Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлының Жарлығымен осыдан тура бір жыл бұрын Оңтүстік Қазақстан облысы – Түркістан облысы болып өзгеріп, орталығы Түркістан қаласына көшті. Сол кездерде қазақ рухы ту көтергендей ел іші ыстық лебіз, отты үмітке толды. Ақсарбас қой сойылды, ақсақалдан бата алды. Жуырда ғана осы облыстың бастамасымен «Төле би» сериалы жарыққа шыққан еді. Өткен жылы «Көне жетігеннің сыры» таныстырылды. Бұған елге белгілі кино және театр саласында жүрген мамандар не дейді?
Ұлан БОЛАТБЕК,
Ғ.Мүсірепов атындағы театр актері:
– Түркістан – түркі әлемінің ортақ қазынасы екені сөзсіз. Сондықтан Елбасының бұл шешімін толық құптадық, үкім шыққанда бөркімізді көкке аттық.
Ең қызығы, Түркістанның облыс орталығы болып, оңтүстіктегі асыл атырап, осы киелі атауды еншілегені тек сол жақтың адамдарына ғана емес, бауырлас бар түркінің қуанышына айналып кеткендей.
Мамандар өз тілінде сөйлер. Оның экономикасы, туризм саласы, өндіріс саласы көп кенжелеп келді. Енді бұған баса назар аудару керек деп есептеймін.
Түркістан өңірінде күні бүгінге дейін толық зерттелмеген орындар бар. Түркістан топырағынан түлеп ұшқан ұлттық деңгейдегі, әлемдік масштабтағы тұлғалар туралы әңгіме тіптен басқа ғой.
Бұл орайда Түркістан өңірінің тарихи кеңістігіне терең бойлай алуымыз керек. Бойлап қана қоймай, оны сан тарапқа танытқанымыз абзал деп ойлаймын.
Осы орайда тарихи кино, сериал, деректі фильмдердің алатын орны ерекше. Бұл өлкедегі әрбір ұлы тұлғаның ізінен-ақ үлкен дүниелер жасауға болады.
Қазір Қазақстанның медиа күші бұған жетіп тұр. Республика түгілі әлемді бағындырып үлгерген режиссер, продюсер, сценаришілердің басы шоғырланып, қасиетті мекеннің құдіретті тарихын экранизациялау – парызымыз деп ойлаймын.
Түркістан бір жыл ішінде өте көп жетістікке қол жеткізіп отыр. Жалпы, Оңтүстік өңір қазақ мультфильмдерінің орталығы деп білеміз.
Олжас ЖАҚЫПБЕК,
актер, «Серпер» сыйлығының иегері:
– Уақыттың жылдамдығын осындайда аңғарасың. Күні кеше ғана Елбасының тарихи шешімі үшін қуанып жатқан сияқты едік. Енді, міне, оның да ең алғашқы мерейтойына келіп жетіппіз. Жер күнді айналамын дегенше жалпы еліміз елең етер көп өзгерістен өтті.
Соның ішінде Түркістанның әр қадамы жіті қадағаланды деп ойлаймын. Бұл жергілікті медиа қызметкерлердің арқасы да болу керек. Себебі, БАҚ беттерінен жаңалық оқысаң Түркістанда күнара бір ғимарат ашылып, сағат ара жаңа жобалар іске қосылып жатқанын байқаймыз.
Түркістан – отанымыздың рухани ордасы. Уақыт өте келе, Алматымен иық тіресетін тірек болады ғой деп сенемін. Режисерлік көзқараспен қарасақ, Түркістанның туризмді дамыту жолындағы потенциалын бірден аңғаруға болады.
Мақталы алқап, бақшалы алқап, күн райының қолайлылығы – осы фактордың алғышарты деп білеміз.
Түркістан алдағы уақытта БАҚ-тың ғана емес, медиаиндустрияның да орталығына айналса екен деген тілек бар. Тарихи кинолардан бөлек бейнеклип, деректі фильмдер молынан түсірілуі керек. Елбасы бастаған, Президентіміз қостаған «Рухани жаңғыру» бағдарламасы әлі жалғасуда. Демек, инициатива танытқан адам үшін мемлекет тарапынан да қолдау мол болады деп ойлаймын. Тек идея мәселесін қарастыру керек.
Ізденем, еңбектенемін деген адамға Түркістанның әр тасы, әр желі тұтас материал. Таңды таңға ұзатып, түсірілім жасауға мүмкіндік бар.
Түркістан облысының әр ауданы, әр ауылы туралы, оның тарихы хақында деректі фильмдер түсірілуі шарт. Бұл тәуелсіздігіміздің бір кепілі болады.
Кино – идеология. Демек, Түркістанның идеологиялық құдіретін қазір дұрыс пайдалана алуымыз керек.
Сөз соңында қасиетті атыраптың дара облыс болып, өз алдына жаңа даму бағытын қолға алуы құптарлық іс екенін айтқым келеді. Бұл әр қазақтың көкейінде жүрген мәселе еді.
