Жыл сайын Қызылорданың қысы қатты болмайды. Жыл он екі ай жылы ауа райы сақталатындықтан көп жағдайда қыс мезгілі жақындаған тұста селдетіп жауған жаңбырдың соңы қарға ұласып жатады. Әлбетте, мұның арты көктайғаққа апарып соқтырады. Осыны ескерген құзырлы орындар ерте бастан қыс мезгіліне қызу дайындық жұмыстарын қолға алады.
Биыл да жарасымды үрдістен жаңылмаған тазалық сақшылары науқанға қызу дайындық жұмыстарын жүргізіп жатқанын жария еткен еді. Тіпті, Қызылорда қаласының әкімі Нұржан Ахатовтың өзі тиісті мекемелерде арнайы болып, қысқа дайындық шараларымен танысып қайтқаны мәлім.
Нақтырақ айтқанда, шаһар басшысы қаладағы «Қызылорда тазалығы» және «Жасыл Қызылорда» мекемелерінің қысқа дайындығын пысықтаған болатын. Сол кезде әкім қар жауып, көктайғақ бола қалған жағдайда көлік қозғалысында іркіліс болмау қажеттігін баса айтқаны ел есінде.
«Қыс мезгілінде қауіпсіздік шараларын күшейту қажет. Ең бастысы, жаяу жүргіншілердің қауіпсіздігі өте маңызды. Соған орай, инертті материалдар қоры, арнайы қар жинау полигондарының жасақталуы, жанар-жағармай қоры, жүргізушілер мен жол жұмысшылары күшінің жеткілікті болуы назардан тыс қалмауға тиіс», – деп тапсырған болатын сол кездесуде қала әкімі.
Алайда бәрі жоспардағыдай болмай шықты. Бір сәтте жауған қар мен жаңбыр суының әсерінен қала көшелері көктайғаққа ұласып, көптеген жол-көлік оқиғалары тіркелді. Соның ішінде бір мезетте сол жағалаудағы көпір үстінде 10 көліктің соқтығысқан оқиғасы көптің жағасын ұстатты. Тіпті, бұл келеңсіз жайт әлеуметтік желіні де кезіп кетті. Абырой болғанда, адам шығыны жоқ.
Дейтұрғанмен, тиісті мекемелердің қысқа дайындығы осы сәтте өздігінен байқалып қалды. Бұған дейін төтенше жағдайға тас-түйін дайын екендігін айтқан тазалық мекемесі де күтпеген жағдайдан тосырқап қалғаны белгілі. Жоғарыда айтып өткенімізлей, қала әкімінің дайындық жұмыстарымен танысу барысында бәріне сақадай сай екендігін айтқан тазалық мекемесіндегілердің нағыз деңгейі өздігінен ашылғандай болды.
Осыған дейін «Қызылорда тазалығы» мекемесінің қысқы маусымға қажетті техникалары мен басқа да қажеттіліктері тас-түйін дайын тұрғаны айтылып келді. Атап айтқанда, мекеме 154 техникамен арнайы жабдақталған. Соның ішінде қыс маусымындағы жұмыстарға 57 техника қатыстырылады делінген. Бұған қоса, мекеме базасында 2 310 тонна құм мен тұз аралас қоспа жинақталған көрінеді. Қала көшелерін қардан тазалау жұмыстары 2 ауысымда жүргізіліп, оған 270 жұмысшы күші тартылады деп те жоспарланған. Бірақ дер кезінде тиісті шаралар қолға алынбады. Нәтижесінде, қала халқы зардап шекті.
Жалпы, Сыр өңірінде көктайғақ салдарынан болатын жол-көлік оқиғасы жыл сайын қайталанғанымен, ахуал оңалар емес. Тиісті орындар тарапынан немқұрайлылық байқалады. Мәселен, 2022 жылды алып қарасақ, қала аумағында желтоқсан айының 28-інен 29-ына қараған түні көктайғақ салдарынан 23 жол-көлік оқиғасы тіркеліпті. Келеңсіз оқиғадан кейін ғана жол бойында 19 автокөлік жұмылдырылып, құм-тұз себу жұмыстарын қолға алған. Сол сияқты 2023 жылдың ақпан айында мұз құрсауында қалған жолда екі қоғамдық көліктің соқтығысқаны ел есінде болар. Сол уақытта облыс аумағындағы көктайғаққа байланысты Самара-Шымкент тасжолы уақытша жабылған болатын. Ал биылғы жағдайды жоғарыда баяндап өттік.
Өңірде желтоқсан айының алғашқы күндері орын алған келеңсіздіктер жайында Қызылорда облыстық Полиция департаментінен де сұрап көрдік. Департамент тарапынан қала аумағында орын алған жол-көлік қақтығысына байланысты тиісті шаралар қолға алынғанын мәлімдеді.
«5 желтоқсан күні Қызылорда қаласында ауа райының қолайсыздығына байланысты көктайғақ салдарынан 7 жол-көлік оқиғасы тіркелді. Жол апатынан жарақат алған 3 қала тұрғыны ауруханаға көрініп, үйлеріне қайтарылды. Ал автокөлік жүргізушілеріне ҚР ӘҚБтК-нің 610-бабымен әкімшілік хаттамалар толтырылды. Соған орай облыс тұрғындарынан жолда абай болуын, жүргізушілерден көлік жылдамдығын үдетпеуін сұраймыз. Жылдамдық режимін асырмау, сондай-ақ автомобильдер арасындағы қауіпсіз арақашықтықты, яғни дистанция сақтау және қысқы дөңгелектермен жабдықталу маңызды. Бұл бірінші кезекте жолдағы күтпеген апаттың алдын алуға бірден-бір себепші болады», – деп түсіндірді басқармадан.
Жол-көлік оқиғасынан кейін көп ұзамастан әлеуметтік желі арқылы көшелерді тазалау жұмыстары қарқын алғаны жайында түрлі мәтінде хабарламалар тарады. Яғни, бұл жолы да болары болып, бояуы сіңгеннен кейін ғана техникалар жұмылдырып, көше бойын мұз құрсауынан аршуға кірісті.
Осы орайда тиісті орындар міндетті жұмыстарды дер уақытында неге атқармады деген сұрақ туындауы заңдылық. Халық осы сауалға жауап таппай әлек. Сірә, тиісті орындар өткен жылғы олқылықтардан әлі сабақ алмаған сияқты.
Ербақыт ЖАЛҒАСБАЙ,
Қызылорда облысы