Қазақстанда жастардың 250 мыңнан астамы не жұмыс істемейді, не оқу оқымайды. Мәжілісте өткен «Үкімет сағатында» Ақпарат және қоғамдық даму министрі Дәурен Абаев осындай елді елең еткізген деректі жария етті. Парламенттегі жиында биылғы Жастар жылының қорытындылары байыпталып, 2020 жылы Волонтерлер жылын өткізуге дайындық мәселелері пысықталды.
Отырысты ашқан Мәжіліс төрағасының орынбасары Гүлмира Исимбаева бүгінде әлемде жүріп жатқан өзгерістер, экономика мен әлеуметтік саладағы, технологиялар мен коммуникациялардағы жаңа үрдістер бірінші кезекте жастарға ықпал ететіне назар аудартты.
Оның мәліметінше, елдегі жастар саны халықтың 21%-ын құрайды.
– Жастар жылын өткізу жөніндегі жол картасын іске асыруға республикалық бюджеттен 3 жылға 292 миллиард теңгеден астам шығын қарастырылған. Көріп отырсыздар, қаржысы аз емес. Дегенмен жастарды алаңдататын мәселелер жетерлік. Әсіресе, баспанамен қамту мәселелері сол бұрынғыдай өткір күйінде қалуда. Елбасының жұмыс істейтін жастар үшін 3 мың жалдамалы пәтер салу тапсырмасын орындау мақсатында Парламент өткен сессияда тиісті заң жобасын қысқа мерзімде қабылдады. Құқықтық негізі жасалды, бюджетте қаржы қарастырылды. Бірақ жыл аяқталып қалғанымен, тұрғын үй әлі берілген жоқ! – деді Г.Исимбаева.
Ол жастар арасындағы жұмыссыздық деңгейі де сол бойы жоғары болып отырғанын қадап айтты. Көкейтесті мәселелер қатарында ауыл мен қала жастары арасындағы дамудағы алшақтық, мәдени және спорттық шаралар секілді бос уақытты тиімді ұйымдастырудағы олқылықтар аталды.
Ақпарат және қоғамдық даму министрі Д.Абаев қазақстандық жастардың 7,2%-ы немесе 254 мыңдай адам жұмыс істемейтінін және еш жерде оқымайтынын баяндады.
– Әрине, 254 адам – орасан зор сан. Осы орайда біз мәселеге тереңірек үңіліп, кейбір деректерді нақтыладық. Мәселен, оның ішінде 52 мыңы – ауыл шаруашылығын жүргізу, отбасы мүшелерін бағып-қағу себебінен жұмысқа тұра алмағандар. Арасында жас аналар да бар. Тағы 33 мыңы – денсаулық жағдайына байланысты жұмыс істей алмайтындар. Көбісі мүгедектік бойынша жәрдемақы алады. Біз олардың да жағдайын ойластырамыз, соның ішінде онлайн курстар қарастырамыз, – деді Дәурен Абаев.
Ведомство іссіз жүрген жастардың үлесін азайтып, 2021 жылы 6% дейін жеткізбек.
Ол сондай-ақ жастардың ерікті болып жұмыс істеген жылдарын еңбек өтілі ретінде есептеу көзделіп отырғанын хабарлады. Бүгінде елімізде 200-ден аса волонтерлік ұйым бар. Бұл қозғалыс 50 мыңнан астам қазақстандықты қамтиды.
– Біз заңнаманы жетілдіруді, соның аясында волонтер ретінде жұмыс істеу мерзімін еңбек өтіліне қосу немесе ерікті болып қызмет атқаруын ЖОО, колледжге түсу кезінде ескеру мәселесін пысықтаудамыз. Бұл жерде мұқият болғанымыз жөн. Әйтпесе, қағаз жүзінде бәрі жақсы естіледі: бірер жыл ерікті болады, еңбек өтілі жүріп жатады. Ал өмірде бұл басқаша сипат алуы ықтимал, – деді министр.
Мәселен, «бармақ басты, көз қысты жолмен» тек қағаз жүзінде ерікті болғандар көбейіп шыға келуі ғажап емес.
Д.Абаев 7 жалпыұлттық жобаға еріктілер тартылатынын айтты. Бұл жобалар – «Білім» (еріктілердің ауыл оқушыларын ҰБТ-ға дайындауы, ағылшын тілін үйретуі, компьютерлік сауатын ашуы), «Сабақтастық» (мектеп оқушыларының балалар үйлеріне қамқоршылық жасауы), «Саулық» (саламатты өмір салты), «Таза әлем» (табиғатты қорғау), «Асыл мұра» (волонтерларды материалдық, рухани, мәдени, тарихи мұраны сақтауға қатыстыру), «Қамқор» (қарттар үйлеріндегі жұмыс), «Үміт» (із-түссіз жоғалған азаматтарды іздеу). Осыған байланысты барлық өңірде «Біргеміз!» ортақ тұжырымдамасымен волонтерлік қызметті қолдау орталықтары құрылмақ.
Ерік ЕРДЕН