Мәдениет пен білімнің мақсаты – қазіргі қоғамның дамуына, ұрпақтардың жоғалтқан байланыстарын қалпына келтіруге, бүгінгі буынға патриоттық тәрбие беруге, оның тағатты сана-сезімін қалыптастыру. Бүгінде еліміздегі демократиялық қайта құрулардың ықпалдылығы мен экономикалық даму мүмкіндіктері көбінесе қоғамның білім мәдениетімен айқындалады. Қоғамның білім мәдениеті адамның іс-әрекетіндегі ынталандырушы арқауды, барлық қоғамдық қайта құрулардың әлеуметтік бағдарын айқындайды.
Білім берудің гуманистік парадигмасы мәдени құндылықтарға жүгіну дегенді білдіреді. Білім беру процесінде адам мәдени құндылықтарды игереді. Құндылықтық бағдарларын дамыту – бұл адамның бүкіл өмірінде болатын үздіксіз процесс. Құндылықтар әрқашан әлеуметтік сипатта болады. Олар қоғамдық тәжірибе, адамның жеке іс-әрекеті негізінде және белгілі бір тарихи әлеуметтік қатынастар мен адамдардың қарым-қатынастары аясында дамиды. Құндылық бағдарларын дамыту процесіне жеке тұлғаның әлеуметтенуі үлкен әсер етеді, оған әлеуметтік тәжірибені және жеке тұлғаның әлеуметтік белсенділігін игеру жатады. Бұл мағына да адамның тұлғалық тұрғыдан жетілуімен тығыз байланысты. Жеке тұлғаның құндылықтары ретінде әрекет ететін идеалдар, нормалар, құралдар мен мақсаттар, оның құндылық бағдарларының жүйесін, оның санасының өзегін құрайды және оның әрекеттері мен әрекеттерінің «импульсі» болып табылады.
Білім беру мазмұны әртүрлі елдер мен халықтардың мәдени мұрасынан, үнемі дамып келе жатқан ғылымның әртүрлі салаларынан, сондай-ақ адамның өмірі мен тәжірибесінен алынады және үздіксіз толықтырылады. Мәдениет пен білім бүкіл әлемдік қоғамдастықтың назарында. Олар әлеуметтік прогресс пен өркениеттің дамуының жетекші факторлары ретінде әрекет етеді. Мәдениет пен білімнің өзара ықпалдастығын әртүрлі аспектілерде қарастыруға болады: қоғам деңгейінде, тарихи контексте; нақты әлеуметтік институттар деңгейінде, адамның даму саласы немесе ортасы; оқу пәндері деңгейінде. Адамның білімі мен білім беру жүйесі олардың қарым-қатынастарының жан-жақтылығына байланысты белгілі бір әлеуметтік-мәдени контексте ғана қарастырылады. Білім беру әлеуметтік-мәдени функцияларды орындайды, жеке тұлғаны әлеуметтендіру және ұрпақтар сабақтастығы тәсілі; әлемдік құндылықтармен, ғылым мен техниканың жетістіктерімен қарым-қатынас және таныстыру ортасы; адамның тұлға, субъект және жеке адам ретінде дамуы мен қалыптасу процесін жеделдетеді; адам бойындағы руханилықтың және оның дүниетанымының құндылық бағдарлары мен моральдық принциптерінің қалыптасуын қамтамасыз етеді.
Қазақстан Республикасы Президенттік орталығында жүзеге асырылатын мәдени-білім беру жобалары – қазақстандық қоғамның, әсіресе жастардың құндылық бағдарларын дамытудың тиімді құралы.
Орталықтың ғылыми-педагогикалық қызметі «Әділетті Қазақстан: болашағымыз өз қолымызда», «Идеологиялық жаңғыру: дәстүрлер мен инновациялар», «Атамекен», «Әділетті қоғам: Адал азамат», «Тұлға. Тарих. Тағылым» деп аталатын 4 жобадан тұратын ғылыми-білім беру бағдарламасы арқылы іске асырылуда.
Бұл жобалардың мақсаты: Қазақстан тарихындағы маңызды саяси оқиғаларды кешенді зерттеу, талдау арқылы қазақстандық саяси жүйені демократияландыру мен жаңғыртудың негізгі қозғаушы күші ретінде президенттік институттың жетекші рөлін зерделеу және қалың жұртшылыққа танымалдандыру.
Бағдарлама аясында жүзеге асырылатын мәдени-білім беру жобалары қазіргі таңдағы құндылықтар контексінде жаңа тарихи шындыққа шынайы көзқарасты, аумалы-төкпелі геосаяси ахуал жағдайында азаматтық сана-сезімді, бәсекелік қабілетті, қоғамдағы әділеттілік, бірлік пен келісім идеалдарын ілгерілендіру бойынша теориялық және тәжірибелік дағдыларды қалыптастыруға ықпал етеді.
