Оған Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2023 жылдың мамыр айында Қытайға жасаған мемлекеттік сапары барысында ҚХР Төрағасы Си Цзиньпинмен кездесуі кезінде жасалған келісім негіз болды. Басты мақсат – екі ел университетінің ғылым мен инновация саласында бірлесіп зерттеу жұмысын жүргізу, заманауи техника бағытындағы мамандарды даярлау. Филиалда қазіргі таңда материалтану және инженерия, электроника және коммуникациялық технологиялар, компьютерлік ғылымдар сынды білім беру бағдарламалары бойынша магистранттар білім алуда.
Осы орайда, Солтүстік-батыс политехникалық университетінің (CБПУ) Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дағы филиалының директоры Сонг Куингпен сұхбаттасқан едік.
– Сонг Куинг ханым, Қытай Халық Республикасының Солтүстік-батыс политехникалық университеті (CБПУ) Қазақстандағы жетекші университет болып есептелетін ҚазҰУ-ға қандай дайындықпен келді?
– Екі университет ынтымақтастығына дейін біздің университет терең зерттеулер жүргізіп, озық технологияларды енгізу және инновациялар мен ғалымды дамытуға жаңа серпін енгізу үшін қолайлы жағдай жасауға бағытталған Қазақстанның жаңа технологиялық реформалары туралы хабардар болды. Қазақстанда жасанды интеллект, заттар интернеті, робототехника және жаңа материалдар сияқты өзекті салаларда күшті технологиялық талаптар бар. Қытай осы саладағы зерттеулерде үнемі алдыңғы қатарда. Біз Қазақстан үшін жоғары сапалы STEM таланттарын бірлесіп тәрбиелеу үшін жергілікті білім беру және зерттеу мазмұнын бірлесіп жасаймыз деп үміттенеміз.
Неліктен СБПУ серіктес ретінде Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетін таңдады? Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті Қазақстандағы, тіпті Орталық Азиядағы ең мықты кешенді университет деп санаймыз. 2023 жылы ол жақсы академиялық нәтиже көрсетіп, QS World University Rankings рейтингінде 230-орынға ие болды. Біз аймақтағы дарынды жастарды тәрбиелеп, олардың жан-жақты дамуына қолдау көрсете отырып, Орталық Азиядағы жетекші филиалдық кампус құру үшін Қазақстанның ең үздік университетімен ынтымақтасуды мақсат етеміз.
– Сіздер филиал студенттеріне қандай талап қоясыздар және ол талап ҚХР СБПУ-дың студенттерімен бірдей ме?
– Біздің университетке қабылданатын жастарға мынадай талап қойылады: студенттің физикалық және психикалық денсаулығы мықты болу керек (жұқпалы немесе жұқпалы аурулар және тұрақты оқуға кедергі келтіретін физикалық немесе психикалық ауытқулар жоқ); 2024 жылдың 1 қыркүйегінде оқуға түсуді көздеген үміткерлер жасы 30-дан асуы керек. Сондай-ақ біздің академиялық оқуға сай, арнайы талаптарымыз бар: 2024 жылғы 1 қыркүйекте үміткерлердің бакалавр дәрежесі болуы шарт және жинаған баллдық деңгейі 75 пайыз және одан жоғары балл болу керек. Талапкерлер сонымен бірге GRE және GMAT ұпайлары сияқты академиялық қабілеттіліктің басқа дәлелдерін ұсына алады. Біздің СБПУ-ға түсем деген үміткерлер міндетті түрде ағылшын тілін жақсы білуі керек. Нақтырақ айтсақ, IELTS Academic Test жалпы 6.0 немесе одан жоғары (әр элементте 5.5-тен кем емес) баллға ие болу керек. TOEFL тест бағдарламасы бойынша 80 немесе одан жоғары (My best Scores, iBT home edition, Essentials, DI code C317 қабылданады) баллмен және Duolingo English Test 115 немесе одан жоғары көрсеткішке ие болса, онда біздің университетке оқуға түсу үшін құжаттарын тапсыра алады. ҚазҰУ-дағы филиалға түсуге ниет білдіргендер қытайлық емес азаматтар болуы шарт.
