Сонымен бірге жергілікті кәсіпкерлер тарапынан өздері тұратын жерлерде өндірілген өнімдерді алысқа арбаламай, сол өскен, өнген жерінде өңдеп, тұтынуға дайын дүниеге айналдыруға қатысты талпыныстар артқан.
Осы орайда басты мақсаты – жергілікті ауылдық жерлердегі ресурстардан тауар өндіруге негізделіп, еліміз бойынша қолға алынған «Бір ауыл – бір өнім» жобасы Жетісу облысында өзінің тиімділігін көрсетіп отырғанын айта кеткен жөн. Былтыр аталған жоба аясындағы облыстық көрмеде үш адам жеңімпаз атанса, биылғы көрмеде тоғыз жетісулық кәсіпкер үздік болып танылыпты. Олардың арасында өздері тұратын ауылда сабын және косметика шығарып, азық-түлік өндірісін қалыптастырған, ағаш, гипс, киіз тәрізді түрлі материалдан бұйымдар жасауды жолға қойғандар бар.
Соңғы екі жылда «Бір ауыл – бір өнім» жобасының жеңімпазы атанған он екі адамның үшеуі – Сарқан ауданының кәсіпкерлері. Олардың бірі – сабын өндірісімен айналысатын Юлия Фисюкова болса, екіншісі – жеміс-жидек өсіру мен өңдеуді қолға алған Светлана Мұқашева. Ал Эльмира Ақпанова қазақтың дәстүрлі қолөнері мен этнодизайн бағытында тер төгіп келеді. Осы жоғарыда аталған үш кәсіпкер де облыстық деңгейде жеңімпаз атанып, гранттарға ие болғандар қатарынан көрінді.
Қойлық ауылының тұрғыны Светлана Мұқашева 33 жыл бойы сауда саласында жұмыс істеген, кейіннен бау-бақшамен айналысып, он жылдан астам жеміс-жидек дақылдарын өсіріп, өңдеп, тұтынушыларға табиғи өнімдер ұсынып келеді. Сұранысқа ие түрлі дақылды отырғызу мен күтуден бастап, оларды өңдеуге және түпкілікті өнімді сатуға дейінгі өндірістің толық цикліне қалыптастырған іскер жан.
Алғашында барлық шаруаны жалғыз атқарған оған кейін отбасы мүшелері көмекке жұмылған. Отбасылық бизнес тұрақты табыс әкеле бастағанда, жұмысшылар алуды жөн көрген. Бүгінде «Мұқашева» жеке кәсіпкерлігінде 3 адам еңбек етеді, ал жұмыс ауқымы артатын маусымдық кезеңде жұмысшылар саны 20-25 дамға дейін жетеді. Кәсіпкер алдағы кезде қол жұмысын механикаландырып, цех ашып, 10 гектар алма бағы, 1 гектар таңқурай мен қарақаттан алынатын жеміс-жидекті өңдеу желісін іске қосуды жоспарлап отыр.
Қойлықтың тағы бір тұрғыны Юлия Фисюкованың негізгі мамандығы фармацевт, қазір сабын шағарады. Бұл кәсіппен алғашында хобби ретінде айналысқан ол кейінгі 5 жылда осы кәсібінен нәсіп көріп келеді. Өйткені оның сабынына сұраныс жоғары. Өнімі сан алуан: сыйлыққа лайықталған сабын, эксклюзивті сабын, шөптен жасалған сабын деп жалғаса береді.
2015 жылы құрылған Сарқан ауданының іскер әйелдер кеңесі бүгінде 40-қа жуық мүшені біріктіріп отыр. Оның ішінде, 20-дан астам белсенді кәсіпкер өз ісін сәтті жүргізіп келеді. Кеңестің негізгі мақсаты – әйелдердің жаңа бизнес бастамаларын қолдау, олардың қаржылық сауаттылығын арттыру, бухгалтерлік есеп-қисапты жүргізу дағдыларын дамыту және жеңілдетілген несиелер мен гранттарға қолжетімділікті қамтамасыз ету, –деген Сарқан ауданы іскер әйелдер кеңесінің төрайымы Кенжетай Тазабекова әйелдердің кәсіпкерлік бастамаларын қолдау арқылы олардың экономикалық белсенділігін арттырудың маңызы мен отбасылық кәсіптің балаларды еңбекке тәрбиелеудегі рөліне ерекше мән берілетінін айтады.
Жалпы, 2023-2024-жылдары «Бір ауыл – бір өнім» жобасына жетісулық 70-тен астам кәсіпкер қатысыпты. Соның 20-сы жартылай финалға өтсе, 12-сі жеңімпаз атанған. Оларға кәсіпкерлікті дамытуға арналған 5 млн теңгелік гранттың конкурсына қатысуға, түрлі республикалық және халықаралық көрмелерге қатысуға мүмкіндіктер жасалған. Сонымен бірге тауарларын брендтеу, сатылымын ілгерілету бойынша көмек көрсетіледі.
Болат АБАҒАН,
Алматы облысы