Ал былтыр жергілікті команда тіпті төменгі лигаға түсіп қалып, онда да оңды ойын көрсетпеді. Маусымды 11-ші орынмен аяқтап, бас шайқатты. Биыл да клубтың жағдайы мәз емес: белшесінен батқан қарыздан әлі құтыла алмай келеді.
Жалпы, бұл «Тараз» футбол клубының басына бірінші мәрте туып отырған жағдай емес. Ең әуелі 2021 жылдың мамыр айында «Тараз» футбол клубы ойыншыларына айлық жалақы төлей алмай, қаржылық қиындықтарға тап болып жатыр» деген әңгіме әлеуметтік желілерде желдей есті. Алайда клуб басшылығы жанкүйерлер мен футболшыларға барынша басу айтуға тырысты.
«Тараз» футбол клубының бюджеті миллиардтаған қаржыдан құралмайды. Қазынасы былтырғы жылдардағыдай биыл да 1,2 миллиард теңгені құрады. Бұл – премьер-лигадағы өзге клубтармен салыстырғанда ең аз көрсеткіштердің бірі. Сондай-ақ бұл сома тек негізгі құрамға ғана бөлінген қаржы емес. Жасөспірімдер тәрбиеленіп жатқан футбол орталығы, қосалқы командалар, футбол орталығының жұмысы, стадион мен оқу-жаттығу базасын қамтамасыз ету, клуб қызметкерлерінің жалақысы секілді көптеген бағытқа арналған.
Дәл қазір клуб ойыншыларға да, басқа қызметкерлерге де жалақысын кешіктірмей келеді және ешкімге қарыз емес» деп сол тұста клуб тізгінін ұстағандар мәселенің тігісін жатқызуға күш салды. Алайда «ауруын жасырған өледінің» кері келіп, арада екі ай өтпей клубтың қаржылық мәселесін футболшылардың өзі көтерді. «Жалақы алмадық» деп жанайқайын ойыншылардың өздері жеткізгендіктен, клуб басшылығы қаржы мәселесі қос бүйірден қысып тұрғанын жасырмады.
«Ойыншылардың тамыз бен қыркүйек айының жалақыларын бере алмай отырмыз. Одан бөлек, 2 сыйақыға қарызбыз. Өздеріңіз көріп отырғандай, биыл бірінші лигада өнер көрсетіп жатқан «Тараз-Қаратау» командасы құрылды. Екінші лигада да ойнайтын жастарымыз бар. «Футбол орталығы» сынды тағы бір базамыз жұмыс істейді. Осылардың барлығына клубтың ортақ қазынасынан қаржы бөлініп жатқандықтан, жоғарғы лигадағы командаға жетпей қалып жатыр. Биылғы маусымда бізге 1 миллиард 200 миллион теңге берілді. Үстінен түскен қосымша қаржымен біз ойыншылардың былтырдан қалған еңбек демалыстары мен өзге де берешектерімізді төледік. Осы таңға дейін «Тараз» футбол клубында бірде-бір демеуші болған емес. Ойыншылардың жейдесінің өзін 150 миллион теңгеге қарызға тіктірдік», – деген еді клубтың сол кездегі директоры Талғат Тұрлыбайұлы.
Тіпті клуб басшылығы сасқан үйректің керін келтіріп, «футболшылар қаржысын үнемдеп жұмсасын» деп ойыншылардың шамына тиді. Осы жағдай түрткі болды ма, әлде басқа да себеп болды ма – белгісіз, ақырында Талғат Тұрлыбайұлы қызметінен кетіп тынды. Алайда бұрынғы басшы соңғы күніне дейін «мен клубтың қаржысына қол салған емеспін» деп ант-су ішіп, ақталумен кетті.
