Бокстан кезекті Әлем чемпионаты мәресіне жетті. Левит – Кастильо кездесуінен қалған әсерді Бекзаттың алтыны жуып-шайғандай болды.
Әр турнир соңында үздіктер анықталатыны белгілі. Ең үзік бапкер атағын ресейлік Вихтор Фархутдинов алды. Турнир боксшысы – өзбекстандық Баходир Жалолов. Ол кәсіби және әуесқой бокспен қатар айналысады. Өзбекстанда 91 келіден жоғары салмақта Баходирдің баратыны талас тудырған. Осындайда AIBA-ның Қазақстанға деген «салқын қабағын» байқауға болады. Әйтпесе, 6 кездесудің төртеуін нокдаунмен жеңген, Ла Крузге лайықты қарсылас болған Нұрдәулетовтің аты аталуы керек еді. Десек те, хош делік...
Гамбургтегі ӘЧ олимпиадаға жолдама берген еді. Бұл жолғы ӘЧ басқаларынан өзгерек. Өзгерек дейтініміз – 78 елден 365 боксшы келді. Гамбургтегі әлем біріншілігіне 85 елден 279 боксшы қатысты. ӘЧ дүбірі естілгенде көбі Аманқұл мен Хижняк кездесуін күтті. Токиоға жолдама бермейтінін білген Украина жарысқа қатысудан бас тартты. Әбілхан Аманқұл жарақатының салдарынан турнирге қатыса алмады.
AIBA кәсіпқой боксшыларға әуесқой бокс жарысына қатысуға рұқсат берді. Бұл алғаш рет Рио Олимпиадасында іске асты. Екатеринбургте жалғасты. Нәтижесін берді. 52 келі салмақ дәрежесіндегі француз Билал Беннама қола медаль, өзбекстандық Шахобиддин Зоиров алтын алды. Аса ауыр салмақта Баходир Жалолов топ жарды.
Өзбектер озды
Ала шапанды ағайынның 4 боксшысы финалға шықты. Үшеуі алтын алды. Біреуі Бекзаттан жеңілді. Финалдық кездесулерде ресейліктер бізге болысты, білем. Өйткені Ресейде – 3 алтын. Бәсеке уақытын да соған сай қойған тәрізді. Бәрі кезекпен болушы еді. Бұл жолы 81 келіге дейінгі мен 91 келіден жоғары салмақта шешуші жұдырықтасуды соңынан тамашаладық. Өзбектер озбасын дегені ме екен, құрамаға жақсылап жанкүйер болуға жағдай жасады. Дегенмен Өзбекстан құрамасы тиесілі бір алтынын алды. Қамшыбек өзіндегі қателікті мойындады. Дилшодбек Рузметов алған күміспен Өзбекстан 1-орынға шықты. Сонымен, жалпыкомандалық есепте Өзбекстан көш бастады: 3 алтын, 1 күміс, 2 қола. Ресейде күміс жоқ болғанымен, 3 алтын мен 1 қола бар. 1 алтын, 1 күміс, 4 қола жүлдемен Қазақстан үштікті түйіндеді.
Левит қайда – дау сонда
Бұл – Левиттің үшінші әлем біріншілігі. 2009 жылы Миланда медальсіз қалды. 2017 жылы қолаға қолы жетті. Биыл алтын алам ба деп келгенде, аяқтан шалды. Бапкерлер уақытында қимылдағанда бәрі басқаша болар ма еді, кім білсін?
«91 келі салмақтағы айқаста төрешілер тарапынан «бармақ басты, көз қысты» жағдай орын алды. Барлық көрерменге Василий Левит эквадорлық Хулио Кастильоны жеңгендей көрінген еді. Кемінде екі раундта оның басымдығы байқалды. Алайда ақтық айқаста жерлесімізді ресейлік Мүсілім Гаджимұратовпен жолықтырмау үшін қазылар Панамерика ойындарының үш дүркін жүлдегерінің қолын көтерді. Осындай келеңсіздік орын алған жағдайда төрешілердің шешіміне наразылық, қарсылық білдіруге болатын еді. Осының алдында ғана Ресей құрамасының бапкерлері осындай қадамға барған. Ақырында бұл даулы жағдай ресейліктердің пайдасына шешілді. Ал біздің мамандар соның бәрін көре тұра, жұмған аузын ашпады. Арамыздан ақырынып, әділдік сұрайтын ешкім табылмады. Басшылар да, бапкерлер де бас шұлғып отыра бергеннен арыға бармады. Осылайша, Левит қитұрқы ойынның құрбаны болды» деді белгілі спорт журналисі Ғалым Сүлеймен.
Жөн-ақ. Өйткені Левит пен Кастильо кездесуінің алдында осыған ұқсас оқиға болды. Ширек финалда ағылшын боксшысы Эдвард Кларк Максим Бабанинді жеңді. Ресей бапкерлері дабыл қағып, қайта қарауды ұсынды. Ақыры жеңіс Максим Бабаниннің пайдасына шешілді. Сонда қарсылық алгоритмін Ғалымбек Кенжебеков білмей қалды деу артық шығар. Алаңнан кетпей, тез арада айбат көрсету керек еді. AIBA-дан сескенді ме, басқасы себеп болды ма, жұмбақ күйінде қалды. Кейіннен ҚБФ-ның атқарушы директоры Бекжан Бектенов AIBA-ға хат жолдағаны мәлім болды. Дегенмен біздікілер «қолымды мезгілінен кеш сермедімнің» байбына бармаған-ау.
