Облыстағы туристік аймақтың бірі – Балқаш көлінің жағалауына жаз айларында демалатындар саны жыл сайын артуда. Биыл Талдықорған мен Лепсінің арасын жалғастыратын күрежол біршама реттеліп қалды. Келер жылы толықтай жөнделеді. Қазір мұндағы жұмыстар қызу қарқын алған. Сонымен бірге жағалауға инженерлік жүйелер тарту жұмыстары да басталған. Егер ойға алғандар толықтай жүзеге асса, жаз айларында Балқаш жағалауында демалатындар саны еселеп артары сөзсіз. Биыл Балқаш жағалауында бір маусымда шамамен 50 мыңнан астам адам демалса, туристік-рекреациялық аймақты дамыту жоспары жүзеге асырылып, жағалау инфрақұрылыммен қамтамасыз етілгеннен кейін демалушылар саны 450 мың адамнан асады, ал жақын елді мекен тұрғындары үшін екі мыңға жуық жұмыс орны ашылады деген батыл болжам бар.
Жоғарыда айтқанымыздай, Жетісу облысының туристік әлеуеті аса зор.
Соның ішінде Сарқан ауданында тау туризмі мен Балқаш көлінің жағалауын дамытуға үлкен мүмкіндіктер бар және қазір соны ретімен жүзеге асыруға байланысты нақты жұмыстар атқарылуда. Соның бірі ретінде іске асырыла бастаған «Балқаш жағалауына туристік-рекреациялық демалыс аймағының инженерлік-коммуникациялық желісін салу» жобасын айтуға болады. Құны 7,4 млрд теңгеден асатын бұл жобаға республикалық бюджеттен биыл 2,2 млрд теңге бөлініпті.
Осынау қыруар қаржыны игеруге атсалысып жатқан «Сапа Құрылыс 2007» ЖШС жобада қарастырылған бағыттың бірі – жағалауды ауызсумен қамтуға кіріскен. Жоба бойынша ауызсу Лепсі өзенінен тартылады. Бүгінге дейін жалпы тартылуға тиісті 31,8 шақырымның 24,8 шақырымына су құбыры жүргізілді. Оған қоса, 2-ші көтергіштің су сорғысы бар су тазарту стансасының құрылысы басталды, бұл стансаның тәуліктік қуаты 500 текшеметр болады. Сонымен бірге 4 резервуар салынып жатыр, олардың екеуінің жеке қуаты 300 текшеметр, тағы екеуінің жеке қуаты 150 текшеметр болмақ. Кәріз жүйесінің де құрылысы басталып, 16 шақырымға тартылуға тиіс кәріз жүйесінің 8 шақырымының оры қазылып, оның 2 шақырымына құбыр төселген. Сонымен бірге кәріз суларын тазартатын, қуаты тәулігіне 470 текшеметр болатын 2 станса салынады.
Жобада электр желісін жүргізу жұмыстары да қарастырылған. «17 шақырымдық электр тарату магистралды желісінің бойына 164 бағана орнатылды, қажетті кабельдер мен жиынтықтар дайындалды. Оған қоса, қуаты 6,3 МВт болатын 35/10 қосалқы станса салу жоспарланған. Қазір қосалқы стансаны іске қосуға керекті құрал-жабдықтар сатып алынып, Шымкент зауытынан жеткізілуде. Сөйтіп, электр таратудың магистралды желісін орнату мен негізгі қосалқы стансаның құрылысын қыркүйектің соңына дейін аяқтаймыз деп жоспарлап отырмыз. Бұдан соң 28 трансформаторлық подстанция жиынтығы орнатылады, соның 25-і тұтынушылардың қажеттілігі үшін жағалауға қойылады, – дейді мердігер компания басшысының орынбасары Имаммахмұт Шағырбаев.
Балқаш көлі жағалауының инфрақұрылымын дамыту халықтың сапалы демалысына ғана емес, кәсіпкерлердің бизнес жүргізуіне және жергілікті тұрғындарының жұмыспен қамтылуына оң ықпалын тигізері анық. Қазір Лепсі ауылында 4 мыңға жуық адам тұрады. Соңғы жылдары халық саны тұрақтап қана қоймай, біртіндеп көбейіп келеді. Ауылға оралып, туған жерін түлетуге атсалысуды жөн көрген жастар да жетерлік. Солардың бірі жоғары оқу орнын бітіріп, жуырда туған жеріне оралған жас маман Төлеген Әлпейісов:
– І.Жансүгіров атындағы Жетісу университетін бітіргеннен кейін қалада қалып жұмыс істеуіме мүмкіндік болды. Бірақ Балқаш жағалауын дамытудың жоспарын көрген соң бірден ауылға оралдым. Осындағы Ушинский атындағы мектепте мұғалім болып жұмыс істеймін. Қазір достарымызбен бірге туризм бағытында өз бизнес-жоспарымызды әзірлеудеміз. Алдағы уақытта арманымыз жүзеге асады деген ойдамын, – дейді.
Жалпы, Балқашқа апаратын «Молалы-Лепсі-Ақтоғай» учаскесіндегі 105- шақырымының құрылысы мен абаттандыру жұмыстары келесі туристік мерзім басталғанға дейін толығымен аяқталып, қолданысқа беріледі, ал биылғы жылдың аяғына қарай төменгі жабынымен автокөлік құралдары үшін ашылады. Ал Лепсі ауылынан Балқаш көлінің жағалауына дейінгі 27 шақырым автокөлік жолының қайта жаңғырту жұмысы аяқталып, іске қосылған.
Болат АБАҒАН,
Жетісу облысы