«Жасыл» энергияның жақсылығы көп

Алып кәсіпорынға кірген бет­тен-ақ зауытта қаптаған жұмыс­шы­ларды көреміз деп ойлағанбыз. Онымыз бекер екен. Себебі зауыт­тың көп жұмысын роботтар атқа­рып жүр. Ауыр-ауыр техни­ка­лар­мен ешқандай қателіксіз жұмыс іс­теп жатқан роботтар бір сәтке ты­ным таппайды. Ал қарапайым жұ­мысшылар олардың жұмысын қа­дағалап қана жүр. Мұнда қауіп­сіздік мәселесі бірінші орынға қойыл­ған. Компания жұмысын та­ныстырып жүрген қызметкер алып кәсіпорынның Қазақстан­мен де серіктестік орнатқанын, елі­­міз­де біршама жоба жасағанын да мақтанышпен жеткізді. Қабыр­ға­да Қазақстанда жұмыс істеп тұр­ған «Достық» жел генератор­лары­ның видеолары да көрсетіліп тұрды. 

SANY – әлемдегі көшбасшы компания

Жалпы, SANY Group ком­паниясы 1989 жылы дә­не­керлеу материалдарын өн­ді­ре­тін шағын зауыт ретінде құрылған екен. Ал бүгінде 20-дан астам зерт­теу және әзірлеме орталығы бар, Қытайдағы жоғары техно­ло­гиялық жабдықтарды өндіретін же­текші кәсіпорын акциялары 

60 млрд АҚШ долларына жуық ка­питалдандырумен халықаралық биржаларда саудаланатын ауыр машина жасайды. Caterpillar, Komatsu, Hitachi және Volvo кейін ірі әлемдік құрылыс арнайы тех­никасын өндірушілерінің 5-тігіне кіреді. Ал бетон және көтеру жаб­дық­тарын өндіру бойынша SANY компаниясы әлемдегі нөмірі бі­рін­ші болып саналады. SANY жабдығы 400 метрден жоғары көм­белердің 70% құрылысында қол­данылған және оған Гиннестің кітабындағы бірнеше рекорд тие­сілі. Бүгінде компанияның өн­ді­рістік қуаты Қытайда, АҚШ-та, Еуропада, Бразилия мен Үнді­станда орналасқан. SANY ком­паниясы АҚШ аумағында өндіріс­ті оқшаулаған қытайлық ком­па­ния­лардың бірі болды.

SANY өнімдерін әлем бойын­ша әртүрлі жағдайда кездестіруге болады. Осылайша, SANY шын­жыр табанды краны 2010 жылы Чилиде шахтаның құлау орнына жет­кізілген бірінші машина бол­ды, ал бетон жабдығы Жапо­ния­да­ғы Фукусима стансасындағы апат сал­дарын жою кезінде қол­данылған. SANY – «Бір белдеу, бір жол» бағ­дарламасының провайдер­ле­рі­нің бірі. Бағдарлама ая­сында ком­па­ния Сауд Арабия­сы, Малайзия жә­не Пәкістанда 50 мыңнан астам үй салуға инвес­тиция салды.

2017 жылы сапа саясаты мен мә­мілелерді қолдау компания ак­тивіне бірнеше ірі келісімшарт әкел­ді. Олардың арасында Ку­вейт­те мердігермен 86 млн доллар кө­лемінде 600-ден астам техника бар. 2017 жылы сатылымнан түс­кен жалпы түсім 6 миллиард дол­лар­ды құрады.

2018 жылы компания Қазақ­стан­ға 68 бірлік техника жеткіз­ге­нін де айта кеткеніміз жөн. Ал SANY Group-тың еншілес компа­ния­сы саналатын SANY Renewable Energy болса жел генератор­ларын шығаратын әлемдегі ірі ұйым­дардың бірі. Бұл компания жал­пы айналмалы диаметрі 860 фут (шамамен 262 метр) болатын 430 футтық (шамамен 131 метр) жел турбинасының қалақшасын жа­сағанымен танымал. Бұл үш фут­бол алаңына тең және ол өте жеңіл әрі берік 15 мегаватт жел ге­нераторымен бірге қол­да­ны­лады.

