Астанада қала әкімдігінің қолдауымен «Qanattylar» инклюзивті театрының «Қызжылаған» қойылымы қойылды. Қалибек Қуанышбаев атындағы мемлекеттік академиялық қазақ музыкалық драма театрының сахнасында қойылған тұсаукесер Роза Мұқанованың «Мәңгілік бала бейне» пьесасының негізінде сахналанды.
«Qanattylar» – Орталық Азиядағы тұңғыш инклюзивті театр. Театрдың алғаш ашылған күнінен Астана қаласының Алтай Көлгінов «Біз ерекше қажеттілігі бар қала тұрғындарына толық қолдау көрсетуге тырысамыз. Театрдың көмегімен ерекше қажеттілігі бар адамдарды әлеуметтендіріп, олардың әлеуетін ашуына, шығармашылықпен айналысуына мүмкіндік беру» деген Алтай Көлгінов.
Мұнда негізінен сахнада көру, есту, сөйлеу проблемалары бар адамдар, сондай-ақ арбамен жүретін адамдар өнер көрсетеді. Театр базасындағы ерекше адамдар сахналық өнермен, хореографиямен айналысады. Осының айқын дәлелі – «Қызжылаған» спектаклі.
«Қызжылаған» спектаклі биыл екінші маусымын бастаған театрдың шымылдығын түрді. Авторы – Роза Мұқанова, режиссері – Абзалбек Максим. Семей ядролық полигонының зардабынан дене-бітімі толыққанды жетілмей қалған Ләйләні өмірінен сыр шертіледі.
Жаңашылдығымен келген қойылым
Роза Мұқанованың «Мәңгілік бала бейне» шығармасы жылдар бойы бірнеше театр сахнасында қойылып, маңызын жоғалтпаған өткір туынды. Семей полигонынан мүгедек болып, дене-бітімі өспей қалған қыз тағдыры арқылы қазақтың бойына біткен мінезін, ұлттың басындағы қасіретін бере алған ұлы шығарма. Қойылым қазақтың басындағы шешілмейтін қасірет, жарты ғасыр алдынғы құндылықтың құнын жоғалтқанын, адамгершіліктің қай дәуірде де адам жанының жауhары екені жайлы айтады. «Qanattylar» сахналаған «Қызжылаған» осыдан 25 жыл бұрын қойылған «Мәңгілік бала бейнеден» жаңашыл режиссерлік шешіммен ерекшеленді. Ядроның кесірінен қазақтың тұтас ауданы ауру болып, әйелдері мүгедек бала туады. «Қанаттылар» инклюзивті театрының артистері тек Ләйлә ғана емес, тұтас ауылдың полигонның зардабын көргенін, тауқыметін, ұлы арманы мен үкілі үмітін көрсете алды. Сахнада арбаға таңылған, қос жанарынан айырылған, дене-бітімінде ерекшелігі бар кейіпкерлер көп болды әрі олардың әрқайсысы өз кейіпкерін жоғары деңгейде сомдай алды. Сол арқылы осыдан жарты ғасыр бұрынғы ауылдың қайғы-қасіретін сезінгендей болдық. Театр ұжымына алғысымыз шексіз. Біз әртүрлі кейіпкер, әрқилы тағдыр көре алдық.Санадағы таршылық
Бас кейіпкер Ләйлә бала күнінен Құмар есімді досына ғашық болады. Құмар – дене-бітімі толық жетілген, келбеті келіскен жігіт. Екеуінің бала күнінен басталған бейкүнә достығы Ләйләның біржақты махаббатына ұласады. Өспей қалған бойынан, ұзын саусақтарынан қымсынған бейкүнә бойжеткен «Қаттылық бер жаныма. Сақта... Сақта мені. Ессіз ғашықтықтан, жүйрік сезімнен сақта. Махаббатымды да үзіп алып, мүгедек етіп жарала. Кейіпім де мазақ, махаббатым да мазақ. Аямаңдар мені!» деп жарық Айға мұңын шағады. Құмар оқу іздеп, қалаға кеткенде, Ләйлә жарық аймен өзінің жан тербірентерлік сезімі туралы түн ұзаққа сырласады, асыл махабаттын үкілі үмітімен көп күтеді. Бірақ... Бірақ ауыл халқы, оның ішінде Ләйләнің апатайы мүгедек жанға тек мүгедектігі бар азаматты – ауылдағы екі аяғы жүрмейтін, Семей ядролық полигонының зардабын көрген Шөкішті тең көреді. Бұл бір жағы Шөкіш пен Ләйләнің жақындарының екі жарымжан жанды бір-біріне қосып, бақытты қыламыз деген эгоистік арманы болса, енді бір жағынан бүтін ауылдың, тіпті, бүкіл адамзаттың санадағы таршылығы – тәніне баға беріп, жанның қалауын ұмыт қалдыруы, Тәңірдің орнына шешім шығарып, өз білуінше адамдарды теңестіруі арқылы бүгінгі қазақ болмысы сипаттағандай әсер қалдырды. Бұдан өзге ауыл адамдарының тұрмыс, тіршілік үшін жанталасы, шенеунікті шен мен ақша үшін адамгершіліктен аттайтыны, Құмардың пәк махаббатқа сатқындығы және тағысын тағылары да ойландырмай қоймады. Спектакльдің мазмұны көп жаңарған, заманауи техникалық жаңашылдығы да басым. Көрерменге айтары көп.