Қызылорда қаласынан 450 шақырым қашықтықта қоныстанған өңір халқын сапалы дәрігерлік қызметпен қамтамасыз ету жоғары маңызға ие. Себебі жол арасының алшақтығы сырқат жандардың облыс орталығына қатынап ем алуына қиындық туғызары сөзсіз. Сондықтан жергілікті жерде барлық медициналық көмек түрлерін қолжетімді ету – тұрғылықты халықтың басты талабы. Әсіресе, елді мекендердің тұрғындарына медициналық бекет пен амбулаториялар салу ісі назардан тыс емес. Бұл тұрғыда өткен жылы атқарылған жұмыстар ұшан-теңіз. Атап айтқанда, 2023 жылы аудан орталығынан алыс қоныстанған Бөген және Қызылжар ауылдарына дәрігерлік амбулатория салынса, Көктем елді мекеніне облыстық қазынадан жаңа типтік жобадағы медициналық бекет бой түзеді. Ал биылғы жыл еншісінде Тоқабай ауылынан жаңадан дәрігерлік амбулатория салу міндеті тұр. Емдеу мекемесі жыл соңында ел игілігіне пайдалануға беріледі деп күтілуле.
«Ауылда денсаулық сақтауды жаңғырту» Ұлттық жобасы аясындағы аудандық аурухана жанынан кардиология және инсульттік бөлімшесін ашу 2024-2025 жылдарға жоспарланған болатын. Алайда медициналық көмектің қолжетімділігін арттыру мақсатында аурухананың әкімшілік бөлімі, қаламыздағы «А.Байтұрсынов» ауылдық емханасының бір бөлігіне көшті. Ал аурухананың әкімшілік бөлімі орнына кардиология және нейроинсульттік бөлімшелері жаңадан ашылды. Бүгінде осы екі бөлімде бір айда тоқсаннан аса науқастың ем алуына мүмкіндік артты», – деп түсіндірді бізге Арал ауданының бас дәрігері Бауыржан Қуанышбаев.
Бас дәрігердің айтуынша, аудан орталығынан келешекте кардиология және нейроинсульттік бөлімшелерін жаңадан салу жобасы әзірленіп, мемлекеттік сараптамаға жіберілген. Құрылыстың болжамды құны 1,1 млрд теңгеге бағаланып отыр. Жобаның нақты құны сараптама қорытындысынан соң айқындалып, республикалық бюджеттен қаржыландырылады деп күтілуде.
Өңір медицинасын соңғы, заманауи құрал-жабдықтармен қамтамасыз ету жайы да назардан тыс емес. Бұл тұрғыда алдағы уақытта аудан халқының мұқтаждығын туғызып тұрған Антиограф және Магнитті резонансты томография құрылғысын енгізу де жоспарланып отыр. Осы құрал-жабдықтар алынған жағдайда жүректің аз инвазивті коронаграфиясы секілді манипуляциялар жергілікті аурухана көлемінде жасалады деген жоспар бар.
Жалпы, аудан халқы ескі нысан апатты деп танылуына орай 2018 жылдан бері заманауи үлгіде салынған жаңа аурухана ғимаратының игілігін көріп келеді. Алайда сол кезде аудан орталығындағы апатты жағдайда тұрған Жұқпалы аурулар бөлімшесі ғимараты құрылыс жобасына енгізілмей қалған.
Бүгінде 1989 жылы салынған ескі бөлімше ғимаратының сапасы сын көтермесе де, оған емделушілер қатары жыл санап артып келеді. Соған орай, Арал қаласындағы «Арал ауданаралық ауруханасы» ШЖҚ КМК-на қарасты Жұқпалы аурулар ауруханасын қайта салуға ұсыным беріліпті. Қазіргі уақытта орталық аурухана жанынан 1 гектар жер телімі беріліп, жоба-сметалық құжаттамасы мемлекеттік сараптамаға жолданған. Бас дәрігер мамыр айының соңына дейін шешімі күтіліп отырғанын алға тартты.