«Әлеуметтік желілерде клубтың қаржылық қиындыққа тап болғанына мені кінәлап жатыр. Тіпті, «ақшаны жымқырды» деген айып та тағылуда. Алайда мен облыс әкіміне де, өзге де құзырлы органдарға қай кезде болса да келіп тексеруіне болатынын айттым. Бюджеттен бөлінген соңғы тиынға дейін санап бере аламын. Егер ашып айтатын болсам, клуб ақшасының төрттен бір бөлігі салыққа кетеді. 350 миллион теңге жас футболшыларды тәрбиелеуге, 100 миллион 1-ші лига командасына, 200 миллион теңге 2-ші лига командасына жұмсалады. 100 миллион теңгеден аса қаржы орталық стадионның коммуналдық төлемі және техникалық қызметкерлердің жалақысына бағытталады. Мұндай шығыннан кейін өздеріңіз есептеп көріңіздерші, премьер-лига командасы үшін қанша ақша қалады?» – деген клуб директоры сырын айтамын деп шынын айтқан.
Алайда басшы ауысқанымен, қарыз сол бойы қалып келеді. Бұл мәселемен енді Жамбыл облысы әкімдігі Дене шынықтыру және спорт басқармасының басшысы Арман Ташметовке қайырылдық. Басқарма басшысының айтуынша, «Тараз» футбол клубы 2022 жылы 1,3 миллиард теңге қарызға батқан екен. Былтыр 750 миллион теңге қарызы жабылыпты. Клуб биыл қарыздан толық құтылады деп жоспарланып отырған көрінеді.
– Басқарма тізгінін қолға алған сәттен бастап клубтың мәселесіне көңіл бөліп, тығырықтан шығарудың барлық жолын қарастырып келемін. Қарызы көбейіп кеткендіктен команданы бірінші лигада ойнатуға шешім қабылдадық. Олай жасамасақ, клуб банкрот болатын еді. Бүгінде клубтың демеушісі жоқ. 2022 жылы «Қазфосфат» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі жақсы көмектескен. Бірақ жоғары нәтиже көрсете алмағандықтан, компания былтыр қолдау көрсетуден бас тартты. Қазір командада 17-18 жастағы жергілікті жердің жігіттер ойнауда. Олар қолдарына 100 мың теңге жалақы алады. Жастарымыздың қарқыны жаман емес. Қаржылық қиындықтан кейін клуб түлектері жан-жақта шашырап кетті. Қазір соларды қайтару бойынша сөйлесіп жатырмын. Алайда ең бірінші кезекте қарыздан құтылуымыз қажет. Жастарды қолдау бойынша да жүйелі жұмыстар жүргізілуде. Клуб қарызға батқаннан кейін жастар құрамасы назардан тыс қалған екен. Тіпті, жаттықтырушылар 7 ай бойы айлық алмаған. Қазір бәрі қалпына келді. Жастар керек-жарақпен қамтылды. Түрлі турнирлерге қатысып, тәжірибелерін толықтыруда. Орталық стадионның мәселесі де біздің назарымыздан тыс қалған емес. Клуб банкрот болған жағдайда стадионның сатылып кетпеуін қамтамасыз ету үшін жекеге шығардық. Бірақ қарыздар жабылғанда стадион клубтың меншігіне қайта қайтарылады, – деді Арман Бақытжанұлы.
Қазір клубтың директорлық қызметіне конкурс жарияланған. Алайда үміткер ретінде тіркелген төрт азамат та сынақтан сүрініпті. Олардың қатарында Лондон Олимпиадасының қола жүлдегері Ақжүрек Таңатаров та бар. Бұдан бөлек, клуб басшылығына даңқты футболшы Самат Смақов та кандидат ретінде құжат өткізгені айтылған. Алайда облыс әкімдігі бұл ақпаратты жоққа шығарды.
Негізі, «Тараз» футбол клубының басшылық қызметіне байланысты бұқара арасында дау-дамай көп. Тіпті, қоғам белсенділері күні кеше басқарма басшысы Арман Ташметовпен текетіреске түсіп, алайда кейіннен райынан қайтып қалған Ақжүрек Таңатаровтың кандидатурасына да қарсы шықты. Демек, клубқа басшы тағайындау оңайға соқпауда. Өйткені онсыз да қарызға белшеден батқан клубқа жанкүйерлер де, қоғам белсенділері де майшам салып қарап отыр. Енді бұл клубтың ертеңіне қаншалықты әсер ететіндігі белгісіз. Әйтеуір, жаңадан тағайындалған директор жергілікті команданы қарыздан құтқарып, «Таразды» бұрынғы биігіне көтереді деп сенеміз.
Саятхан САТЫЛҒАН,
Жамбыл облысы