Қазақстан «жасыл» технологиялар өндірісін игеруде

Былтырғы мамыр айында Қа­зақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қы­тай­ға мемлекеттік сапары кезінде елі­мізде жаңартылатын энер­ге­ти­каның дамуына жаңа серпін бе­ре­тін бірнеше маңызды құжатқа қол қойылған еді. Олардың бірі – Жам­был облысында қуаты 1 гига­ватт жел паркін салу болатын. Осы жо­баны бастама беру үшін ын­тымақтастық туралы мемо­ран­дум­ға Сианда «Самұрық-Қазына» қо­ры, Қазақстанның Энергетика ми­нистрлігі, Қытайдың Мем­ле­кет­тік энергетикалық инвести­ция­лық корпорациясы (SPIC) жә­не Қытайдың SANY Renewable Energy компаниясы қол қойды. Бұл жоба ресми мәлімделгендей, Қа­зақстанда жаңартылатын ге­нерацияның жалпы белгіленген қуатын бірден 40%-ға арттырады. Бұл ретте «жел турбиналары» пар­кі­нің жанында ауа райы өзгерген кез­де жел генерациясының ауыт­қуын тегістейтін энергия жинақ­тау құрылғысы салынатыны да ай­­тылды. Жалпы, Қытай жоба­сы­ның басқалардан айырмашылығы – жел стансаларының жабдықтарын өндіруді оқшаулау жоспарлары. Сонымен қатар мамыр айында Қы­тайдың мемлекеттік энергети­калық инвестициялық корпора­ция­­сының Қазақстанда мұна­ра­лар, гондолалар мен жел диір­­­мендеріне арналған қалақтар шығаратын бір­неше заманауи зауыт салу жос­пар­лары туралы да белгілі болды.

Орталық Азия бойынша SANY Renewable Energy бас менеджері То­қан Жанат «QAZAQ GREEN FEST 2023» ЖЭК халықаралық іс­керлік фестивалінің мәжіліс за­лында Қазақстанның жел энер­ге­тикасын дамыту үшін өте жақсы жағ­дайлары бар екенін еске салған болатын. «Біз «Самұрық-Қазына» қо­рымен 1 гигаватт (қуаты бар жел пар­кін салу – автор) туралы ке­лі­сім жасадық, ал инвесторлардың бі­рі Қытайдың энергетикалық кор­­порациясы болады. Бұған біз­дің оқшаулау – Қазақстанда эле­мент­тер өндірісін ұйымдастыру жос­парымыз да кіреді. Нақты не өн­діруге болатыны тақырыбында кездесулер өткізіледі. Қазақстанда жаб­дық элементтерін өндіру үшін қа­жетті ресурстар көп және бұл ор­наласу жақындығы өндірісті ұйым­дастыру үшін ыңғайлы», – деген-ді. Сонымен қатар сол жыл­дың сәуір айында қазақстандық БАҚ SANY Жамбыл облысында жел қондырғылары мұнараларын шы­ғаратын зауыт салуды ұсын­ға­нын хабарлаған еді. 

Сондай-ақ биыл наурыз айын­да Мемлекет басшысы Sany Group Co. Ltd директорлар кеңесінің тө­ра­ғасын қабылдаған болатын. Кез­десу барысында Қасым-Жомарт Тоқаев пен Сян Вэньбо «жасыл» энер­гетика саласындағы бірлес­кен жобаларды жүзеге асыру мә­селелерін талқылады. Корпорация Қазақстанда жалпы қуаты 1ГВт жел электр стансасын салу жоба­сын жүзеге асыруға қатысып жа­тыр және жаңартылатын энергия көз­деріне арналған мұнара, қалақ және гондола құрастыратын зауыт салу мүмкіндігін қарастырып жат­қаны айтылған. Мемлекет бас­шы­сы Қазақстанның Sany Group Co. Ltd компаниясымен арадағы ық­палдастықты одан әрі нығайтуға мүд­делі екеніне назар аударған болатын. Атап айтқанда, елімізде ар­наулы техникалар, сондай-ақ олар­дың қосалқы бөлшектерін шы­ғаратын бірлескен өндірісті жол­ға қою перспективті саналады. Осы ретте Қытай компаниясына Қа­зақстанда аймақтық R&D ор­талығын ашу мүмкіндігін қарас­тыру ұсынылды. Бұл орталық ком­па­нияның ЕАЭО нарығын­да­ғы қызметін ілгерілетуге септігін тигізеді.

Айта кетейік, Қазақстанда бұл ком­пания бірнеше ЖЭК-жобаға арналған жабдықтарды жеткізуші болды. Солардың бірі – Қостанай об­лысының Арқалық қаласының маңындағы жел электр стансасы. Онда әрқайсысы 4,8 мегаватт тур­биналары бар 10 жабдық жиын­тығы орнатылған. Айта кету ке­рек, қытайлық серіктестер жал­­­­пы­қазақстандық ЖЭК-жобаларға бел­сенді қатысады. Мысалы, Қы­тайдың мемлекеттік энергети­ка­лық инвестициялық корпорация­сы 2021 жылы Жамбыл об­лы­сының Сарысу ауданында қуаты 100 ме­гаватт Жаңатас жел электр стан­са­сын іске қосты.

