Дегенмен қаланың шеткері жатқан шағынаудандарында әбден тозығы жеткен, тіпті жарты қабырғасына дейін жерге еніп кеткен үйлер жетіп артылады. Олардың бірқатары ондаған жыл бойы иесіз тұр. Кімнің үйі екенін де ешкім тап басып айта алмайды. Кейбірінде адамдар күні бүгінге дейін тұрып жатыр. Бәрі үйлерінің бұзылып, орнына көпқабатты үйлерден жайлы пәтер берілуін күтіп отыр. Жергілікті атқарушы биліктің мәліметінше, бүгінде облыс орталығында әбден тоз-тозы шыққан, инфрақұрылымы мүлде жоққа тән 150 ескі үйді бұзып тастауға шешім қабылданған...
Ескі үйлер бұзылса, орнына көпқабатты жеке тұрғын үйлер салынып, пәтер резерві толықтырылмақ. Бұл ең алдымен мыңдаған адам кезекте тұрған баспана кезегін де қысқартуға мүмкіндік бермек. Ол үшін тұрғын үй реновациясы бағдарламасы түзетіліп, оны орындау үшін арнайы ұйым құрылған. Аталған тәжірибе алдағы уақытта Ақмола облысын түгелдей қамтымақ.
Облыс орталығында тұрғын үй қорын қайта жаңартудың кезекті кезеңі жүзеге асырылып жатыр. Бағдарлама 2026 жылға дейін жүргізілмек. Қолға алынған бағдарлама шеңберінде бірінші кезекте 150 үйді бұзу жоспарланыпты. Әбден тоз-тозы шығып, жолдары шұңқырлар мен батпаққа айналған, көше жарығынан күдер үзген бұл шағынаудан тұрғындары баспаналарын бұзғанын күтіп отыр. Реновациялық жұмыстар жекелеген жергілікті шағынаудандар бойынша біртіндеп басталмақ. Мәселен, Уәлиханов, Быковский, Сайын және Гоголь көшелерінде 75 үйді оның ішінде 12 қосқабатты және 62 жер үйді бұзу жоспарланыпты. Жалпы саны 355 пәтер қиратылуға тиіс. Жоба жүзеге асырылса, бұл жерлерге 15 бірдей көпқабатты тұрғын үй салынып, мыңға таяу отбасы қоныстойын тойлауға мүмкіндік алады.
Ақмола облысы әкімдігінің мәліметінше, тозған шағынаудандарды бұзу жұмыстарының алғашқы кезеңіне 700 миллион теңге қарастырылған. Бұл қаражаттың қақ жартысы сол жерде тұрып жатқан 48 жер үйді сатып алу үшін облыстық және қалалық бюджет қоржынынан бөлінбек.
– Біз мына алты үй орналасқан жерді иелерінен сатып алып бұзып тастаймыз. Одан кейін жер үлесі тұрғын үй салушы құрылыс компаниясына беріледі. Ол бас жоспарға сәйкес абаттандыру бойынша барлық міндетті талаптарды ескере отырып құрылысты бастайды. Яғни, құрылыс аяқталған кезде мұнда гүлзарлар, балалар ойын және спорт алаңдары бәрі де болуға тиіс. Тұрғын үй салынып болғаннан кейін құрылыс компаниясы осы 48 пәтерді біздің меншігімізге береді. Біз тозығы жеткен үйлері реновацияға ілінген, әдемілеп әрленген пәтерлерді тұрғын үй иелеріне өз үй алаңдарының көлеміне қарай табыстайтын боламыз, – дейді Ақмола облысының әкімдігі.
Бағдарлама шеңберінде бөлме санын ұлғайтуға ниетті тұрғын үй иелерінің өз жеке қаражаты есебінен тұрғын үй жайын бұрынғыға қарағанда жақсарту да қарастырылғанын атап өткен жөн.
Жалпы, күні бүгінге дейін 24 үйдің сатып алынатыны расталып, үй иелері үйлерінің сатып алу құнына келісімін берген. Дегенмен сүрілуге тиіс болған шағынауданда құлауға шақ қалған лашық үйлерін қимай қалғандар да табылды.
Сонымен, лашық үйлерді бұзу жоспарының алғашқы кезеңі бойынша 48 пәтер әкімдіктің тұрғын үй қоры резервіне айналмақ. Ал уақыт өте келе толыққанды тұрғын үй қорын құрып, одан біртіндеп жүргізілетін құрылыс жұмыстарына сәйкес баспаналары қайта жаңарту бағдарламасына енген меншік иелеріне пәтер берілмек.
– Реновация барлығы қолжетімді әрі жақын қашықтықта болуы үшін жаңа әлеуметтік нысандарды да салуға мүмкіндік береді. Толыққанды жоспарға көз жүгіртсек, бұзылатын мына шағынауданда 280 орындық жаңа балабақшаның, сондай-ақ жасыл желекті гүлзарлар мен жаңа жолдың да құрылысы қарастырылған. Яғни, бұрынғы тоз-тозы шығып біткен үйлердің орнына заманға сай жаңа шағынаудандар пайда болады. Өйткені бағдарламаның негізгі мақсаты да халықтың өмір сүру сапасын жақсарту болып отыр, – дейді Ақмола облысы Құрылыс басқармасы басшысының орынбасары Азамат Байқуанышев.