Ал Левит болса, бәз баяғы. Жылы жымиып, халқына алғыс айтты. Қола медаль таққан кісі Левитке бірдеңелер айтып жатты. «Бәріңнің соңынан айтарларың бар, басында қайрат көрсетсеңдер, қайда қалдыңдар» деді-ау ішінен біздің боксшы. Үнсіз бас изеп қала берді...
Көк тудың желбірегені
Марат Жақиянов 81 келіде шәкірт таңдауда қателеспеді. Бұрындары 91 келіде Левитке қарсылас боп жүрген Бекзатты таңдады. Салмақ түсіріп, байрақты бәсекеге дайындады. Президент кубогында Ерік Әлжановқа есе жіберсе де, Нұрдәулетовке сенім артты. Оның үстіне, Бек Нұрмағанбет жарақат алған еді. Бапкер үмітін ақтаймын дегендей Бекзат ірі сөйледі. Аузына Құдай салды ма екен Хон Ингимен өткен кездесуден соң, «мақсатым – әлем чемпионы атану» деді. Біразы сенбегенімен, өзін дәлелдеп бақты. Қарасаңыз, финалға дейінгі 5 кездесудің төртеуін нокдаунмен жеңді. Ла Крузды мойындатқан маңғыстаулық өрен ерледі.
Осындайда бапкер тәсіліне таңдай қағасың. Кезінде Ниязымбетов 69 бен 75-тің арасында жүргенде 81 келіні таңдауына себепші болған еді. Нәтижесінде, Әділбек бірқатар әлемдік додада топ жарды. Бекзатты 91-ден 81-ге ауыстырып еді, асығы алшысынан түсті. Не десек те, Жақиянов жарады.
Дилшодбек Рузметовпен болған финал елдің соңғы үміті екенін Бекзат жақсы түсінді. Сол үшін барын салды. Ашына қимылдап, дәл соққы жасауға ұмтылды. 1 айналымнан кейін есеңгіреп қалған Дилшодбек ары қарай құламаудың амалын жасады. Осылайша, көптен күткен алтынның сыңғырын естідік. Көк тудың желбірегенін тамашаладық. Екатеринбургте кеткен есені Токиода қайтарамыз...
Бекзат НҰРДӘУЛЕТОВ,
бокстан әлем чемпионы:
Көк туды көкте желбіреткім келеді
Сарапшылар оның Әлем чемпионатынына баратынын сәттілікке балады. «Бек Нұрмағанбет жарақат алмағанда ғой» дегендер болды. Нұрдәулетовке Жақиянов пен Кенжебаев сенім артты. Сенімге селкеу түсіргісі келмеді ме, маңғыстаулық жігіт жасымады. Бірінші күннен алтынға қол созамын деп еді. Сөзінде тұрды. Күллі қазақты қуантты. Бекзаттың арқасында әнұран орындалып, көк тудың желбірегеніне куә болдық.
– Әр жұдырықтасудан соң «мен тек бапкердің айтқанын орындадым» дедіңіз. Ол қандай тактика?
– Қарсыластарға әртүрлі тактикамен шықтық. Бапкерім барынша зерттеу жүргізді. Айтқанын тыңдап, лайықты бокстасуға тырыстым.
– ӘЧ-де жеңіске жетуге себепші болған не? Салмақ ауыстыру кәдеге жараған сияқты?
– Әлем чемпионатына келгеннен кейін алға қойған мақсатым болды. Сол мақсатқа жету үшін аянбай тер төктім. Бапкер сөзін тыңдап, ағалардың ақыл-кеңесіне жүгіндім.
– Кезінде Левитке қарсылас болған едіңіз? Әлем біріншілігіндегі қиянатқа не дейсіз? Немесе Василийге жеңіске жету үшін не жетпеді?
– Иә, 91 келіде бокстастым. Ол кезде де салмағым 91-ге жетпейтін еді. Бапкеріммен ақылдаса келе, 81 келіде бокстасамыз деген шешімге келдік. Сөйтіп, салмақты 81 келіге түсірдік. Василийдің боксын көре алмадым. Себебі шаршы алаңға шығатындықтан, дайындықта болдым.
– Ла Крузбен өткен кездесуге әлем таңданды. Әділбек берген ақыл-кеңеспен жеңдім дедіңіз. Ниязымбетов сізге не деді?
– Әділбек ағаның ақыл-кеңесі кәдеге жарады. Қашықтықта бокстасып, ақылмен әрекет етуімді ескертті. Айтқанын орындадым. Нәтижесін көрдіңіздер.
– Енді сізді Бек Нұрмағанбетовпен ішкі айқас күтіп тұр. Олимпиадаға кім барады?
– Олимпиадаға кім баратынын бапкерлер шешеді. Біздікі барынша дайындалып, сәтті бокстасу. Кімнің бағы шабарын уақыт көрсетеді.
– Сіз үшін ендігі меже?
– Қаңтар айында жолдама беретін турнир өтеді. Барынша соған дайындаламын. Мақсатым жолдама алу, Токиоға бару. Бұйырса, көк туды көкте желбіреткім келеді.
Айзат АЙДАРҚЫЗЫ