Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев Абай облысына жұмыс сапарымен барды. Президент жергілікті жұртшылықпен кездесіп, Семей қаласы, Абай облысының Қазақстан тарихындағы әрі төл шежіреміздегі айрықша орны бар өлке екенін атап өтті.
– Бұл – қазаққа Абай, Шәкәрім, Мұхтар Әуезов сияқты біртуар перзенттерді сыйлаған ұлылар мекені. Абай туған топыраққа келген адам бұл жердің киесін сезінеді, қасиетін ұғады. Семей – ұлы даланың ұлағатты өлкесі. Бұл – Алаш арыстарының ізі қалған, зиялыларымыз елдің болашағы үшін күрескен қастерлі өңір. Семей – ұлттық ғылым мен білімнің, өнер мен мәдениеттің тарихи орталығы, – деді Мемлекет басшысы.
Еліміздегі мұғалімдер даярлайтын алғашқы оқу орны бұдан 120 жыл бұрын осы қалада ашылғаны белгілі. Онда Мұхтар Әуезов, Жүсіпбек Аймауытов, Қаныш Сәтбаев, Әлкей Марғұлан, Шәкен Айманов сынды ұлт зиялылары білім алған. Ал Семейдегі музыкалық драма театр – қазақтың театр өнерінің берекелі бастауы. Ұлт футболының тұсауы да осы жерде кесілген. Еліміздегі тарихи-өлкетану музейі, қоғамдық кітапхана, архив, телеграф алғаш рет осында ашылған. Мемлекет басшысы бұл жерді халқымыз қазақ руханияты тамыр жайған жер деп ерекше қадірлейтінін тілге тиек етті. Қасым-Жомарт Тоқаев 2020 жылы өзінің шешімімен Семей қаласына тарихи орталық мәртебесі берілгеніне де тоқталды.
– Өңірдің тыныс-тіршілігі әрдайым менің жіті назарымда. Осыдан ширек ғасыр бұрын облыс таратылып, Шығыс Қазақстанға қосылды. Содан бері өлкеге бұрынғы мәртебесін қайтару мәселесі қоғамда талай рет көтерілді. Семей өңірінде іргесі бөлек облыс құру туралы бірнеше хат-хабар, ұсыныс алдым. Біз халық үніне құлақ асатын мемлекет құрып жатырмыз. Сондықтан мен биыл халықтың қалауын ескере отырып, осы аймақта жеке облыс құру туралы шешім қабылдадым, – деді Президент.
Мемлекет басшысының айтуынша, аталған қадам өңірдің әлеуметтік-экономикалық мәселелерін жедел шешіп, тұрғындардың әл-ауқатын арттыруға ықпал етеді. Инвестицияның келуіне, өнеркәсіп пен жұмыс орындарының ашылуына, шағын және орта бизнестің дамуына жағдай жасайды. Аймақты республикалық бюджеттен тікелей қаржыландыру жүйесі жүзеге асады. Бұл шешім – шын мәнінде, тарихи әділдіктің салтанат құруы.
– Біз жаңадан құрылған облысты ұлттың ұлы тұлғасына деген ерекше құрмет белгісі ретінде Абай деп атадық. Өйткені Абай – ұлт пен жұрттың символына айналған ұлы тұлға. Семей мен Абай – бір-бірінен ешқашан ажырамайтын ұғымдар. Осы мүмкіндікті пайдаланып, баршаңызды Абай облысының құрылуымен тағы да құттықтаймын! – деді Қ.Тоқаев.
Мемлекет басшысы Семейдің халықаралық транзиттік сауданың маңызды орталығы болғанына назар аударып, бүгінде облыс екі ірі көршіміз Ресей және Қытаймен шектесіп жатқанын атап өтті. Бұдан кейін Президент Абай өңірін дамытудың басым бағыттары мен өзекті мәселелеріне тоқталды. Атап айтқанда, Абай облысындағы мектептерде 9 мыңға жуық балаға орын жетіспейді. Алдағы уақытта 11 мектеп пен 14 балабақша салу жоспарланған. Алайда Қасым-Жомарт Тоқаев мұның өзі жеткіліксіз екенін айтып, Үкімет пен әкімдікке облыс мектептеріндегі орын тапшылығы мәселесін біржола шешуді тапсырды. Семейде еліміздегі негізгі медицина университеттерінің бірі орналасқан. Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасымен білім ордасы жанынан көпбейінді аурухана салу мәселесі қарастырылып жатыр.
