Әсіресе, қысқы кезеңде бұл міндеттер үлкен жауапкершілік жүктейді. Бүгінде ол сәтті жүзеге асуда. Өйткені «ИОА» АҚ ағымдағы жылу беру маусымының аяқталуын күтпей-ақ келесі маусымға дайындыққа кірісіп кетеді. Газ тасымалдау жүйелері жыл сайынғы күзгі-қысқы кезеңде пайдалануға сақадай-сай тұруы үшін компанияда жылыту маусымына дайындық бойынша іс-шаралар жоспары жасалады. «Қыс шанаңды жаз сайла» деген осы емес пе?
ЖЫЛЫТУ МАУСЫМЫ ОЙДАҒЫДАЙ АЯҚТАЛДЫ
Жұмыс нәтижесі дайындықтан көрінеді демекші, «Интергаз Орталық Азия» АҚ өзінің газ тасымалдау жүйесі мен нысандарын 2023-2024 жылдардағы күзгі-қысқы кезеңде пайдалануға ертерек қам жасап, оны техникалық жағынан ғана емес, құжаттарына дейін 100% әзірлеп қойған болатын. Соның арқасында биылғы жылыту маусымы ойдағыдай өтті.
Атап айтар болсақ, былтыр жазда «ОАО-4» (Орта Азия-Орталық), «ОАО-5», «Қарталы–Рудный», «БГА–ТБА», «Окарем–Бейнеу», «Газли–Шымкент», «Жаңажол–Ақтөбе» магистралды газ құбырларының (МГҚ) учаскелерінде және «Жаңаөзен–Ақтау» учаскесінің 3 тармағында ірі жөндеу жұмыстары жүргізілді.
Сондай-ақ жаңа маңызды инфрақұрылымдық жобалар қолданысқа енгізілді. Мәселен, 2023 жылғы 30 мамырда Атырау облысында «Мақат–Солтүстік Кавказ» магистралды газ құбырының лупингі пайдалануға берілді. Инвестициялық жоба халықты және Атырау қаласы мен облысының ірі өнеркәсіптік кәсіпорындарын газбен жабдықтауда сенімділікті арттырып қана қоймай, өңірдің, тіпті тұтастай алғанда еліміздің энергетикалық қауіпсіздігін нығайтып отыр.
Осы жылдың қазан айында «Бейнеу–Жаңаөзен» магистралды газ құбырының екінші тармағы бойынша газ беру басталды, ол елді мекендерді, ірі өнеркәсіптік объектілерді, сондай-ақ Маңғыстау облысының негізгі энергетикалық кәсіпорны – жылу және электр энергиясын өндіретін «МАЭК» ЖШС-ін газбен тұрақты жабдықтауды қамтамасыз етті. Бұл инвестициялық жобалар мерзімінен бұрын Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша орындалып отыр. Мұны компанияның еліміздің энергетикалық қауіпсіздігі мен тәуелсіздігін нығайтуға қосқан өлшеусіз үлесі деуге болады.
Ал «Бозой» жерасты газ қоймасына (ЖГҚ) газ құю немесе алу кезінде белгіленген режимді сақтау және газ айдау агрегаттарын (ГАА) бір мезгілде де, кезегімен де жүргізуге мүмкіндік туғызу үшін технологиялық коммуникациялар сызбасына өзгерістер енгізіле отырып, өз күшімен жөндеу жұмыстары жасалды.
«ИОА» АҚ 2023-2024 жылдардағы жылыту кезеңіне дайындық шараларының тұтастай кешенін тұрақты негізде жүргізіп келеді. Олар – газ құбырларына техникалық қызмет көрсету, жөндеу және табиғи газды апатсыз және қауіпсіз тасымалдауды қамтамасыз ету бойынша өзге де шаралар. Атай кететін бір жайт, есепті кезеңде тұтынушыларды газ көзінен айыру деректері тіркелген жоқ.
КЕЛЕСІ ЖЫЛҒА ДАЙЫНДЫҚ БАСТАЛЫП КЕТТІ
«Интергаз Орталық Азия» АҚ-ның газ тасымалдау жүйесінің нысандары мен жабдықтарын 2024-2025 жылдардағы күзгі-қысқы кезеңге пайдалануға дайындау шеңберінде биыл 18 наурызда Іс-шаралар жоспарлары әзірленіп бекітілді. Апта сайын нысандардың дайындығы туралы есептер тыңдалып, талдау жүргізілуде. Алдағы уақытта бұл жұмыстар жалғасып, тұрақты мониторинг жасалып тұратын болады.
