бірге келіп демалатын ең іргелі орынға айналған. «Қала тұрғындары «Атакентке» келіп, көрмені де көреді әрі таза ауамен тыныстап, қыдырып, демалады. Сондықтан бұл жер экологиялық тұрғыдан таза, тамаша демалыс орнына айналуы керек» деген Қалық ағаның мақсаты жүзеге асты. Қазіргі «Атакент» ажары кірген, айшықты Алматының әдемі, жайлы демалыс орны, жұрт саясын іздеп келіп тынығатын саялы бақ.
Осы орайда еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуына да, Алматы қаласының көркеюіне, айшықтануына да зор үлес қосқан Қалекеңнің тұлғасын ұлықтау мақсатында шаһардағы осы «Атакент» іскерлік-ынтымақтастық орталығына Қалық Абдуллаевтың есімі берілсе, құба-құп болар еді дегіміз келеді.
Ақиқаты сол, еліміз алғаш тәуелсіздік алған жылдардағы экономикалық-тұрмыстық қиындықтарды бүгінгі ұрпақ біле қоймас. Бірақ бәріне уақыт төреші. Тағдырлы тұлғаларға тарих өз бағасын берері анық. Ендеше, тәуелсіз Қазақ елінің жарқын болашағы үшін еңбек сіңірген, мың жасаған алып шаһар – Алматы қаласының заманауи мегаполиске айналуы үшін айшықты қолтаңбасын қалдырған Қалық Абдуллаевтың есімі ешқашан ұмытылмауы тиіс.
Бақытжан ЖАҚСЫМБЕТОВ,
заң ғылымдарының кандидаты
