Ауыл шаруашылығы министрлігі субсидияның тиімсіз түрлерін алып тастап, нәтижеге бағытталған түріне мемлекеттік қолдауды күшейтуді ұсынды. Үкімет отырысында министр Сапархан Омаров ет, жұмыртқа және басқа да өнім өндірушілерге берілетін субсидияларды қысқартуды жоспарлап отырғанын жеткізді.
– Біз ірі қара мал етіне, жұмыртқаға, қымызға және шұбатқа, күрішке, мақтаға субсидияларды алып тастауды жоспарлап отырмыз, өйткені бұл өнімдер өзін-өзі қамтамасыз ету деңгейіне ие, – деді С.Омаров.
Министрдің айтуынша, тиімсіз субсидиядан үнемделген қаржы кері қайтарылмай, агросектордың өзінде қалады. Ол шамамен 20 млрд теңге көлеміндегі қаражат. Бұл қаражат ауылшаруашылық техникалары мен жабдықтарды жаңартуға, құс еті фабрикалары мен қант қызылшасы өндірісін ұлғайтуға, сондай-ақ өнімді сақтауға арналған инфрақұрылымды дамытуға жұмсалмақ.
Осылайша, Ауыл шаруашылығы министрлігі тұқым, тыңайтқыштар мен өсімдіктерді қорғау саласында осы уақытқа дейін өзіндік құнды арзандату үшін беріліп келген субсидиядан бас тартуды жоспарлап отыр. «Біз 2017 жылдан бастап жарма, майлы дақылдар, көкөністер мен бақша дақылдарын субсидиялауды қысқарттық. Енді біз ірі қара мал етіне, жұмыртқаға, қымыз бен шұбатқа, күрішке, мақтаға субсидияны тоқтатамыз. Себебі бұл тауарлармен қамтамасыз ету деңгейі жеткілікті», – деді министр.
Айта кетейік, ел Үкіметі бүгінгі күнге дейін агроөнеркәсіп кешенінің рентабельділігін қолдауға бағытталған жалпы көлемі 292 млрд теңге қаражат бөлген. Аталған қаржы субсидиялаудың 47 түрі арқылы агросекторға салынды. Алайда ауыл шаруашылығы өнімдерімен ішкі нарықты толық қамти алмай отырған тауар түрлері әлі де көп. Омаровтың айтуынша, қазір еліміздегі әлеуметтік маңызы бар тауарлардың тізіміне 19 тауар кіреді, оның ішінде тек алты өнім бойынша 505 миллион доллар көлемінде импорт тауарына тәуелдіміз. Атап айтқанда, бұл 191,6 мың тонна құс еті немесе ішкі тұтынудың 49% сырттан келеді. Одан кейін шұжық өнімдеріне импорттың үлесі – 39%, яғни жылына 30 мың тоннадай шұжықты сатып аламыз. Сүт өнімдерінің 46,5% мөлшерін (21,9 мың тонна) импорттап отырмыз. Сондай-ақ 30 мың тонна (импорт 72%) балық өнімдері мен 250 мың тонна қант (57%) және 101 мың тонна алма (31%) бар.
Үкімет отырысында осы алты өнім бойынша импортқа тәуелділікті азайтудың нақты жоспары дайындалғанынан хабардар еткен Ауыл шаруашылығы министрі 2024 жылға дейін біртіндеп нәтижеге жетуге сендірді. «Сүт өнімдері бойынша жылына кемінде 25 сүт фермаларын енгізу бойынша нақты жоспар бар. Құс еті импортын азайту үшін қуаты 200 мың тонна құс фабрикалары салынады. Біз қазірдің өзінде 155 мың тонна құс етін өндіретін 12 жоба дайындап жатырмыз. Алма импортын алмастыру үшін қосымша 12,5 мың га алқапта бақ өсіруіміз керек, бұл 105 мың тонна алма өндіруге мүмкіндік береді», – деді С.Омаров.
Ал ішкі нарықты қантпен қамту мақсатында екі жаңа зауыт салынып, қолданыстағы үш қант зауытын қайта жаңғырту қажет. Сонымен қатар қант қызылшасын өсіретін алқаптар кеңейеді.
Министрліктің жоспарлауынша, импортты алмастыру бойынша осы шараларды жүзеге асыру 2024 жылға қарай ішкі нарықты 80%-100% отандық өнімдермен қамтамасыз етуге және саладағы негізгі капиталға шамамен 770 млрд теңге инвестиция тартуға мүмкіндік береді.
Салаға жауапты басшының сөзін тыңдаған Премьер-Министр Асқар Мамин алдағы 3-5 жыл ішінде республикадағы импортқа тәуелділікті жойып, барлық әлеуметтік маңызы бар тауарлармен қамтамасыз етуді міндеттеді.
Сондай-ақ Үкімет отырысында Ауыл шаруашылығы министрлігі елімізде ет комбинаттары мен сүт зауыттарының құрылысын тоқтатуды ұсынды. Оның айтуынша, жаңадан ет, сүт комбинатын салғаннан қолда барын қайта жаңғыртудан өткізген де тиімді. Болашақта бұл салаға мемлекеттің қолдау қаражатынсыз бизнес инвестициясын тартуға мүмкіндік жасалмақ.
Субсидия қаржысын бөлудегі барлық өзгерістер Агроөнеркәсіп кешенін дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасына сәйкес жүзеге асырылады.
Отырыс барысында саланың алдағы жоспарымен таныстырған министр Үкімет басшысына қарата «Құрметті Асқар Ұзақбайұлы, Үкіметтің инвестициялық субсидиялар бойынша 28,5 млрд теңге көлеміндегі қарызды жабуға қолдау көрсеткені үшін алғысымды білдіргім келеді. Сонымен қатар бізде мал шаруашылығын субсидиялау бойынша 36,8 миллиард теңге қарызымыз бар. Инвестициялық субсидиялар бойынша қарыздың сальдосы 11,7 млрд теңге. Субсидиялаудың бұл қосымша қажеттілігі бірнеше жылдар бойы келе жатқан тұрақты сипатқа ие мәселе. Біз сізден қолдауыңызды сұраймыз», – деді министр.