Осылайша, жергілікті билік «бір оқпен екі қоян атпақ». Біріншіден, қаладағы тозығы жеткен лашықтардан құтылып шаһар жақсарса, екіншіден сол жер учаскелерінде жаңадан тұрғын үйлердің құрылысы жүріп, тұрғын үй қорын жаңартуға мүмкіндік болмақ. Реновацияны тиімді жүзеге асыру үшін облыста осы бағдарламаның басы-қасында болып, кейін оны өңірдің басқа қалаларына тәжірибе ретінде бөлумен айналысатын жаңа өкілетті ұйым құру да қарастырылыпты.
–Тұрғын үйлерді бұзу және жаңа құрылысты бастаудың екінші жолы құрылыс салушы компания баспана иелерімен өздері тікелей келісіп, оларға пәтер ұсынады. Одан әрі біздің келісімімізбен лашық үйлердің орнына жаңа көпқабатты тұрғын үйлер тұрғызылмақ. Мұнымен қоса, біз құрылыс компаниялардың алдына пәтерлердің жайлылығы, сондай-ақ инфрақұрылымы, яғни, жарық, су, жол сияқты қарапайым қажеттіліктер мен аула аумақтары мен алаңдарын абаттандыру сияқты шарттарымызды қоямыз. Осылайша, бюджет үшін айтарлықтай шығыны аз жобалардың арқасында тұрғын үй қорын жаңартуға мүмкіндік аламыз, – дейді облыс әкімдігі.
Тұрғын үй қорын жаңартудың жаңа тәсілі арқылы жергілікті билік қаладағы әлеуметтік осал санаттағы халықтың да тұрғын үй кезегін тезірек алға жылжытуға мүмкіндік болатынына сенімді. Мәселен, егер соңғы бес жылда тұтас облыс бойынша тұрғын үй кезегіндегілерге 2 160 пәтер берілсе, биыл аталған тәсілдің көмегімен бес жылдық көрсеткіштен асыру жоспарға кірген. Сонымен қатар құрылыс өңірдің Бурабай, Зеренді аудандары мен Қосшы қалаларында жүргізіле бастағанын атап өткен жөн. Жаңа үйлердегі пәтерлерді әкімдік тауар сияқты сатып алмақ.
– Егер біз тендер жарияласақ, оған кемінде екі-үш жыл уақыт кетер еді. Ал біз биылғы жылдың өзінде аталған жобаға сәйкес 841 пәтерді сатып алуды жоспарлап отырмыз. Бүгінге дейін 200-ден астамы сатып алынған. Құрылыс компанияларына жайлылық бойынша шартты орындауды тапсыратынымызды атап өткім келеді. Бұл өз кезегінде жергілікті құрылыс бизнесін де жандандырып, басқа өңірлердің ірі монополист компаниялары емес, жергілікті компаниялар ұта бастайды, – деп толықтырды әкімдік өкілдері.
Көкшетауда қазір қаланың келбетін айтарлықтай өзгертетін бірнеше ірі инвестициялық жоба қатар жүзеге асырылып жатқанын атап өткен жөн. Мәселен, Қопа көлін жағалай толықтай жаңадан жол құрылысы жүріп жатыр. Бұл жобаға қазір қала жұртшылығы ең көп жиналатын орынға айналған көл жағалауын абаттандыру да кіріп отыр. Мердігер компания бұл жерлерді барлық жастағы қала азаматтарының ықыласына қарай жазда ғана емес, қысқы уақытта да қызықты болатындай етіп жасауға уәдесін берген. Жағалау бойында салынған жолдың жанына заманауи велосипед, жаяулар жолы, ұзындығы 2 шақырымнан астам жүгірушілер жолы, кең тротуарлар, футбол алаңы, спорттық, воркаут және балалар алаңдарын салу көзделген.
Естеріңізге сала кетсек, Көкшетау қаласында Қопа көлінің жағалауындағы құрылыс Қазақстан мен Ресейдің өңіраралық ынтымақтастық форумы қарсаңында жоспарланып, пандемия кезінде басталып, республикалық қазынаның 1,5 миллиард теңгесі шығындалған еді. Жоба көрінісінің сән-салтанаты әдемі болғанымен, көп ұзамай-ақ көп жерлерде асфальт төсемдер үгіліп, қырлы шақпақ тастар ұшқан көп кемшілік көпшіліктің көкейінен шыққан жоқ. Әкімдік уәдені үйіп-төккенімен, келтірілген ақаулар күні бүгінге дейін түзетілмеген.
Шаһарда сондай-ақ балықшылар аллеясы деп аталатын жаңа орын да пайда болды. Ол Қылшақты өзенін бойлай Абай көшесіндегі автокөлік көпірінен Сүлейменов көшесіндегі жаяулар жолына дейін орналасыпты. Мұнда күн батареясымен жұмыс істейтін 12 диодты жарық фонарьлар, әткеншектер мен орындықтар, сонымен қатар фотоаймақ салынған. Мұның бәрі демеушілер есебінен орнатылыпты. Аумаққа жабайы алмалардың көшеттері де отырғызылыпты.
P.S.
Әрине, тың дүниелердің әрі халықтың жағдайын жақсартатын баспана мен абаттандыру жұмыстарының қолға алынғаны құба-құп. Дегенмен жұмыс жүргізілгенде бақылаудың тиісті түрде жүзеге асырылып, жауапты органдар мен жергілікті билік осыған дейін болып бармақ шайнатқан жайды қайталамаса екен дейміз...
Абзал АЛПЫСБАЙҰЛЫ,
Ақмола облысы