Сенатор билікке ауыр сөз айтты: халыққа астанадағы еңселі кеңселерінің терезесінен ғана қарайтын шенеуніктер бұқара зарын естімейді. «Халықтың сенімі жоқ қазір!». Жоғарғы палатаның жалпы отырысына төрағалық еткен Сенат басшысы Дариға Назарбаева әріптесі жайып салған, санасы бар жан үшін сүйектен өтер шындық сөздерге қолдау білдірді.
Жиында сенаторлар 2006 жылғы 3 қазандағы «ҚР және РФ шекара маңындағы аумақтар тұрғындарының Қазақстан – Ресей мемлекеттік шекарасын кесіп өту тәртібі туралы келісімге өзгерістер енгізу туралы хаттаманы» ратификациялайтын заңды қабылдады. Депутат Сәрсенбай Енсегенов мұны керек құжат санайды және қолдайтынын жеткізді. Бірақ оның байламынша, осы салада жергілікті халық бастан өткеріп отырған әлеуметтік-экономикалық қиындықтар жетерлік.
Сенатор, әсіресе, Атырау облысының Құрманғазы ауданына қарайтын, Кеңес Одағы кезінде ядролық сынақтардан азап шеккен Азғыр өңірінің халқы бүгінде де ауыр жағдайда екеніне назар аудартты. Өңірде 10 мыңға жуық тұрғын тұрады, 9 елдімекен бар. Аудан орталығы – 300, облыс орталығы 600 шақырым қиянда. Ол жақта автокөлік жолы, теміржол, әуе байланысы ешқашан болған емес. Бүкіл тіршілігі 60 шақырым жерде орналасқан Ресейдің Қарабайлы қаласына тәуелді.
– Екі елдің келісімі бұрынғы байланысқа үлкен тұсау салды. Біріншіден, адамдар арғы бетке өзімен бірге 25 келіден артық қажетті дүниесін алып өте алмайды. Бір қап ұнды 50 келі десек, оны алу мақсатында аудан орталығына барып-келу үшін 600 шақырымды еңсеруі керек. Екіншіден, жергілікті жұртшылық жоғарғы сапалы қаракөл тұқымды қойды бағып, өсіреді. Оның өнімі Ресейде үлкен сұранысқа ие. Бірақ шекарадағы шектеу адамдарға өзі өсірген малының өнімін көрші елге апарып өткізуіне мүмкіндік бермейді. Кәсіпкерліктің дамуына тежеу. Үшіншіден, бұл өңірге 600, кейде мыңнан астам шақырым жүріп жететін тамақ және басқа да өнімдер бағасы тым қымбат, – деген С.Еңсегенов осы ауыртпалықтар орталықтан жырақта, ауылда отырған отбасылардың еңсесін езетінін білдірді.
«Ресей кәсіпкерлері де сол өңірімізге құрылыс материалдарын әкелгісі, тығыз сауда-саттық орнатқысы келеді. Ал бұл мәселе орталықта шешімін таппай тұр. Ең қиыны сол, ауырған адамдарды Қарабайлы қаласына апарайын десе, шекарадан жедел жәрдем көлігін өткізбейді. Әр ауылда жедел жәрдем көлігі бар, бірақ көршілердің ауруханаларына жете алмайды. Егер аман қалғысы келсе, сырқат адам өз атына тіркелген автокөлігімен өзі баруы керек екен. Тіпті баласына рөлге отыруға сенімхат берсе, оны да өткізбейді. Адам рөлде өзі отыруы керек», – деді депутат.
Ол бұған дейін Үкімет басшысына екі депутаттық сауал жолдағанымен, мәселе лайықты шешімін таппағанына қынжылды.
– Бірнеше рет жауапты министрліктегі комитет басшыларын сол өңірге алып бардым. Халықпен кездестірдім. Қиын жағдайды өз көзімен көрді. Бірақ оң шешім жоқ. Себебі неде? Себебі – мемлекеттік органдардағы кадр тұрақсыздығы. Комитет төрағалары жылына бірнеше рет ауысады. Келесі келген адам мән-жайды түсінбейді. Екіншіден, мемлекеттік органдар арасында бірлескен жұмыс жоқ. Тауарлар бойынша шектеу ЕАЭО басты қағидаттарына қайшы. Қолымда ұлттық экономика вице-министрінің осыны растайтын хаты бар. Сыртқы істер министрлігі оны алып тастауға шекара қызметі қарсы шықты дейді. Яғни, астанадан халыққа кабинет терезесінен қарайтын шенеуніктер елдің мұң-мұқтажын, зарын естуге құлықсыз. Табандылығы жоқ, бірлігі де жоқ. Халықтың ауыр жағдайын түсініп, оны жүрегінен өткізейін деген ықылас-ниет жоқ. Ал біз не айтамыз?! – деген Сәрсенбай Еңсегенов палата төрағасына жүгінді.
«Құрметті, Дариға Нұрсұлтанқызы! Бұл мәселені меморгандар басшыларымен бірге тағы пысықтап, Сенатта үлкен кеңес өткізген дұрыс па деп ойлаймын. Өйткені менің қолымнан келетін басқа шара қалмады. Халықтың сенімі жоқ қазір!» – деді сенатор С.Еңсегенов.
Д.Назарбаева әріптесін қолдап, ондай жиын өткізуге пәрмен берді:
– Айтқаныңызды қолдаймын! Комитеттермен бірге осы мәселені көтеріп, парламенттік тыңдауға да шығаруға болады. Себебі бірталай жылдан бері шешілмей келеді. Тек Ресеймен арадағы шекарада ғана емес, Қытай жақта да тура сондай мәселелер туып жатады. Халықпен кездескенде естиміз. Келісімшарт бар деген жауап аламыз, бірақ ешқандай шешімі табылмайды, бұл бағытта тиісті жұмыс байқап отырған жоқпыз. Сондықтан Үкіметпен тізе қосып, мұны елдің жағдайы, ұлттық экономиканы қолдау секілді әр жағынан қарап, жақсы шешімге келуіміз керек, – деп түйді Сенат төрағасы.