– СБПУ-дың басты миссиясы қандай? Халықаралық рейтинг бойынша әлем бойынша қандай ЖОО-мен бәсекелессіздер? Олардан қандай артықшылығы бар?
– Солтүстік-батыс политехникалық университеті – авиация, аэроғарыш және навигация сияқты салаларда дарындарды тәрбиелеуге және ғылыми зерттеулер жүргізуге бағытталған университет. СБПУ миссиясы – ұлт үшін дарындарды тәрбиелеу. Университет студенттерді тұлға ретінде тәрбиелеу, ғалымдарды құрметтеу, академиялық ортаны өз жанындай қабылдау және жауапкершілікке баса назар аудару сияқты білім беру философиясына арқа сүйейді. СБПУ көшбасшыларды тәрбиелеу үшін адамгершілік тәрбие принциптерін ұстанады.
Солтүстік-батыс политехникалық университеті ARWU World University Rankings рейтингінде 151-ші және TIMES World University Rankings рейтингінде 326-орында, екі рейтинг бойынша дүниежүзіндегі үздік университеттер қатарында. СБПУ сонымен қатар Қытайдағы отандық университеттер арасында 25-орынға ие болды.
Академиялық пәндердің халықаралық ықпалы тұрғысынан 10 пән, соның ішінде химия және физика ESI рейтингінде жаһандық үздіктер қатарында, ал материалтану, инженерия және информатика бойынша дүниежүзілік рейтингтер бойынша да алдыңғы орында. Төрт пән әлемнің үздік 10 рейтингінде, ал алты пән отандық Топ-10 рейтингінде орын алып отыр.
– СБПУ филиалдарында студенттер қандай мамандық бойынша дайындалады? ҚазҰУ-ға алғаш қабылданған студенттер қандай мамандық бойынша даярланып жатыр және олар қандай диплом алып шығады? Ол дипломмен қандай кәсіпорындарда не ұйымдарда және қандай елдерде жұмыс істей алады?
– Филиал кампусы қазіргі уақытта үш магистрлік білім беру бағдарламасын ұсынып отыр: «Материалтану», «Ақпараттық және телекоммуникациялық инженерия», «Компьютерлік ғылымдар және технология». Бірінші жылы осы бағдарламалардың әрқайсысы бойынша магистранттар оқуға қабылданды.
Екі университеттің талаптарын орындаған соң, филиал кампусындағы студенттер оқуды аяқтаған соң, Солтүстік-батыс политехникалық университеті мен Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің қос магистр дәрежесін алады. Олар Microsoft, Google, JD.com, Huawei және бүкіл әлем бойынша басқалар сияқты Fortune Global 500 компанияларында мансапты жалғастыру мүмкіндігіне ие болады. Сондай-ақ олар қазақстандық кәсіпорындарда жұмыс істеуді таңдай алады немесе Солтүстік-батыс политехникалық университеті мен Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде докторантурада оқуын жалғастыра алады
– СБПУ-да қанша шет мемлекетімен қосдипломды бағдарлама жүзеге асырылып отыр?
– Солтүстік-батыс политехникалық университетінде 28 академиялық мектеп бар, соның ішінде: аэронавтика, астронавтика, теңіз ғылымы және технологиясы, материалдар, телекоммуникациялар, информатика, халықаралық колледж және Лондон инженерлік мектебінің Королева Мэри университеті. СБПУ 72 бакалавриат, 152 магистратура және 55 докторантура мамандықтарын ұсынады.
– Сіздер техникалық ЖОО болғандықтан, жылына қанша және қандай мамандарды даярлап шығарасыздар? Түлектер оқуды аяқтағаннан соң, ЖОО олардың жұмысқа орналасуына атсалыса ма?