Магистралды газ құбырлары арқылы табиғи газды қауіпсіз және үздіксіз тасымалдауды қамтамасыз ету мақсатында, бекітілген Іс-шаралар жоспары аясында «Бұхара–Орал» МГҚ, «Қарталы–Рудный» МГҚ, «ОАО-4» МГҚ, «ОАО-5» МГҚ, «БГА–ТБА» МГҚ, Ақтөбеге бұрылатын газ құбыры-бұрымының 2-тармағы учаскелеріндегі ақаулары бар құбырларды ауыстыру бойынша жөндеу жұмыстары жоспарлануда.
ЖЕРАСТЫ ҚОЙМАЛАРДЫҢ ҚЫСҚЫ КЕЗЕҢДЕ МАҢЫЗЫ ЗОР
Салқын кезеңдердің тұрақты өтуінде әдетте жерасты газ қоймаларының рөлі зор. Соған сай «Интергаз Орталық Азия» АҚ олардың сыйымдылық мүмкіндігін кезең-кезеңімен дамытып отырады. Мәселен, 2023-2024 жылдардағы газ алу маусымының басына таман еліміздегі ЖГҚ қажетті көлемде толтырылды. Жалпы көлемі 3,26 млрд текше метр болатын жедел газ қоры құрылды. Соның ішінде үш жерасты газ қоймаларынан нақты пайдаланылған газ көлемі 3,1 млрд текше метр болды.
Осылайша, 2023 жылы ЖГҚ нысандарын күзгі-қысқы кезеңге дайындау шеңберінде біраз жұмыстар жүргізілді. Олар – кәсіпшілік жабдықтардың крандары мен газ тарату пунктерін/жинау пунктерін (ГТП/ЖП) майлап, гидравликалық сұйықтықпен толтыра отырып, жұмысқа жарамдылығын сынау, ГТП ұңғымаларының су жинағыштарының шүмектері мен тиектерін тексеру, қажет болған жағдайда ауыстыру, ГТП диафрагмаларын тексеру және тағы басқалар.
Барлық жұмыстар 2023-2024 жылдардағы күзгі-қысқы кезеңге «Ақтөбе» МГҚБ, «Тараз» МГҚБ және «Шымкент» МГҚБ жабдықтары мен қондырғыларын пайдалануға дайындау жөніндегі іс-шаралар жоспарына сәйкес орындалды.
ТҰТЫНУШЫ ТАРЫҚПАУҒА ТИІС
Табиғи газды тасымалдаудағы ең бірінші міндет – тұтынушының, әсіресе қыстың көзі қырауда маңызды ресурстардан тарығып қалмағаны. Осы ретте әлеуметтік маңызы бар нысандарға, коммуналдық шаруашылықтарға, өнеркәсіптік кәсіпорындарға және қарапайым халыққа бірінші кезекте көңіл бөлінеді.
Сонымен қатар жылыту маусымының маңызды кезеңінде де «Интергаз Орталық Азия» АҚ қазақстандық газды экспорттау, ресейлік және өзбек газын еліміздің аумағы арқылы транзиттеу бойынша өзінің келісімшарттық міндеттемелерін толығымен орындағанын атап өту қажет.
«ИОА» АҚ – ОРТАЛЫҚ АЗИЯНЫҢ КҮРЕТАМЫРЫ
Көрер көзге көрінбесе де, тек Қазақстан аумағына ғана емес, көрші мемлекеттерге де көгілдір отынды жеткізіп беру міндетін мүлтіксіз атқарып отырған «Интергаз Орталық Азия» акционерлік қоғамын күллі Орталық Азияға тіршілік көзін, жалын мен жылу қуатын жеткізіп беріп отырған күретамыр деуге болады. Ол күретамыр жер астында бүлкілдеп соғып жатыр. Ал оның еш ақаусыз, үздіксіз тоқтамай жұмыс істеуіне компанияның білікті мамандары мен кәсіби ұжымы зор үлес қосып отыр. 1997 жылы шілде айында құрылғаннан бері «ИОА» АҚ осы газ тасымалдау жүйесін пайдалану және техникалық қызмет көрсету міндетінен еш жаңылған емес. Сол еңбегінің жемісіндей 2018 жылғы шілдеде Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысымен «Интергаз Орталық Азия» Акционерлік қоғамы – магистралды газ құбыры бойынша Ұлттық оператор мәртебесін алды. Сол мәртебе биігінен аласарған емес. Ендеше қысқы күннің бір кешінде жылы да жайлы үйіңізде отырып, терезеден маужыраған түнгі аспанға көз салып, жерге жапалақтай жауған қар ұшқындарын сүйсіне тамашалағаныңызда, осынау Ұлттық оператордың ұйымшыл ұжымын да үйіңіздегідей жылулықпен еске алып қоюды ұмытпағайсыз.
Нұрлан ҚОСАЙ