Жалпы, Қазақстан жел энер­ге­тикасын дамыту үшін үлкен әлеует­ке ие, енді бұл сектор жаңа дең­гейге шығады деп күтілуде. Мә­селен, 2022 жылдың соңына қа­рай бүкіл ел бойынша 958 мега­ватт 46 жел электр стансасы жұ­мыс істеген, бірақ жақын бола­шақ­та одан да көп болуы ықтимал.

Еліміздегі өндірістік база өз жұмысын бастады

Күні кеше ғана Sany Renewable Energy-дің Қазақ­стан­дағы өндірістік базасы ресми түр­де іске қосылды. Іске қосылу рә­сіміне Жамбыл облысының әкі­мі Ербол Қарашөкеев, «Самұрық-Қа­зына» АҚ директорлар кеңе­сі­нің төрағасы Нұрлан Жақыпов, Қытайдың Алматыдағы бас консулы Цзян Вэй, Sany Renewable Energy Co.,Ltd төрағасы Чжоу Фу­гуи және басқа да қонақтар қа­тысып, сөз сөйледі. «Қазақ­стан­да баламалы энергия көзіне ба­сым­дық беріліп жатыр. Оның үс­тіне, Жамбыл облысы жел энер­­­гиясын өндіруге өте қолайлы аймақ. Сон­дықтан жұмысымыз сәтті бола­ты­нына сенімдімін. Алдағы уақытта ма­мандарымыз осындағы қыз­мет­керлермен тәжірибе алмасып, тех­нологиясын үйретеді. Sany R.Е. – жел генераторларын шығаратын әлемдегі ірі компаниялардың бірі. Осы айдағы нарықтық капи­та­ли­за­циясы 5,3 млрд долларға жетті. Кә­сіпорын Қытайдың «Зият­кер­лік өндіріс саласындағы эталон­дық кәсіпорын» ретінде таныл­ған», – деп атап өтті  SANY Rene­wable Energy директорлар кеңесінің тө­ра­ғасы Чжоу Фугуй.

Sany Renewable Energy ком­па­ния­сының Қазақстандағы жел электр жабдықтарын шығаратын ба­засы Қазақстанның Жамбыл об­лысы Шу қаласындағы «Жібек жо­лы» арнайы экономикалық ай­мағында орналасқан. Базалық парк бірінші болып «жасыл ғи­ма­рат­тар, жасыл технология, жасыл ма­териалдар, жасыл жабдықтар және көміртекті бейтарап зауыт­тар» деген ұғымды жобалық негіз ре­тінде қабылдап, «жасыл, қауіп­сіз, экологиялық таза және энер­гия­ны үнемдеп, өндіріс шығынын азай­тып, пайданы арттыруға» қол жеткізеді.

Инвестициялық жобаны Sany Renewable Energy ком­­паниясы мен отандық «Са­мұрық-Қазына Инвест» ЖШС бір­лесіп жүзеге асыруда. Жалпы жо­ба құны 53,6 млрд теңгені құ­­­райды. Зауыт 2025 жылдың соңы­на дейін қолданысқа беріледі деп күтілуде. 300-ге жуық жаңа жұ­­мыс орны құрылып, маман­дар­дың бі­лік­тілігін арттыруға басым­дық бе­­рі­леді. Жылына 2 ГВт жел электр стансасына қажетті құрал-жаб­дық­тар құрастырылады. Кә­сіп­орын өнімдері ішкі нарықты ға­на емес, экспорттық әлеуетті де қам­тамасыз етеді.

Еске салайық, Жамбыл об­лы­сы жаңартылатын энергия көз­де­рін (ЖЭК) дамыту бойынша көш бастап тұр. Өңірде жалпы қуаты 571,3 МВт-ты құрайтын 22 ЖЭК ны­саны, оның ішінде 6 су электр стан­сасы (24,4 МВт), 10 жел электр станциясы (275,6 МВт), 6 күн электр стансасы (251,25 МВт) бар. 2024 жылдың 10 айында 588,4 млн кВт/сағ электр қуаты өнді­ріл­ді. Алдағы жылдары шетелдік әлеуетті компаниялармен бірле­сіп, Мойынқұм, Талас, Сарысу ау­дандарында ірі жел электр стан­сасын салу көзделіп отыр.

Наурызбек САРША