Оқу-ағарту министрлігі және Қазақстандық үздіксіз білім беру қауымдастығы өкілдерінің қатысуымен өткен білім беру саласының кеңесінде айтылған бұл проблемалық ахуал біраз талқыға түсті. Шымкент қаласының кәсіпкерлік палатасында жиналған кеңес отырысында жеке мектептер мен балабақшалардың басшылары жұмыстың сапалы жүргізілуіне кедергі келтіретін мәселелерді атап өтті.
Балабақшаға турникет қаншалықты керек?
Жеке балабақшалардың басшылары Білім және ғылым министрінің балабақшалардың кіреберіс есіктеріне турникеттерді міндетті түрде орнату туралы бұйрығына қатысты сын айтты. Олар есік алдындағы осындай тосқауылдар өрт немесе жер сілкінісі кезінде кедергі болады дейді.
«Бізде балабақшаларда бейнебақылау, домофон, шұғыл басқару орталығымен байланыстыратын дабыл түймесі бар. Күзет те бар, енді міне, турникет те қойылды. Террорлық қауіп болса, бұл турникеттер балаларды қаншалықты қорғай алады? Статистика көрсеткендей, елімізде мектепке дейінгі мекемелерде террорлық актілер тіркелмеген. Бізге турникет балалардың ұлттық қауіпсіздігі үшін қажет деп түсіндірді. Онда неге қауіпсіздік кәсіпкерлер есебінен іске асып жатыр? Бұл турникеттер негізінен ересек адамдарға арналған, балалар турникеті жоқ. Бала турникеттен өткен сайын басын соғып, шекесін жара жаздайды. Оның үстіне, ата-ана баласын кіреберісте тастап, кіреберістен алып кетеді, олар ішке кірмейді. Егер балабақшаның 12 есігі болса, онда 12 турникет қою керек пе?» – деп наразылық білдірді балабақша басшылары.
Осынау мәселе бойынша Қазақстанның үздіксіз білім беру қауымдастығының төрайымы Лейла Күленова қауымдастық атынан тиісті бұйрықтың күшін жою туралы хат жолдап, Мәжіліс депутаттарының көмегімен депутаттық сауал жолдауға өтініш жасайтын болып келісті.
Жиында сонымен бірге кәсіпкерлер мемлекеттік мектептерге қарағанда жекеменшік білім ордаларының құқығы шектеулі екені айтылды. Педагогтер үшін жеңілдіктер мен көтермелеулерге қатысты барлық нормативтік-құқықтық актіде міндетті түрде «мемлекеттік білім беру мекемелерінің педагогтері үшін» деген сөз бар.
«Мәселен, жекеменшік мектеп педагогтерін тұрғын үймен жеңілдікпен қамтамасыз ету жайын алайық. «Тұрғын үй қатынастары туралы» 1997 жылғы 16 сәуірдегі №94 Заңында жеке білім беру ұйымдарының қызметкерлеріне қолданылмайтын мемлекеттік мектеп оқытушылары үшін қосымша қолдау шаралары туралы айтылған. Мемлекеттік тұрғын үй қорынан бірінші кезекте және кезектен тыс тұрғын үй беру туралы 118-бапқа сәйкес мемлекеттік білім беру мекемелерінің педагогтері ғана тұрғын үй кезегіне тұра алады (118-бап 14-тармақ)», – деп атап өтті Қазақстанның үздіксіз білім беру қауымдастығы Шымкент филиалының директоры Диана Қараманова.
Жеке мектептер жан басына шаққандағы қаржыландыру бойынша да мемлекеттік мектептерден қалып қойған. Шымкент қаласы бес жылдан бері республикалық маңызы бар қала мәртебесіне ие болғанымен, жеке және мемлекеттік мектептерді жан басына шаққандағы қаржыландыру мөлшерінде және бір қала бөлінісінде айтарлықтай айырмашылық бар.
Кадр тапшылығы тағы бар
«Жекеменшік мектептердің бастауыш сыныптарын жан басына қаржыландыру бір оқушыға – жылына 445 мың теңге. Ал мемлекеттік мектептерде – 572 мың теңге. Сонымен қатар мемлекеттік мектепте біліктілік санаты үшін осы сомадан артық қосымша ақы алады, ал жеке мектепте мұның бәрі мемлекет төлемдерінде «отырады». Сонымен қатар біз оқулықтар мен әдістемелік құралдарды мемлекеттік құралдармен тең шарттарда алғымыз келеді, педагогтердің біліктілігін арттыруға жұмсалатын шығындарды өтегіміз келеді», – дейді жеке мектеп басшылары.
Жеке білім беру ұйымдарының басшылары білім беру процесін тең емес қаржыландыруға байланысты тең емес жағдайға қойылды деп санайды. Олар Қазақстандағы үшінші мегаполистің жеке мектептері үшін жан басына шаққандағы қаржыландыру мөлшерін ұлғайтуды сұрайды.
«Қазіргі кезде Шымкент қаласында 100-ден аса жеке мектеп бар, онда 3 мыңнан аса қызметкер жұмыс істейді. Білім беру саласында қазір қызметкерлерді ынталандыру төмендеген, кадр тапшылығы байқалуда. Осыған байланысты жекеменшік мектептер мемлекеттік мектептермен салыстырғанда негізгі бәсекелестік артықшылығын жоғалтады. Білім беру іс-әрекетінің өзі әлеуметтік сипатта болады. Осыған байланысты бір іспен айналысатын адамдардың құқығы бұзылады», – деп өз ойын атап өтті Шымкент қаласы кәсіпкерлер палатасы директорының орынбасары Мақсат Өткелбаев.
Жоғарыда атап өтілген проблемалар жүйелі сипатқа байланысты «Атамекен» Ұлттық палатасы проблемаларының тізіміне енгізілгенін, сондай-ақ бұл өзекті жайт Премьер-Министрдің орынбасары Е.К.Жамаубаев пен Отандық кәсіпкерлер кеңесінің қарауына шығарылғаны жөнінде айтылды. ҰКП Адами капиталды дамыту департаментінің директоры Азамат Бейсенбенов, нәтижесінде жеке мектептерде оқитын әлеуметтік осал топтағы балаларды тамақ және оқулықтармен қамтамасыз ету мәселесі ішінара шешілгенін жеткізді. «Енді қалған проблемаларды шешу үшін қолданыстағы заңдарға өзгерістер енгізу талап етіледі. Ұлттық палата Оқу-ағарту министрлігіне тиісті ұсыныстар енгізді. Мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша жұмыс істейтін жекеменшік мектептер оқулықтар сатып алу немесе бұл мәселені ата-аналардың иығына жүктеуге мәжбүр. Бұл балалардың тамақтануына да қатысты», – деді Азамат Бейсенбенов.
Білім саласына қатысты өткен кеңестің отырысына осынау сұрақтарға жауапты мемлекеттік органдардың өкілдері кәсіпкерлерді мазалаған сұрақтарға жауап берді. Үкімет, министрлік тарапынан шешілетін кейбір жайттар назарға алынды.
Назгүл НАЗАРБЕК,
Шымкент қаласы