Ғалым, ұстаз, дін қайраткері, Қазақстан Мұсылмандары діни басқармасын 10 жылдан астам басқарған Әбсаттар қажы Дербісәлінің қазасы – барша мұсылман қауымының ортақ қайғысы. Өзімнің, Қазақстан Мұсылмандары діни басқармасының ұжымы, еліміздегі барша мұсылман жамағаты атынан марқұмның отбасына, туған-туыстарына, қазақ халқына қайғыра көңіл айтамын. Алла алдынан жарылқасын. Иманы саламат болғай.
Бар өмірін діни ағарту саласына арнаған Әбсаттар қажы Бағысбайұлы мүфтияттың оқу-ағарту саласын жаңа деңгейге көтерді. Оның қаламынан туған ғылыми еңбектер мен ғибратты шығармалар өз оқырмандарын ізгілік пен ізденіске, имандылық пен адамгершілікке үндей беретіні сөзсіз.
Әбсаттар қажы Дербісәлі Бас мүфти болған жылдары жауапты жұмысқа деген ұқыптылығымен, іс-қағаздарды жүргізу барысында тиянақтылығымен, басқару ісінде ақылгөй басшы қасиетімен, адамдармен тіл табысуда зиялы болмысымен, ғылыми ізденісте табандылығымен, т.б. үлгі болар сипаттарымен есте қалды.
Ол кісі ғылыми саладан діни салаға ауысып келген соң білім мен ғылымға көп көңіл бөлді. Әсіресе, Нұр-Мүбарак университетінің қалыптасуы мен дамуына көп еңбек сіңірді. Шәкірттерге дәріс оқып, олардың ғылыммен айналысуына ден қойып, құштарлығын оятатын.
Әбсаттар қажы Дербісәлі Бас мүфти болып қызмет атқарған жылдары елімізде бірқатар зәулім мешіттер мен медреселер ашылды. Жаңадан ашылған медреселердің қолданыстағы заң талаптарына сай жұмыс істеуіне, білім саласында қалыптасқан тәртіп бойынша қызмет атқаруына мән беретін.
Ол елімізге белгілі марқұм Сұлтан Сартайұлы, Өмірзақ Айтбайұлы сынды зиялы қауым өкілдерімен, Мұрат Жұрынов, Асанәлі Әшімов, Тұңғышбай Жаманқұлов секілді ғалымдармен, танымал тұлғалармен тығыз қарым-қатынас орнатып, Қазақстан Мұсылмандары діни басқармасы жанынан ақылдастар алқасын құрды. Ақылдастар алқасы қоғамда дінге қатысты пайда болған мәселелерге қатысты дер кезінде пікір білдіріп, тиісті мәлімдемелер жариялап отырды. Әбсаттар қажы Дербісәлі қоғам, зиялы қауым мен мұсылман жамағаты арасында алтын көпір бола білді.
Әбсаттар қажы Дербісәлінің үлгі тұтар қасиеттерінің бірі – қызметке қабылданатын имамдармен алдын ала кездесіп, оларға ақыл-кеңесі мен насихатын айтатын. Елімізде 3 мыңға жуық мешіт болса, сол ғибадатханаларға жаңадан тағайындалған дін қызметкерлерінің әрқайсысымен сұхбат құратын. Ақсақалдық ақылын айтып, діни салада қызмет ету үлкен жауапкершілікті талап ететінін тәптіштеп түсіндіретін. Содан кейін ғана жаңа имамның қолына тағайындау туралы бұйрықты ұстатады. Бас мүфтидің жеке қабылдауында болып, оның насихатын тыңдап, сұхбаттасып шыққан дін қызметкері ерекше құлшыныспен, жауапкершілікті сезінген күйде аманаты жоғары жұмысқа кірісетін.
Мотивация беру – кез келген басшының қолынан келе бермейтін іс. Әбсаттар қажы Дербісәлі шалғай ауылға жас имамды тағайындаса да оған ерекше мотивация беретін. «Сен ауылға имам болып тағайындалған соң сол өңірдің рухани басшысы болуың керек. Ол үшін адам тұлға деңгейіне жетуі тиіс. Тұлға болу оңай емес. Біз жақсы мінезімізбен, терең біліммен халықтың алғысы мен ықыласына бөленеміз. Сондықтан сауатты, білімді, жан-жақты болуымыз қажет. Сонда ғана халық сыйлайды» деген сөзі дін қызметкеріне жігер беретін.
Ғылыми диссертация қорғаған сәтімде Әбсаттар аға қолдау көрсетіп, ізгі тілегін білдірді. Бас мүфти болған кезімде батасын беріп, жаңа қызметіме сәттілік тілеп: «Нағыз жұмыс істейтін сәттерің. Қуат-күштеріңді асыл дініміздің насихатына, халқымыздың игілігі мен бірлігін нығайтуға жұмсаңдар. Діни салада көп жылдар бойы жинақтаған тәжірибең бар. Енді соны Діни басқарма жұмысының жандануына сарп ету керек. Алла абырой берсін. Тек сәттілік тілеймін», – деп бата-тілегін білдірген болатын.
Мұндайда ол кісі туралы өткен шақпен естелік айту ауыр. Алла Тағала қадірлі ағамызды панасына алғай. «Достан – дұға» дегендей, ендігі ісіміз – марқұмға Алладан жарылқау тілеу, Құран бағыштау. Жаның жәннатта болсын, Хазірет!
Наурызбай қажы ТАҒАНҰЛЫ,
Қазақстан Мұсылмандары
діни басқармасының төрағасы, Бас мүфти
