Кредит — уақытша қаржылық шешім. Оны дұрыс есептемей алу ұзақ мерзімді қиындыққа әкелуі мүмкін. Сондықтан келісімшартқа қол қоймас бұрын төмендегі бес негізгі жайтқа міндетті түрде назар аудару қажет.
1. Пайыздық мөлшерлеме (ЖТСМ)
Жарнамада көрсетілетін пайыз бен нақты жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесі (ЖТСМ) бірдей болмауы мүмкін. Дәл осы ЖТСМ кредиттің нақты қаншаға түсетінін көрсетеді. Салыстыру кезінде әрқашан осы көрсеткішке қарау керек.
2. Ай сайынғы төлем көлемі
Айлық төлем табыстың 30–40 пайызынан аспауы тиіс. Егер одан жоғары болса, күнделікті шығындарға қысым түседі. Тұрақты табысқа сай келмейтін төлем — тәуекел.
3. Қосымша комиссиялар
Кейбір банктер кредит беру, қызмет көрсету, сақтандыру үшін бөлек төлем алады. Бұл шығындар жалпы қарызды айтарлықтай өсіреді. Келісімшарттағы барлық қосымша төлемдермен танысу қажет.
4. Мерзімінен бұрын жабу шарттары
Кредитті ерте жабуға бола ма, айыппұл бар ма — бұл маңызды. Кей жағдайда мерзімінен бұрын өтеу тиімді, бірақ шартта шектеу болса, пайда азаюы мүмкін.
5. Келісімшарттың ұсақ әріптері
Көп адам мән бермейтін бөлімдерде айыппұл, өсімпұл, банк құқығы туралы маңызды тармақтар жазылады. Әсіресе төлем кешіккен жағдайда қолданылатын шараларды алдын ала білу керек.
Кредит — тек ақша емес, міндеттеме. Шешім қабылдамас бұрын есептеп, салыстырып, толық түсініп алу — қаржылық қауіпсіздіктің негізі.