– Менің тапсырмам бойынша Семейде онкологиялық диспансердің радиологиялық орталығы пайдалануға берілді. Балаларды оңалту орталығы салынып жатыр. «Ауылдық денсаулық сақтауды жаңғырту» ұлттық жобасы аясында аймақта 65 нысан салынады. Біз ядролық сынақтардан зардап шеккен азаматтарымызды оңалту мәселесіне баса мән беруіміз керек, – деді Президент.
Мемлекет басшысының пікірінше, Семей заман талабына сай ыңғайлы қалаға айналуға тиіс. Облыс орталығы өнеркәсіптер мен көліктерге емес, қала тұрғындарына қолайлы мекенге айналуы қажет. Семейді дамыту жұмысын жоспарлаған кезде жоғары стандарттарға сай тың урбанистикалық тұжырым керек. Әсіресе, «жасыл қала» идеясына ерекше назар аударған жөн. Сондай-ақ Мемлекет басшысы Семей қаласының инфрақұрылымы әбден тозғанын айтты. Жазда ыстық су жоқ, ал қыста үйлер жылынбайды. Қаладағы Жылу электр орталығынан шығатын зиянды қалдықтар ауаны шектен тыс ластап жатыр. Бұл мәселелерді түпкілікті шешетін уақыт жетті. Абай облысы тоғыз жолдың торабында Ресеймен, Қытаймен шектесіп жатыр. Президент осы мүмкіндікті ұтымды пайдалану үшін жолдарымыз сапалы әрі қауіпсіз болуы қажет екеніне тоқталды.
– Еліміздің көлік әлеуетін дамыту үшін Бақты арқылы Қытайға баратын теміржол желісін салуды жоспарлап отырмыз. Бұл теміржолды міндетті түрде салуымыз керек. Үкімет осы мәселемен айналысады. Өңірде «құрғақ порт», «логистикалық парк» салып, көлік дәлізін дамыту аса маңызды. Халықаралық маңызы бар күрежол Семей арқылы өтеді. Сондықтан, ең алдымен, қаладағы екі көпірді жөндеу қажет, – деді Мемлекет басшысы.
Бұған қоса, Қасым-Жомарт Тоқаев Абай облысының аграрлық аймақ екеніне ерекше назар аударды. Кезінде Семей өңірі бүкіл республикаға, тіпті алыс-жақын шетелдерге ет, сүт, тері, жүн және басқа да өнімдер шығаратын. Облыстың осы әлеуетін қалпына келтіру қажет. Ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдейтін кәсіпорындардың жұмысын жандандыру керек.
– Бұл – аса маңызды міндет. Тағы бір өзекті мәселе – бос жатқан жерлерді мемлекетке қайтару. Мен бұл жұмысты бүкіл ел аумағында жүргізуді тапсырдым. Абай облысында қазірдің өзінде осындай 200 мың гектар жер анықталды. Соның 62 мың гектары қайтарылды. Қайтарылған жерлерді жергілікті шаруаларға әділ үлестіріп, ел игілігіне тиімді пайдалану аса маңызды. Жалпы, бұл жұмыс одан әрі жалғасады, – деді Президент.
Өңірдің жер қойнауы полигонның кесірінен жылдар бойы игерілген жоқ. Сол себепті Мемлекет басшысы облыс аумағында ауқымды геологиялық зерттеу жұмысын жүргізу қажет екенін айтты. Президенттің пікірінше, қазба байлықтар табылады. Тау-кен өнеркәсібі облыс экономикасын жандандырып, жаңа жұмыс орындарын ашуға мүмкіндік береді. Қасым-Жомарт Тоқаев Абай облысының күрделі экологиясы халықтың денсаулығы мен тұрмыс сапасына әсер етіп отырғанын атап өтіп, Семей полигонындағы ядролық сынақтардан кейін жүздеген мың гектар жерге залал келгеніне тоқталды. Сонымен қатар Ертіс өзенінің ластануына, шоққарағайды сақтауға назар аударылды. Мемлекет басшысы әкімдікке өңірдің экологиялық мәселесін үнемі назарда ұстауды тапсырды.
Қасым-Жомарт Тоқаев өңірде мәдени-танымдық туризмді дамыту мәселесіне де тоқталды. Мемлекет басшысының айтуынша, теңізге шығатын жолы жоқ ең үлкен мемлекет Қазақстан үшін Жердің континенттік полюсінің біздің территорияда орналасуының символдық мәні бар. Президент бұл нүкте Абай ауданында, Жидебайда Абайдың мұражай-үйінің жанында орналасқанын атап өтті. Президент жаңа облыс құру оңай шаруа емес екенін айта келіп, барлық салада жан-жақты және мұқият ойластырылған жұмыс жүргізудің маңызына тоқталып, Үкіметке жақын арада Абай облысын дамытудың кешенді жоспарын әзірлеуді тапсырды.
