Қазақстан Республикасы Жоғарғы сотымен жаңа азаматтық-процессуалдық кодексінің жобасы дайындалған. Аталған кодекске енгізілген нормалар «Даулы мәселелерді шешудегі заңнаманың тиімділігі» индикаторы көрсеткіштерін көтеруге септігін тигізеді.
Кодексте азаматтық сот ісін жүргізу міндеттері мен қағидалары жаңа талаптармен толтырылған. Әсіресе, дауларды реттеудің соттан тыс және сотқа дейінгі тәртібі, сот отырысы кезіндегі татуласу рәсімдері туралы қағидалар тиімді қолданылған.
Жаңа процессуалдық заң тараптарға дауларды сотқа дейін реттеуге, осы дауды қысқа мерзім ішінде, аз материалдық және моральдық шығындармен шешуге мүмкіндік береді. Дауларды сотқа дейін және сот отырысы кезінде реттеудің процессуалдық жолдары ретінде заңда татуластыру рәсімдері, медиаторлардың қатысуымен және сот жүргізетін медиацияны қолдану, тараптар және адвокаттардың қатысуымен партисипативтік рәсімдерді қолдану қағидалары қарастырылған.
Процессуалдық заңда азаматтық дауларды жеңілдетілген іс жүргізу тәртібімен қараудың қағидалары толқтырылып, бұйрық шығару және жазбаша іс жүргізу арқылы кейбір санаттағы істерді шешудің жолдары өз шешімін тапқан.
Сондай-ақ Әділет министірлігімен «Төрелік туралы» Заңының жобасы дайындалды. Заң жобасын әзірлеу төрелік пен аралық сот қызметін құқықтық реттеудегі бірыңғай тәсілді қамтамасыз ету мақсатында арнайы екі заңды шоғырландыруға бағытталған. Осындай шоғырландыру дауларды соттан тыс шешу жүйесін нығайту процесіне оң әсерін тигізеді.
Заң жобасының негізгі мақсаты – кәсіпкерлікті дамытуға қолайлы жағдай туғызу, инвестиция тартуды ынталандыру және де мемлекеттік қызмет көрсету сапасын арттыру болып табылады.
Заң кәмелетке толмаған адамдардың, заңда белгіленген тәртіппен әрекетке қабілетсіз немесе әрекетке қабілеті шектеулі деп танылған адамдардың мүдделерін қозғайтын, мүліктік қатынастарға байланысты емес жеке мүліктік емес қатынастарда туындайтын, банкроттық және оңалту туралы, табиғи монополиялар субъектілерімен олардың тұтынушылары арасындағы дауларды қоспағанда, барлық мүліктік дауды қарастырады.
Г.НЕСІПБЕКҚЫЗЫ,
Алматы қаласы Әділет департаментінің бас маманы