Түркістан халқына ол – үлкен серпіліс. Ақын-композиторлар жырлаған киелі өлке жаңғырып жатыр. Болашаққа деген нық сеніммен, көк аспанның астында тәуелсіз елдің тұмары болған Түркістанның топырағы бабалардың қанымен сіңген қасиет-қадірді жоғалтпайды. Ғасырдан ғасырға мұра болып келе жатқан ғибратты ғұмырдың, парасатты ойдың, кіршіксіз сенімнің орталығы болған Қожа Ахмет Ясауи кесенесі Қазақстандағы туристік өлкелердің алдыңғы қатарына шығуы бек мүмкін.
Әсет ҮМБЕТБАЙ,
Ғ.Мүсірепов атындағы театр актері:
– Түркістан – Азия құрлығындағы елдер үшін екінші Мекке аталған қасиетті мекен. Осы бағытта жұмыс істейтін болсақ, сөзсіз Орталық Азиядағы барлық мұсылман тартылатын еді. Келген әр турист – ол туризмнің дамуына жасалатын қадам ғой.
Түркістан дегенде келетін алғашқы ой – осы. Меніңше, әр қазақстандықтың өзіндік Түркістаны бар. Әркім іздегенін табады осы атаудан. Бірі Қожа Ахмет Ясауиді елестеді, бірі Отырар кітапханасын іздейді. Бұл сол мекеннің қаншалық құпияға толы екенін көрсетеді емес пе?
Ал құпия атаулының барлығы – киноиндустрия үшін таптырмайтын байлық. Сондықтан бұл мүмкіндікті жоғалтып алмау – біздің басты бағдарымыз.
Әлбетте, жаңа облыстың жағасынан алып, міне идея, міне жоспар деп ұсына беру де дұрыс емес шығар. Алайда осы идеялардың басын қосса, нобай пайда болады емес пе? Кезіндегі «Алмас қылыш» фильмін еске түсіріңізші. Бір ғана сериал қазақтың рухын қалай оятты? Әр көрермен фильм соңында орнынан тұрып, шапалақ ұрды. Сол кезде киноның қандай идеология екенін толық аңғардық.
Бұл – бір ғана кино. Ал сіз тұтас мемлекеттік бағыттың осы арнаға бұрылғанын елестетіп көріңізші.
Заман ағымына сәйкес, біздің де түтініміз түзу, керегеміз кең, шаңырағымыз биік болуы керек. Себебі, әлем қаншама дағдарысты бастан кешіп жатқан уақытта, соған қарамастан, еліміз өркендеуін тоқтатпайды. Демек, еңбекке баулыған ұрпақтың дастарқаны әрдайым ырысқа толып тұрады.
Түркістанның бөлек облыс атануы – болашаққа деген үлкен үміт пен бүгінге нық сенім. Қазіргі таңда әлеуеті зор, мүмкіндігі бар мемлекет қана бәсекеге қабілетті елге айналуы мүмкін. Сондықтан соқпақ жолмен өткен, шыңдалған өлкенің даму мақсаты айқын болуы шарт.
Әлімбек КЕЛДІБАЙ:
– Негізі, бұл жаңалықты дұрыс қабылдай алғанымызға қуануымыз керек. Елдің өте жақсы қабылдағанын көріп қуанып қалдым. Тегі, қазақ руханияты ізденушілерін танып алды. Ел рухын іздеп тапты. Енді осы жолдан адаспау керек.
Түркістан – жалпы қазақия үшін ғана емес, алыс жақын Азия мен Еуропаны біріктірген бауырлас түркі елдері үшін ортақ мұра.
Жерді меншіктеу мүмкін шығар, бірақ тарих пен тамырды меншіктеуге болмайды. Сондықтан осы бағытта көптеген жұмыс атқаруымыз керек деп ойлаймын.
Өз басым, Отырар кітапханасы туралы кино түсіргім келеді. Оның жиналуы, оның кітап қоры, ондағы институттар бастамасы. Осының барлығын экранизацияласа, шіркін!
Қазақта киесіз жер жоқ, десе де Түркістанның алатын орны ерекше деп білемін.
Түркістан халқына ол – үлкен серпіліс. Ақын-композиторлар жырлаған киелі өлке жаңғырып жатыр. Болашаққа деген нық сеніммен, көк аспанның астында тәуелсіз елдің тұмары болған Түркістанның топырағы бабалардың қанымен сіңген қасиет-қадірді жоғалтпайды. Ғасырдан ғасырға мұра болып келе жатқан ғибратты ғұмырдың, парасатты ойдың, кіршіксіз сенімнің орталығы болған Қожа Ахмет Ясауи кесенесі Қазақстандағы туристік өлкелердің алдыңғы қатарына шығуы бек мүмкін. Түркі әлеміне таныс киелі Түркістан қаласы – біздің мақтанышымыз. Түркістан қаласының дамуы – елдің дамуы деп нық сеніммен айта аламын.
Осы сәтті пайдаланып, рухты ояту жолында әлі талай жұмыстарды атқарған абзал.
Елбасы бастаған бұл бастаманың басында үлкен еңбек, соңында рухани төңкеріс жатыр. Қазақ – қазақтығын танып, қазақтығымен мақтана алады деп ойлаймын.
Десе де, осы бағыттағы сапардың алғашқы жылы құтты болсын. Көптеген іс атқарылды. Бұл – қуанарлық жағдай. Тамырын іздеген қазақ Түркістанға соқпай қоймайды.