Кездесуден соң Мемлекет басшысы Абай облысының бірқатар азаматын мемлекеттік наградалармен марапаттады. Сондай-ақ Президент Мұхтар Әуезов пен Қайым Мұхамедхановтың ескерткішін ашты. Қ.Тоқаев шараға қатысушылар алдында сөйлеген сөзінде екі тұлғаның төл тарихымызда ерекше орын алатынын атап өтті. Президент ұлт тарихындағы біртуар тұлғаларымызды ұлықтау парыз екенін және бұл ескерткіш Мұхтар Әуезовтің 125 жылдық тойына тарту болғанын айтты. Сонымен қатар Мемлекет басшысы шараға келген бір топ зиялы қауым өкілдерімен кездесті.
Бұдан соң М.Әуезов атындағы педагогикалық колледжге барды. Президент оқу орнының тарихы мен жетістіктеріне, білім ордасынан білім алған ұлы тұлғалардың өміріне арналған көрмені аралап, оқытушылар ұжымымен және студенттермен пікірлесіп, педагог мамандарға ризашылығын білдірді. Сонымен қатар Мемлекет басшысы Невзоровтар атындағы бейнелеу өнері музейіне барды. Бұл мұражай – Қазақстандағы көркемсурет құндылықтарын жинақтаған ірі мәдени нысандардың бірі. Музейде түрлі бағыттағы 5 мыңнан астам экспонат бар.
Мемлекет басшысы Семейдің халықаралық транзиттік сауданың маңызды орталығы болғанына назар аударып, бүгінде облыс екі ірі көршіміз Ресей және Қытаймен шектесіп жатқанын атап өтті. Бұдан кейін Президент Абай өңірін дамытудың басым бағыттары мен өзекті мәселелеріне тоқталды. Атап айтқанда, Абай облысындағы мектептерде 9 мыңға жуық балаға орын жетіспейді. Алдағы уақытта 11 мектеп пен 14 балабақша салу жоспарланған. Алайда Қасым-Жомарт Тоқаев мұның өзі жеткіліксіз екенін айтып, Үкімет пен әкімдікке облыс мектептеріндегі орын тапшылығы мәселесін біржола шешуді тапсырды. Семейде еліміздегі негізгі медицина университеттерінің бірі орналасқан. Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасымен білім ордасы жанынан көпбейінді аурухана салу мәселесі қарастырылып жатыр.
Қасым-Жомарт Тоқаев өңірде мәдени-танымдық туризмді дамыту мәселесіне де тоқталды. Мемлекет басшысының айтуынша, теңізге шығатын жолы жоқ ең үлкен мемлекет Қазақстан үшін Жердің континенттік полюсінің біздің территорияда орналасуының символдық мәні бар. Президент бұл нүкте Абай ауданында, Жидебайда Абайдың мұражай-үйінің жанында орналасқанын атап өтті. Президент жаңа облыс құру оңай шаруа емес екенін айта келіп, барлық салада жан-жақты және мұқият ойластырылған жұмыс жүргізудің маңызына тоқталып, Үкіметке жақын арада Абай облысын дамытудың кешенді жоспарын әзірлеуді тапсырды.
Кездесуден соң Мемлекет басшысы Абай облысының бірқатар азаматын мемлекеттік наградалармен марапаттады. Сондай-ақ Президент Мұхтар Әуезов пен Қайым Мұхамедхановтың ескерткішін ашты. Қ.Тоқаев шараға қатысушылар алдында сөйлеген сөзінде екі тұлғаның төл тарихымызда ерекше орын алатынын атап өтті. Президент ұлт тарихындағы біртуар тұлғаларымызды ұлықтау парыз екенін және бұл ескерткіш Мұхтар Әуезовтің 125 жылдық тойына тарту болғанын айтты. Сонымен қатар Мемлекет басшысы шараға келген бір топ зиялы қауым өкілдерімен кездесті.
Бұдан соң М.Әуезов атындағы педагогикалық колледжге барды. Президент оқу орнының тарихы мен жетістіктеріне, білім ордасынан білім алған ұлы тұлғалардың өміріне арналған көрмені аралап, оқытушылар ұжымымен және студенттермен пікірлесіп, педагог мамандарға ризашылығын білдірді. Сонымен қатар Мемлекет басшысы Невзоровтар атындағы бейнелеу өнері музейіне барды. Бұл мұражай – Қазақстандағы көркемсурет құндылықтарын жинақтаған ірі мәдени нысандардың бірі. Музейде түрлі бағыттағы 5 мыңнан астам экспонат бар.