– «Көп жасағаннан емес, көпті көргеннен сұра» дейді. Сын сәттерде адамға қажет қасиет қандай?
– Ең бірінші – адамгершілік болуы керек. Біздің құндылық та – осы. Соны жоғалтпауымыз тиіс. Өткен нәрсеге қарамай, одан сабақ алып, алға қарай және жақсылыққа ұмтылған жөн.
– Шетелге жиі шығасыз. Өркениетті елдердің қатарына ілесу үшін бізге әлі біраз уақыт керек секілді. Дегенмен өзгелер бізден үлгі алар нәрсе бар ма?
– Рас, біздің шетелден қалып жатқан жеріміз көп. Қай мемлекетпен салыстырсақ та, біздің де жақсы қасиетіміз жоқ емес, бар. Біз үлкеннің сөзіне тоқтап, көшбасшыға құлақ асамыз. Оған қоса, ағайын-туғаннан ажырамай, біте қайнап өскен қазақпыз. Балаларымыз кімнің кім екенін біліп өседі. Қазақтың ең үлкен құндылығы – осы. Сырт елдің көбінде туған ағасын, әпкесін танымай кеткендер қаншама?! Бұл қасиеттердің жоғалғаны. Біз қанша дамып, өркендесек те, осыны жоғалтпағанымыз абзал. Осы қасиетімізді көрген өзге елдер бізге қызыға қарайды.
– Жапония, Оңтүстік Корея секілді дамыған елдердің деңгейіне жету үшін не қажет? – Олар озық ел қатарына жатады. Біз Азия елдері ішінен солардан үлгі алуымыз керек. «Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей» демекші, көп еңбектенуіміз қажет. Олар 8 сағат жұмыс істесе, біз 10 сағат істеуіміз тиіс. Бізде бос уақыт көп. Оны болмайтын нәрсеге жұмсамай, өзімізді жетілдіруге арнаған жөн. Әйтпесе, олардың бізден ешқандай артықшылығы жоқ. Олар жетістікке тек тынымсыз еңбектің арқасында жетті. Ел ішінде оқып, талпынып шығып жатқан жастарымыз жоқ емес, бар. Соларға демеу болып, оларды көтеріп, басқаларға үлгі етуден неге қашамыз?![caption id="attachment_44379" align="alignright" width="566"]
Сырымбек отбасымен бірге[/caption]
–4 сыныптан сағыз сатып, бизнес бастаған екенсіз. Сол кезде кәсіпкер болатыныңызды білдіңіз бе?
– Сағыз, значок сатып бастағанда кәсіпкер боламын деген ой кіріп те шықпады. Бірінші – Алланың, екінші – ата-анамның арқасында осы жағдайға жетіп отырмын. Олар мені «сен мынаны істегенің жөн» деп қыспақтаған емес. Алла да несібемді сол жақтан бұйыртқан болар. Ол кезде нарықтың күшейіп тұрған кезі. «Заманың түлкі болса, тазы боп шал» дегендей 6-7 сыныпта базарға шығып, неше түрлі нәрсе саттым. Онда қазіргідей базарда орын болмайтын. Таңғы алтыдан базарға барып тұратынбыз. Әйтеуір, 8 сыныпта жүргенде тырнақ алғыш сатып, жақсы пайда тапқаным бар. Қазіргі мөлшермен есептесем, 20 мың теңге болады.
– Жалпы, көлік дөңгелегі – маусымдық тауар. Бұл бизнесте пайдадан гөрі шығын көп емес пе?
– Басында көлікті Моңғолиядан, кейін Жапониядан әкеліп бастадық. 2007 жылы оң жақ рөлді машинаны елге кіргізбеуге тыйым салынып, кәсібіміз тоқтады. Содан екі жылдай киім саласында бағымды сынап көрдім. Бірақ одан маусымдық тауар көп қала берген соң оны тоқтаттым. Сөйтіп, 2009 жылы қайтадан көлік саласына келіп, дөңгелек сатуды дұрыс көрдім. Біздің елде дөңгелекті қыс пен жазға деп екі маусымға алады. Көп елде қыс болмаған соң сатылымның көлемі де азая түседі. Қазір ірі екі компанияның Орталық Азиядағы бірден бір өкіліміз.
– Бүгінде кәсіп ашу жайында бизнес тренингтер көбейіп кетті. Оның жас кәсіпкерлерге көмегі бар ма? Арасында ешқандай жетістігі жоқ адамдар осы арқылы ақша жасап жатқаны да бар. Бұған не дейсіз?
– Тренингтердің көбейгені рас. Бірақ оның бәрі бірдей жаман емес. Негізі тренинг қазақтың бойындағы ұяңдықты ашуға көмектеседі. Бастысы – тренингті кім және қандай деңгейде жүргізеді дегенге мән беру керек. Жалпы, біз шешен сөйлей алатын халықпыз. Сондықтан біз жақсы сөзге емес, жақсы іске көшуіміз қажет. Шынымды айтсам, шет елдегі тренингке қатысқаным болмаса, біздегі тренингтерге қатыспадым. Өз басым үлкен бизнесмендерден гөрі жас балалардан шабыт аламын. Олардың жүрегі таза, арам ойы жоқ. Өтірігі де болмайды. Олармен сөйлесіп, пікірлескен ұнайды. Өзім қай елге барсам да, сол елде оқып жүрген және сонда жұмыс істеп жүрген қазақ жастарымен кездесемін. Жастар арқылы өзіме тәжірибе жинақтаймын.
– Адам өзгеден гөрі өзін-өзі жақсы біледі. Өзінің артықшылығын да, кемшілігін де.... Сіздің кемшілігіңіз неде?
– Кемшілігімді өзіңнен гөрі өзге біреудің айтқаны дұрыс секілді. Менің кемшілігім – кейде өз ұстанымыма тым адалмын. Басқа адамдар айтса да, бағынбаймын. Соны мойындамай, ұстап қалатын сәттерім бар. Одан зиян шеккен де кездер болды. Оған қоса, өзімді сәл бостау жіберсем, жалқауланып кетемін. Бес күнге демалып қалсам, әрі қарай демала беремін. Кемшіліксіз адам болмайды ғой. Сондықтан өз-өзімді қолға алып, алға ұмтылып отырғанды жөн көремін.