«Ауданда тұрғыдардың талабынан туындаған мәселелер бар. Соның ішінде кәсіпорынға қарасты «Абай» ауылдық емханасының сапасына қатысты күрмеу шешімін күтіп тұр. Бұл емхана 1960 жылы жатақхана есебінде салынған. Бүгінде емдеу орны 19 мыңның үстінде емделушілерге алғашқы медициналық көмек көрсетеді. Тіркелген халықтың 80 пайызы теміржолдың арғы бетінде тұрады. Соған орай, халықтың теміржолдан өту қауіпсіздігі қаперге алынып, «Шанхай» мөлтек ауданынан жаңа, заманауи емхана ғимаратын салуға ұсыныс берілді. Құрылыс нысанына арнайы жер телімі де бөлінді. Сол сияқты А.Байтұрсынов атындағы ауылдық емхана жанынан «Қамқорлық» қоры арқылы Арал және Қазалы аудандарында диспансерлік есепте тұратын 2-17 жас аралығындағы балалар мен жасөспірімдерді сырқатынан ерте оңалту мақсатында оңалту орталығын ашу жоспарланып отыр», – деп ақжолтай жаңалығымен бөлісті Бауыржан Мұратбекұлы.
Қазір Арал ауданының медицина саласы тың жаңалыққа толы. Ауданның ақхалаттылары бірегей жобалар мен күрделі оталарды жасауда жоғары нәтижеге қол жеткізіп келеді. Атап айтқанда, аудандық аурухананың эндоскопия бөлмесіне «Олимпус эвис Х1» эндовидео құрылғысы алынып, алғаш рет видеоколоноскопиялық зерттеу жүргізіле бастаған. Бұл соңғы үлгідегі видеоқұрылғының NBI режимі жәй көзге білінбейтін ісіктерді ерте сатысында анықтауға мүмкіндік береді екен. Бүгінде асқазан-ішек жолдарынан осы видеоэндоскопиялық жолмен қан тоқтаруды қолға алған.
Сонымен қатар бас дәрігер, білікті маман Бауыржан Мұратбекұлының бастамасымен түрлі күрделі оталар сәтті жүргізіле бастаған. Соның ішінде механикалық сарғаюмен түскен науқастарға тері, бауыр арқылы холангиостомия, шап жарығымен түскен науқастарға лапароскопиялық ТАРР герниопластикасы, отадан кейінгі вентральді жарықтарға имплантты торларды қолданып, кернеусіз және комбинирленген пластикалары, жатырдан тыс жүктілік және жатыр қосалқыларының айналуы кезіндегі лапароскопиялық тубэктомия сынды көптеген оталар МӘМС шеңберінде тегін жасалуда екен. Алдағы уақытта көз көруі төмендеген сырқаттарға офтальмохирургия бейіні бойынша ота жасау қолға алынбақшы. Қазір офтальмологиялық сырқаттар үшін микрохирургиялық отаға қажетті құрал-саймандарға тапсырыс беріліпті.
Жалпы, білікті дәрігер мамандардың тапшылығы – аудан медицинасындағы өзекті мәселенің бірі. Соның салдарынан, қазірдің өзінде аудандағы 20 дәрігер зейнет жасына шықса да, жұмыс жасауға мәжбүр. Бұған қоса, 19 дәрігер маман тапшы. Соған орай бас дәрігердің ықпалымен Ақтөбе қаласындағы М.Оспанов атындағы Батыс Қазақстан медицина университетінің бітіруші түлектерімен келіссөздер жүргізілген. Нәтижесінде, 6 жалпы тәжірибелі маман ауданға келіп, сырқат жандардың сауығуына сеп болмақ. Бұған қоса, анестезиолог-реаниматолог, офтальмотолог, оториноларинголог, неонатолог сынды дәрігер мамандар Резидентура бойынша бітіріп келеді деп күтілуде.
Бүгінде сырттан келетін әрбір маманды тұрғын үймен қамту мақсатында аудан әкімдігімен бірлескен шаралар қолға алынған. Осындай жоспарлы жұмыстардың нәтижесінде теңізді өңірдегі дәрігерлер тапшылығын түбегейлі жоюға үміт басым.
Ербақыт ЖАЛҒАСБАЙ,
Қызылорда облысы