Елордада талай жылдан бері тұралап тұрған ЛРТ жобасының құрылысы қайта басталмақ. Қазақстанда жұрт «жемқорлықтың символына» балаған жобаға бөлініп, кейін желге ұшқан ақшаның жоқтауын айтқанымызға да көп жыл болды. Қош, бірақ бұл жолы да құрылысқа кететін шығын көлемі мол болатын тәрізді. Себебі жұмыс басталмай жатып-ақ кемшіліктердің шеті шығып жатыр. Ал бұл құрылыстың сапасына деген сенімді жоғалтары сөзсіз.
Бас қаладағы әуежай маңына ұзақ уақыттан кейін жұмысшылар келіп, жерүсті метросының құрылысын ақырындап бастауға көшті. Бірақ сол құрылыс жанданбай жатып-ақ мәселелер шығып жатыр. Араға 2,5 жыл салып ЛРТ құрылыс алаңына крандар әкелінген. Бұл крандар бетон бағаналар арасын 300 тонналық бетондар арқылы жалғау үшін қажет. Мамандар қоршауы қирап, қараусыз қалған нысанды жамап-жасқап, дайындық жүргізген еді. Дегенмен алғашқы құрылыс күнінің басталуынан аяқталуы тез болыпты. Өйткені бетон балкаларды көтеруі тиіс салмағы 400 тонналық крандар істен шыққан. Яғни, қажетті техника талай жыл тұрып ескірген. Ал қыруар қаржыға сатып алынған техниканың бүлінуіне тағы бір себеп, ол вандалдар. Құрылыс тоқтап тұрған уақытта пысықайлар қосалқы бөлшектерін ұрлап, сатып жіберген екен. Жөндейін десе, алып құралдың тілін білетін маман елімізде жоқ. Енді амалсыз техниканы да, жұмысшыны да шетелден алдыртады.
Жалпы, ЛРТ құрылысының ұзындығы – 22 шақырым. Қазір Қытайдан келген бірнеше маман жұмыс істеп жатыр. Бір қызығы да сол, бетон қондырғыларды орнату тек шетел азаматтарының ғана қолынан келеді. Ал біздікілер оларға шама-шарқынша көмектеспек.
ЛРТ-ны аяқтауға қанша қаражат бөлінгені жөнінде жауаптылар әзірге жақ ашпады. Тек құрылыс жұмыстарын бастауға дайындық қызу жүріп жатқанын растады. Жеңіл рельсті метроны соңына дейін жеткізу үшін қытайлық компаниямен келісімшарт жасалыпты. Ал елорда әкімі Алтай Көлгінов әлі де 1 миллиард доллар қажет екенін айтады. «Бұрынғы шарт бойынша жұмыс жүріп жатыр. Қаржыландырудың қосымша көлемін тартқан кезде белсенді жұмысты бастаймыз. Бастапқыда 2,6 миллиард доллар болған еді. Біз оны 800 млн. долларға төмендеттік және үнемдедік. Қазір жобаны аяқтау үшін шамамен
1 миллиард доллар қажет. Біз сыртқы қарыздарға конкурс жарияладық. Банктерді анықтағаннан кейін қосымша хабарлаймыз. Егер ішкі қаржы нарығында ниет білдірушілер болса, оларды да қарастырамыз. Қаржыландыру көздерін іздеу конкурсы жаздың соңына дейін аяқталады», – дейді ол. Ал бұған дейінгі жобаға бөлінген қаражаттың жайы бізге жақсы таныс. Жуырда ғана осы «Астана ЛРТ» ісіне қатысты сот отырысы аяқталған еді. Ақырында сот лауазымды қызметте болған 7 азаматты 7 жылдан 10 жылға дейін бас бостандығынан айырды. Сондай-ақ прокурор айыпталушылардан 5 млрд. теңге өндіріп алу жөнінде сұрады. Ал «бүкіл былықты бастады» делінген қала әкімінің бұрынғы орынбасары Қанат Сұлтанбеков пен «Астана ЛРТ»-ның бұрынғы басқарма төрағасы Талғат Арданға халықаралық іздеу жарияланған.
Біздің айтқымыз келгені, онсыз да сәтсіз болған жобаның құрылысы сылбыр. Техникалар тозған. Өз жұмысшыларымыз біліксіз. Мұны шешудің жолы - қаржы шығындап, тағы шетелден маман алдырту. Оны жасап та жатыр. Бірақ елге күлкі болған жобаның келешегі нендей боларын болжау қиын. Әйтеуір, көпшілікте бір сенімсіздік бар.
Мадияр ТӨЛЕУ.