Сенат Төрағасы Мәулен Әшімбаев ашаршылық жылдары қазаққа ұлт ретінде жойылып кету қаупі төнгенін айтты. Елордада өткен «Азаттық жолындағы ақтаңдақтар: Ашаршылық зардаптарына шынайы тарихи көзқарас» тақырыбына арналған дөңгелек үстел отырысына қатысқан Сенат Төрағасы ашаршылық тақырыбының түрлі астарына тоқталды.
«Осы нәубет жылдарында біз халқымыздың жартысына жуығынан айырылып қалдық. Бір миллионнан астам халық көршілес елдерге босып кетуге мәжбүр болды. Мал басының саны он есеге қысқарғанын білеміз. Бұл жағдай мыңдаған жылдық тарихи тамыры бар дәстүрлі тұрмысымызды айтарлықтай күйретті. Тіпті, ұлт ретінде жойылып кету қаупі төнгені де белгілі», – деді Мәулен Әшімбаев. Сонымен қатар ол ашаршылық қазақ халқымен қоса, барша адамзаттың алапат гуманитарлық қасіреті екенін де атап өтті. «Ашаршылық – Кеңес Одағының құрамында өмір сүрген халықтардың ортақ трагедиясы дегеніміз орынды. Сондықтан ашаршылық қазақ халқының ғана басына түскен нәубет емес, бұл барша адамзаттың алапат гуманитарлық қасіреті деп айтуға болады. Сол себепті ашаршылық тақырыбын саясиландырмай, ең алдымен оған ғылыми тұрғыдан қарағанымыз абзал», – деді Мәулен Әшімбаев. Сенат Төрағасы өз сөзінде 30-жылдардағы ашаршылық сол тұстағы Кеңес Одағындағы елдерді тұтас шарпығанын, сондықтан мұны белгілі бір ұлтқа жасалған қылмыс деп қарастыруға келмейтінін айтты. «Қазақстанмен қоса, Украина, Беларусь, Молдова, Ресейдің бірнеше аймағы, оның ішінде Еділ бойы, Солтүстік Кавказ халқы аштыққа ұшырады. Ғалымдардың мәліметіне сүйенсек, 30-жылдардағы аштықта Кеңес Одағында жеті миллионнан астам адам көз жұмған. Осы тұрғыдан алғанда, аштықты белгілі бір ұлтқа қарата жасалған қылмыс деп айтуға келмейтін шығар. Бұл – ең алдымен сол кездегі билік жүйесінің қате саясатының ауыр салдары», – деді Сенат Төрағасы. М.Әшімбаев осы мақсатта шетел ғалымдарымен де бірлесіп жұмыс істеу маңызды екенін, бұл ашаршылық тақырыбына әділ баға беруге көмектесетініне сенім білдірді. Ашаршылық тақырыбына арналған дөңгелек үстелде бейнебайланыс арқылы АҚШ-тың тарихшы ғалымы Сара Камерон да баяндама жасады. Ол қазақ халқының басынан өткен ашаршылық денсаулық сақтау саласы тұрғысынан әлі зерттелмегенін айтты. «Ашаршылық қазақ халқының болмысына орасан зор зардабын тигізгені анық. Қазақтардың өзінің төл мәдениетінде маңызды рөлге ие болған көшпелі өмір салтынан бас тартуына тура келді», – деді Сара Камерон.А.СҰЛТАН