Еліміздегі саяси науқан мен ауыс-түйістердің көлеңкесінде маңызды бір шараның өткені байқалмай қалғандай. Ол жиын несімен ерекшеленді, әңгіме сол жөнінде. Астана халықаралық қаржы орталығы (АХҚО) 1-4 шілдеде ұйымдастырған Астана қаржы күндеріне бизнес, үкіметтік органдар, қаржы саласының көшбасшылары мен академиялық орта өкілдері бас қосты. Биыл жиынға 55 елден 3 500 адам қатысты. 25 меморандумға қол қойылды. Осылайша, Елбасының Ұлт жоспары – бес институционалдық реформаны жүзеге асыру жөніндегі 100 нақты қадам бағдарламасында айтылған АХҚО құру, дамыту тапсырмасы орындалды деуге болады.
Биылғы іс-шара Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың АХҚО соты мен Халықаралық арбитраждық орталықтары ғимараттарын салтанатты түрде ашуымен ерекшеленді. Сонымен қатар АХҚО-ға тіркелген 200 компанияның өкілдері осы жиынға жиналды. Былтыр ашылғалы бері АХҚО-ға осыншама компанияның тіркелуі – олардың ағылшын заңына негізделген юрисдикция шеңберінде жұмыс істеуге деген қызығушылығын көрсетеді. Демек, ТМД елдері ішінде тұңғыш рет ағылшын заңы негізінде жұмыс істейтін қаржы орталығына сұраныс бар және сұраныстың артуы бек мүмкін.
Қаржы күндерін қорытқан баспасөз мәслихатында Астана халықаралық қаржы орталығының басшысы Қайрат Келімбетов қаржы орталығына тіркелген компаниялар санын арттыруға басымдық берілетінін айтты.
«Бүгіндері АХҚО-да қаржы секторы, аудиторлық компаниялар, құқықтық қолдау қызметі, ірі қаржы институттарынан 200-ден астам компания тіркелген. Олардың арасында Қытай құрылыс банкі, Altyn Bank, Қытай даму банкі, Сингапурдың Paladigm Capital Pte, Чехияның Wood and Co, Оңтүстік Кореядан Shinhan Investment Corporation, АҚШ-тан Russell Bedford, Кипрден Renaissance Capital, Ресейдің аналитикалық кредит-рейтинг агенттігі бар. Біз осы жылдың соңына дейін тіркелген компаниялар саны 250-ден асқанын, ал 2020 жылы 500-ден асқанын қалаймыз және сол үшін жұмыс істейміз», – деді Қ.Келімбетов.
Қаржылық күндер аясында көптеген іс-шара мен жиындар ұйымдастырылды. Әр жиынның көтерер жүгі бар. Мәселен, Capital markets forum – қапитал нарығы, қор биржасының болашағы, қандай да бір жобаларды жүзеге асыруға қаржы көздерін табу секілді мәселелерге арналды. Ал Finance infrastructure forum Еуропа, Азия, Солтүстік Америка қаржы орталықтары өкілдерінің басын қосты. Жылдам дамып жатқан әлемдік экономикадағы қаржы орталықтарының рөлін талқылады. Қаржы орталықтарындағы реттеу мәселелеріне тоқталды.
Edtech Forum – адам капиталын дамыту, жаңа инновациялық технологиялар мен білім мәселелерін талқылады. Fintech summit – қаржы технологиялары саласындағы стартаптар, қандай да бір бастамаға қолдау көрсететін инвестор, менторларды табу, инкубация, аккселерация, стартаптарға қаржылық қолдау көрсету секілді мәселелерді қамтыды. Islamic finance conference – ислам қаржыландыру саласындағы ірі сарапшылардың басын қосты. АХҚО да Ислам қаржыландыру бағыты болса, соның даму мәселелерін талқылады. Заң конференциясы – ағылшын заңы бойынша сарапшылар бас қосып, тәжірбиелерімен бөлісті.
Қаржылық күндер аясында көптеген іс-шара мен жиындар ұйымдастырылды. Әр жиынның көтерер жүгі бар. Мәселен, Capital markets forum – қапитал нарығы, қор биржасының болашағы, қандай да бір жобаларды жүзеге асыруға қаржы көздерін табу секілді мәселелерге арналды. Ал Finance infrastructure forum Еуропа, Азия, Солтүстік Америка қаржы орталықтары өкілдерінің басын қосты.