Аталған жобалар теориялық тұрғыда ғылыми ізденіс, ғылыми ақпараттар жинақтау мен оларды жүйелеу арқылы, тәжірибелік тұрғыда әртүрлі санаттағы қатысушылар мен тыңдармандарды қамтитын әлеуметтік маңызы бар, мәдени-ағартушылық, ғылыми білім берушілік және қоғамдық-саяси іс-шараларды: дәрістер оқу, музейлік сабақтар, кездесулер, байқаулар, мерекелер, арт-терапиялық сессиялар және т.б. өткізу арқылы іске асырылады.
Мәдени және білім беру жобаларының ішінде негізгі ұлттық идеологиялық арқау болатын Мемлекет басшысының Жолдаулары мен сөйлеген сөздерінің, қабылданған бағдарламалар мен стратегиялық құжаттардың, елімізде жүргізіліп жатқан ауқымды саяси-экономикалық реформалардың мән-мағынасын кеңінен ашуға бағытталған «Әділетті Қазақстан: Адал азамат» атты семинар-тренингінің маңызы ерекше. Дәрістер мен практикалық сабақтардан тұратын бұл семинар-тренинг Қазақстан Президенті Қ.Тоқаевтың әділ әрі құқықтық мемлекет құру жолындағы шешімдері мен бастамаларын ілгерілендіру мақсатын көздейді. Қазіргі кезеңдегі «әділеттілік» түсінігі мен оның мәні, «әділ мемлекет», «әділетті экономика», «әділетті қоғам» ұғымдары, қоғамдық дискурста әділеттілік мәселесінің қойылуы және қазақстандық қоғамның социомәдени идеалдары, Мемлекет басшысының билік институты жүйесін трансформациялауға, елдегі қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық жаңғыртуларға азаматтардың атсалысуын арттыруға бағытталған бастамалары және қазіргі қазақстандық қоғамда жаңа құндылықтарды қалыптастыру мәселелері, қазіргі әлемдегі саяси-экономикалық ахуал, жаңа шындықтағы ұлттың жасампаздық әлеуеті жан-жақты талқыланатын семинар-тренинг тыңдаушылардың мемлекеттің бүгіні мен ертеңіне қатысты қоғамдағы пікірлерді және өздерінің жеке көзқарастарын пайымдауға, олардың өмірлік ұстанымдарын әділеттілік арнасында құруға, адал азамат ретінде қалыптасуы үшін әрқайсысының таңдаған жолдары мен нақты қадамдарын талқылауға мүмкіндік береді.
Президенттік орталықтың музейі мәдени-ағартушылық әлеуеті мен қызметі жағынан ұлттың ұлылығын ұлықтаушы, халқының баға жетпес материалдық, рухани байлығын жинақтаушы әрі насихаттаушы, сол арқылы жас ұрпақ бойына отансүйгіштікті, патриоттық сезімді ұялатушы ғылыми, мәдени, білім ордасы деп нық сеніммен айтуға болады. Орталықтың мәдени-ағартушылық қызметі аясында музейлік коммуникацияның жаңа түрлерін қолдану – білім беру мен тәрбие үдерісіне оң әсер ете отырып, дереккөздерді, тарихты «түпдеректен» оқып үйренуге, ғылыми-ақпараттық материалды көзбен көріп, қолмен ұстап, құлақпен естіп қабылдауға мүмкіндік береді.
Қазақстан Республикасының Президенттік орталығында іске асырылып жатқан мәдени-ағартушылық жобалардың білім беру мекемелерінің дәстүрлі оқыту-тәрбие беру жобаларынан ерекшелігі – қазіргі буынның құндылық бағдарлардың жүйесі болатын материалдық және рухани мәдениеттің туындылары арқылы шынайыландырылған қоғамдық құндылықтардың мазмұнын дербес ойлау арқылы, өзіндік пайым жасау арқылы түйсінуіне мүмкіндік беретінінде.
Әлем өзгеріп, өркениеттер алмасып жатқан жанталаса жаһандану дәуірінде мемлекеттің, тұтас ұлттың заман ағымына сай бәсекелік қабілетке ие болуы үшін әр қазақстандықтың білімі терең, мәдениеті жоғары, ұстанымы мықты болуы керек. Президенттік орталықтың мәдени және білім беру жобалары осы мақсатты оңтайлы әрі тиімді іске асыруды көздейді.
Қазақстан Республикасы Президенттік орталығының
Мәдени және білім беру жобалары қызметінің басшысы
К.С.Исинова