Қазақ футболын алда үлкен өзгеріс күтіп тұр. Соның бірі – ел біріншілігіне VAR жүйесінің орнатылуы болмақ. Талайдан бері талқыланып келе жатқан осы мәселеге жақында нүкте қойылады. Қазір аталған жүйе ҚФФ футбол үйінде сынақтан өткізілуде. Жуырда Қазақстан Премьер-лигасының ресми ойынында жаңа технология қолданысқа енгізіледі. Бұл туралы Қазақстан футбол федерациясының бас хатшысы Азамат Айтқожиннің өзі мәлімдеді.
Былтыр аталған технология Алматыдағы орталық стадионда өткен Қазақстан суперкубогында тұңғыш рет сынақтан өткен болатын. Кейіннен спорт журналистері біздің біріншілікке көп өтпей жаңа жүйенің келетінін айтқан. Сол сөз шындыққа айналды. – Біз жүйелі түрде жұмыс істеп, VAR жүйесін іске қосып бере алатын серіктесті тауып қойдық. Олар бізге отандық телеөнім дайындайтын компаниямен бірлесіп, бейнеқайталау нобайын ұсынады. Сонымен қатар FIFA осы жақында ғана VAR Light жобасын іске қосты. Онда телекөрсетілімге жалғанбаған камераны да бейнеқайталау үшін пайдалануға болады екен. Біз осы жобаны Қазақстанға әкеліп, тексеруден өткізіп беруін өтіндік. Сондықтан да алда VAR Light жобасы еліміздің стадиондарына орнатыла бастайды, – деп сүйіншіледі Айтқожин.– Қазақстан футбол федерациясы заман ағымынан қалғысы келмейді. Қазір бүкіл әлем VAR жүйесін енгізіп жатыр. ФИФА ұйымдастырып отырған бағдарламаға сәйкес бұл жүйе елімізде кезең-кезеңімен іске асады. Оның Қазақстан футболына енгізілуіне VAR жүйесінің Қазақстандағы серіктесі – OLIMPBET компаниясы зор септігін тигізуде. ҚФФ жарысының бас серіктесі техникалық жағынан толық қамтамасыз етеді. Қазір бірінші кезең аяқталды. Алдымызда әлі қыруар шаруа тұрғанын түсініп отырмыз. Енді VAR жобасының еліміздегі стадиондарға орнатылуы мен сертификациядан өтуі қалып тұр. Сондықтан да неғұрлым тез қызмет етсек, соғұрлым VAR жүйесі қазақ футболына да келіп жетеді деген сөз, – деп мәлімдеді ҚФФ басшысы. Бұл ретте OLIMPBET компаниясының даму бойынша директоры Константин Гусев те қазақ футболының қарқынды дамуына өз үлесін қосып жатқанына дән риза екенін, VAR жүйесінің енгізілуі біріншіліктің сапалы деңгейге көтерілуіне ықпал ететінін жеткізді.Енді көп өтпей Қазақстан футбол федерациясы ФИФА VAR Light бағдарламасының мүшесі ретінде отандық футболға VAR жүйесін қондыруды мақсат етіп отыр. Елордадағы «Футбол үйінің» базасында төрешілердің алғашқы оқу әдістемелік жиыны өткізілді. VAR Light жүйесінің енгізілуін Қазақстан футбол федерациясының президенті Әділбек Жақсыбековтің өзі қадағалады.
Мұндай қуанышты жаңалықтың ізін ала қазақ футболында тағы бір есте қаларлық елеулі оқиға көптің талқысына түсті. ҚПЛ тарихында Қазақстан Премьер-лигасының ойындарында тұңғыш рет әйел адам төрелік етті. 2009 жылдан бастап ресми түрде Қазақстан футбол федерациясының ықпалымен төменгі дивизиондардағы ойындарда, әйелдер футболында төрелік етіп келе жатқан Эльвира Нұрмұстафинаға бұл жолы ҚПЛ-дың ойынына төреші болу міндеті жүктелді. Осылайша, ол қазақ футболының тарихына енді. – Қазақстан чемпионатында төреші болуға мүмкіндік бергені үшін басшылыққа алғыс білдіргім келеді. Бұл мен үшін зор мәртебе. Алаңға шыққан сәттен бастап маған үлкен жауапкершілік жүктелгенін сезіндім. Өйткені бірінші рет ерлер футболында, жоғары дивизионда бас төреші болу бақыты маған бұйырды. Қуаныштымын. Ойын өте жақсы өтті. Барынша қателік жібермеуге тырыстым. Ойыннан кейін барлығы мені дебютті матч өткізгеніммен құттықтады, – деді Эльвира Meta-ratings.kz берген сұхбатында. Ол сонымен қатар ел спортында бүгінгі күннің басты тақырыбына айналған VAR жүйесі туралы да пікірімен бөлісті. – VAR-мен жұмыс істеу үлкен жауапкершілікті қажет етеді. Мониторда отырғандар да қателікке жол бермеуге тырысады. Жүйені толық иегеру үшін төрешілер көптеген теориялық және практикалық сабақтан өтті. Бұл біз үшін үлкен тәжірибе болмақ. VAR төрешілерге белгілі бір сәттерде жіберіп алатын қателіктерін жөндеуге көп көмегін тигізеді, – деп атап өтті төреші. Қорыта айтқанда, ел футболындағы екі айтулы оқиға ішкі біріншілігіміздің деңгейін арттыра түседі деген үміттеміз. Жаңа заманның көшіне іліскен футболымыз одан ары қарыштап дами берсін дейміз.5 күн ішінде төрешілерге түрлі сабақ өткізген ФИФА инструкторы Фархад Абдуллаевтың еңбегін мамандар жоғары бағалады. Ол осы кезге дейін реферидің бейнекөмекшілеріне арналған жүздеген семинар өткізген, VAR жүйесінің теориялық сабақтары мен тәжірибиелік жұмыстарын да өткізуден мол тәжірибиесі бар білікті маман. ФИФА инструкторының жетекшілігімен ары қарай да қазақстандық төрешілер ФИФА әзірлеген бағдарлама бойынша білімін арттырып, тәжірибелік курста өтеді.
Абылайхан ЖҰМАШ