АХҚО басшысы Қайрат Нематұлы орталық алдағы 10 жылда Азия құрлығындағы қаржы орталықтарының алғашқы жиырмалығына енуді көздеп отырғанын жеткізді. Бұл туралы Ұлт жоспарын жүзеге асыруды көздеген 100 нақты қадамның 70-ші қадамында да айтылған.
Сөз басында айтқанымыздай, Астана қаржы күндері аясында 25 меморандумға қол қойылды. Соның ішінде «Астана» халықаралық қаржы орталығының Қаржылық қызметтерді реттеу комитеті (АФСА) Бағалы қағаздар жөніндегі халықаралық комиссияның консультациялар, ынтымақтастық және ақпарат алмасу туралы көпжақты түсіністік туралы меморандумын (IOSCO меморандумы) айтуға болады. Бұл құжат қаржылық қызметтерді реттеу саласында АХҚО-ның нормативтік базасы капитал нарықтарындағы трансшекаралық қаржы қызметі мен ақпараттың құпиялылығын қорғау саласындағы ақпарат алмасудың жаһандық стандарттарына сәйкес келетінін растайды. Өзінің жаңа мүмкіндіктерімен АФСА нарықтың тұтастығы мен тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында трансшекаралық бағалы қағаздармен мәмілелерді қадағалауды жүзеге асыруды айтарлықтай кеңейтеді, АХҚО актілері мен ережелеріне сәйкестікті бақылауға көмектеседі. АФСА үшін IOSCO меморандумына қол қою жаһандық қор нарығының ажырамас бөлігі саналатын және меморандумға қол қойған 123 реттеу мекемесімен шекарааралық қадағалау бойынша ынтымақтасуға мүмкіндік береді.
Сонымен қатар АХҚО мен Пусан қаласының Халықаралық қаржы даму орталығы өзара түсіністік туралы меморандумға қол қойды. Құжатқа «АХҚО Әкімшілігі» АҚ басқарма төрағасы Нұрлан Құсайынов пен Пусан қаласын дамытудың халықаралық қаржы орталығының басшысы Янг Хо Парк қол қойды. Меморандумның мақсаты – ортақ мүддені білдіретін мәселелерде тараптар арасындағы ынтымақтастық үшін, сондай-ақ екі орталықты кеңейту және дамыту үшін ортақ шеңберлерді қамтамасыз ету. Орталықтар семинарлар мен конференциялар ұйымдастыруда, сондай-ақ қызметкерлерді оқыту және кәсіптік даму саласында бір-біріне жәрдемдеспек.
Астана қаржы күндері кезінде атап өтер іс-шараның бірі – АХҚО Халықаралық арбитраждық орталығының «Арб-Мед» атты жаңа қызметінің іске қосылуы. Арб-Мед аясында дау төреліктің қарауына жіберіледі. Егер тараптар өз дауын төрелікте шешпейтін болса, олар дауды медиация жүргізу жолымен шешуді талап ете алады. Қазіргі таңда арбитраждық орталықта 36 қазақстандық оқудан өтті, оларға Лондондағы Дауларды тиімді шешу жөніндегі орталықтың біліктілік дәрежесі берілген.
Тағы бір айта кетерлігі, АХҚО-ның Астана халықаралық биржасы (AIX) жеке инвесторлар үшін AIX Connect мобильді қосымшасын іске қосты. Бұл қосымша пайдаланушыларға биржаның және AIX тіркелген компаниялардың жаңалықтарына, сондай-ақ нақты уақыт режиміндегі сауда-саттық туралы ақпаратқа ыңғайлы әрі жедел қол жеткізуге мүмкіндік береді. Мобильді қосымша Google Play және Apple Store-да тиісінше Android және ios базасындағы смартфон пайдаланушыларына қолжетімді. Қосымшаны әзірлеудің келесі кезеңінде бағалы қағаздардың жеке портфеліне қолжетімді, аналитика, бағалар туралы хабарландыру және ескерту, сондай-ақ брокерде қашықтан есепшот ашып тіркелу және онлайн сауда процесі сияқты функцияларды қосу жоспарланып отыр.