"Қазақстанның мұнай-газ саласындағы инвестициялық мүмкіндіктері" панельдік сессиясында жетекші сарапшылар мен мұнай-газ секторының өкілдері Қазақстанның көмірсутек артықшылығын экономикалық өсу драйверіне қалай айналдыра алатынын талқылады.
DIF ұйымдастырушылары ретінде Dasco Group және Wood Mackenzie, сондай-ақ Astana Hub болды.
"Бүгінде электрокарлар тез танымал болуда, бұл, әрине, мұнай өндірушілерге, оның ішінде Қазақстанда да қауіп төндіреді. Бұған жауап ретінде көмірсутектерді сату және тұтыну мұнай-газ-химия өнеркәсібіне қарай серпінді түрде ауысады. Мұнай-газ саласы тірі организм ретінде сын-тегеуріндерге жауап береді және бейімделеді, нәтижесінде әлемдегі мұнай-газдың рөлі ұзақ уақыт бойы жоғары болып қалады", - дейді Dasco Group басқарушы серіктесі және "Қазақстанның мұнай-газ саласындағы инвестициялық мүмкіндіктері" панельдік сессиясының модераторы Дәрмен Сәдуақасов.
Соңғы екі онжылдықта Қазақстанның мұнай-газ саласына ондаған миллиард доллар қаржы салынды, ел негізінен шетелдік инвестициялардың нәтижесінде мұнай өндіруші держава мәртебесін нығайтты.
ҚР Президентінің кеңесшісі Болат Ақшолақов қолайлы инвестициялық ахуал жасау үшін мемлекет пен инвесторлардың мүдделері арасындағы балансты табудың маңыздылығы туралы мәлімдеді: "Дегенмен біз әлеуметтік аспектіні – табиғи ресурстардан түсетін кірістерді әділ бөлуді ескеруіміз керек, өйткені жер қойнауы халыққа тиесілі", - деді.
Бұл ретте ол белсенді геологиялық барлаудың және ресурстық базаның өсуінің болмауы болашақта ресурстардың тапшылығына әкелуі мүмкін екенін атап өтті. Ақшолақов экономиканың көптеген салалары әлі де мұнай химиясына тәуелді болатынын атап өтті-бұл саланың болашағы және мұнай өндіруші елдер үшін, оның ішінде Қазақстан үшін де негізгі өткізу нарығы.
KAZENERGY қауымдастығының бас директоры Жандос Нұрмағанбетов геологиялық барлауға инвестициялар 2013 жылы $1,2 млрд-тан 2023 жылы 3 320 млн-ға дейін қысқарғанын атап өтті. Негізінен, қаражат қолданыстағы жобалардың қосымша барлау ұңғымаларына бағытталды.
"Жаңа ашылулардың болмауы алаңдаушылық тудырады. Біз осы бағытта дамуға инвестиция жасамаймыз және бұл мұнай өндірудің төмендеуіне әкелуі мүмкін", – деді спикер.
Ол сондай-ақ мұндай үрдіс байқалып отырғанын атап өтті: 2023 жылы өндірілген 89,9 млн тонна мұнайдың 60 млн тоннасы Қашаған, Қарашығанақ және Теңізге тиесілі. Бұл ретте тәуелсіз компаниялар өндіру көлемін айтарлықтай азайтады. Нұрмағанбетов мұны осы ұйымдардың ішкі нарыққа мұнайды төмен бағамен жеткізу бойынша міндеттемелері бар екендігімен түсіндірді, бұл оларға дамуға инвестиция салуға – жаңа учаскелер сатып алуға және зерттеулер жүргізуге мүмкіндік бермейді.
Мұнай-газ-бұл өткен туралы емес, болашақ туралы әңгіме, бұл осы сектордың инвестициялық тартымдылығын растайды. Бүгінде Қазақстанның мұнай-газ секторы экономиканың "жүрегі" болып қала береді: 2023 жылы ЖІӨ — дегі мұнай-газдың жалпы қосылған құнының үлесі 16,2% , ал шығару көлемі-20,14 трлн теңгені құрады. 2024 жылға 95,4 млн тонна мұнай және 60 млрд текше метр газ өндіру жоспарлануда, оның едәуір бөлігі экспортқа шығарылады. Ұзақ мерзімді перспективада өңдеу үлесін ұлғайту және дайын мұнай өнімдерін сату басымдық болып қала береді.
"KAZENERGY" бас директоры Жандос Нұрмағанбетовтың айтуынша, Қазақстанның мұнай өндіру әлеуетін толыққанды іске асыру үшін еліміздегі өндіру деңгейін арттыруға және қосымша шетелдік және ішкі инвестицияларды тартуға мүмкіндік беретін перспективалы бағыттарды дамыту қажет:
"Бұл, ең алдымен, мұнай беруді арттыру мақсатында өндірудің жаңа технологияларын енгізу, дәстүрлі емес көмірсутектерді барлау және өндіру, инфрақұрылымнан, кен орындарынан және қорлары 300-500 мың тоннаға дейінгі оқшауланған кен орындарын игеруге тарту, мұнай - газ химиясы өндірістерін дамыту және мұнай және мұнай өнімдері нарықтарын ырықтандыру", - деп атап өтті сарапшы.