– Оқу жылын аяқтау маусымының алдында СБПУ кампус ішінде жұмысқа қабылдау жәрмеңкелерін ұйымдастырады, ұйымдар мен кәсіпорындарды жоғары сапалы позициялар мен жұмысқа орналасу бойынша нұсқаулықпен қамтамасыз етуге шақырады. Түлектердің көпшілігі оқуын аяқтағанға дейін баратын жерлерін қамтамасыз етеді, жалпы, жұмысқа орналасу деңгейі 2021 жылғы түлектер үшін шамамен 96 пайызды құрады. Сондықтан университеттің бакалавриат студенттерінің жұмыс іздеуімен айналысуының қажеті шамалы. Статистикаға сәйкес, Солтүстік-батыс политехникалық университетінің 2021 жылғы бакалавриат түлектерінің 70 пайызға жуығы қосымша білім алуды таңдаған.
– Жалпы, СБПУ-дан кейін Қытай түлектері қандай кәсіпорында не ұйымдарға барып жұмыс істей алады? Грантта оқығандарға жұмысқа орналасу бойынша белгілі бір талап бар ма? Ал ҚазҰУ-дағы СБПУ филиалының дипломын алған түлектің қандай перспективасы бар?
– СБПУ-ды бітіргеннен кейін бакалавриат студенттерінің көпшілігі қосымша білім алуды таңдайды. Магистратура мен докторантура түлектерінің жұмысқа орналасу деңгейі, сәйкесінше, шамамен 86-96 пайызды құрайды. 2021 жылғы түлектердің шамамен 61 пайызы Fortune Global 500 компанияларында, мемлекеттік кәсіпорындарда немесе авиация және аэроғарыш өнеркәсібі сияқты салалармен тығыз байланысы бар орталық кәсіпорындарда жұмысқа орналасты.
Шәкіртақы алатын студенттерде оқуды бітіргеннен кейін нақты жұмысқа қойылатын талаптар жоқ. Олар өздеріне ұнайтын жұмысты таңдау және одан әрі білім алуды жалғастыру туралы шешім қабылдау еркіндігіне ие.
– Сіздердің филиалдарыңызға грантқа оқуға түсу үшін қандай емтихан тапсырылады және болашақ студенттер үшін қандай талап қойылады? Болашақта СБПУ-дың ҚазҰУ-дағы филиалының қандай мақсаттары мен жоспарлары бар?
– СБПУ-ға түсу үшін және шәкіртақыға өтініш беру үшін студентпен сұхбат жүргізіледі. Студенттердің оқу үлгерімі, сұхбаты, зерттеу жетістіктері және басқа да факторлар шәкіртақы алу мақсатында бағаланады. Алдағы жылдары филиал кампусы студенттердің оқыту үдерісін жақсартуды, оқу бағдарламаларын оңтайландыруды, оқуға қабылдауды кеңейтуді және Қазақстанның ғылым саласындағы дарындарын тәрбиелеуді жалғастырады. Біз Қытай мен Қазақстан арасындағы білім беру байланысын атқаратын Орталық Азиядағы ықпалды шетелдегі филиал кампусына айналуды мақсат етеміз. Бұл Қазақстанда материалтану, электроника және компьютерлік ғылымдар сияқты озық пәндердің дамуына ықпал етеді. Филиал кампусы өзін Орталық Азиядағы жетекші ғылыми және пәнаралық негізгі база ретінде көрсетуге ұмтылады. Болашақта филиал кампусы бірлескен докторантура бағдарламаларын құруға басымдық береді, екі елдің докторантурасын дайындау үдерістерінің ұтымды жолдарын іздейді және кешенді оқу бағдарламаларын қалыптастыру үшін филиал кампусының докторанттарын даярлау процесін нақтылайды. Докторантураны дайындау үдерісін жетілдіргеннен кейін филиал кампусы бакалавриаттың бірлескен оқу бағдарламаларының жолдарын зерттейтін болады.
– Әңгімеңізге рақмет!
Сұхбаттасқан: Гүл Баяндина