Жамбыл облысы Құмшағал стансасында үш жасар қыздың ажал құшқаны жұртшылықтың есін шығарды. Ай мен күннің аманында пойыздың астына түсіп өлген бүлдіршіннің қазасы жақындарын ғана емес, тұтас халықтың қабырғасын қайыстырғаны анық. Оқыс оқиғаға біреулер баласына ие бола алмаған ананы кінәласа, енді екіншілер теміржолға жауапты мекемелерді сын садағына алды.
Үш жасар қыздың қазасына кім кінәлі?
Негізі, теміржол қауіпті аймақ саналатындықтан, мұнда қауіпсіздік шаралары барынша сақталуы қажет. Ал Құмшағал стансасында қауіпсіздік деңгейі қандай? Қайғылы оқиға болатын күні Д. есімді азаматша Құмшағал стансасынан Құмшағал иініне баласын белгіленбеген жермен алып өтпек болған. Қызын алға жіберген әйел қас пен көздің арасында келіп қалған пойыздан сасып қалып, баласын құтқара алмай қалған. Көз алдында көз жұмған перзентінің денесін көрген әйел есін жия алмай, жедел жәрдем мен тәртіп сақшыларынан жағдайды естіген соң жолдасын шақырған. Жалпы, құмшағалдықтардың айтуынша, бұл стансада болған бірінші жағдай емес екен. Теміржолға аспалы көпір қажеттігін тұрғындар 1970 жылдан бері көтеріп келе жатқан көрінеді. 2016 жылы жұрттың жанайқайы жауапты мекемелерге жетіп, көпірдің сызбасы сызылып, орны да белгіленіпті. Алайда түрлі себеппен көпірдің құрылысы басталмай жатып аяқталған. «Егер 5 жыл бұрын көпір салынғанда үш жасар қыздың қазасы сияқты қайғылы оқиғалар болмас па еді», – дейді Құмшағал иінінің тұрғыны Тоқберген Орынбасар. Құмшағал стансасының қауіпті екенін Тараз стансасы желілік полиция бөлімі басшысының бірінші орынбасары Аслан Қайназарұлы растап отыр. Оның сөзіне сүйенсек, халық көп шоғырланған аумақтағы теміржолдың жиегі арнайы қоршалуы қажет екен. Өйткені бұл Тараз стансасы желілік полиция бөлімінде адам өлімімен аяқталған бесінші дерек болып отыр. Ал былтыр үш адам жарақат алып, төрт адам ажал құшқан.Асалықтар аспалы көпірді тағы қанша күтеді?
Теміржол үстіне аспалы көпір сұрап, базынасын білдіріп жатқан жұртшылық Жамбыл ауданы Аса ауылында да аз емес. Ауданда 12 157 халық тұратын болса, соның 1 520-ы теміржолдың сол жақ бетіне қоныстанған. Сондай-ақ 150-ден астам мектеп оқушысы сабаққа бару үшін күнделікті теміржолдан өтеді. – Балаларымыздан бөлек, біз сияқты үлкен кісілерге теміржолдан өту қиынның-қиыны. Алайда амал жоқ, аудан орталығына бару үшін күнделікті «қыл көпірден» өткендей, теміржол арқылы қатынауымызға тура келеді. Көлік өтетін жол үйімізден алшақ орналасқандықтан, жедел жәрдем көлігі де кешігіп келеді. Ал теміржолдың үстінен баласын қолына көтеріп өтіп бара жатқан әйелдерді көргенде жүрегім аузыма тығылады. Оған қоса, ойын балалары да осы теміржолдың бойымен жүгіріп ойнауға құмар. Қанша ескертсек те оны тыңдайтын бала жоқ. Пойыз астына түскен төрт түлікті айтпағанда бірер жыл бұрын осы теміржолда мектеп оқушысын отарба басып кетті. Теміржолдан жүгіріп өтпек болған баланың сөмкесі вагонға ілініп қалып, пойыз оқушының белінен екіге бөліп өткен. Пойыздың астында қалған егде жасқа келген апа туралы да естідік. Қазір осы аумақтағы тұрғындардың саны артып келеді. Жамандыққа жорығаным емес, бірақ жуық арада теміржолдың жиегі қоршалып, аспалы көпір салынбаса, тағы қандай оқиғалар болуы мүмкін екенін ойлаудың өзі қорқынышты, – дейді Бекжан Мақұлов есімді ауыл тұрғыны. Аудан әкімі Сәкен Арубаевтың айтуынша, осы теміржол үстіне қажетті аспалы көпір мәселесінен облыс әкімдігі ғана емес, Парламент депутаттары да хабардар екен. Сондай-ақ Премьер-Министрдің орынбасары Роман Склярдың қоғамдық қабылдауында да түйінді түйткілдің жайы айтылыпты. Нәтижесінде, Үкімет басшысының орынбасары аспалы көпір құрылысының жобалық-сметалық құжаттарын аудандық бюджет есебінен дайындауды тапсырған. Қазір қажетті құжаттар рәсімделіп, республикаға жолданып отыр. Алайда ол қаржы қазынадан қашан қаралып, құрылыс жұмыстары қай кезде басталатыны белгісіз.Өткел де, қоғамдық көлік те жоқ
Аспалы көпір салу мәселесі Тараз стансасына қарайтын теміржолдарда да өзекті. Мәселен, «Қант зауыты» мен «За линей» тұрғындары жанайқайын білдіріп, бармаған жері, қақпаған есігі қалмаған. Алайда аспалы көпір мәселесі шешімін таппай, тұрғындар теміржолмен жандарын шүберекке түйіп өтіп жүр. Мұнда да теміржол бойында ажал құшқан немесе мүгедек болып қалған жандар аз емес. – «За линей» (Тынышбаева, Наурыз көшелері) көшелерінің тұрғындары күнделікті жұмысқа, мектепке, қоғамдық орындарға қатынау үшін теміржол арқылы өтеді. Неге десеңіз, «За линейге» теміржолдан асып автобус келмейді. Сол үшін тұрғындардың қоғамдық көлікпен қатынауы үшін теміржолдан өтіп, «Байзақ батыр» көшесінің соңындағы «Элеватор» аялдамасына барудан басқа амалы жоқ. Мұны теміржол басшылығы мен жергілікті әкімдік те біліп отыр. Енді қандай шешім қабылдайтыны белгісіз. Әзірге жұмысқа кешігіп барып немесе дәл уақытында жету арқылы пойыздың арасымен өту үшін тәуекелге бас байлап жүруімізге тура келіп отыр, – дейді Әлия Иманбай есімді тұрғын.«Сен салар да мен салар...»
Теміржол төңірегіндегі осындай өзекті мәселелерді жинақтай келе, біз «ҚТЖ-Жүк тасымалы» ЖШС «ЖТ Жамбыл бөлімшесі» филиалына ат ізін салдық. Бөлімшенің бас инженері Анатолий Ким «Қазақстан Темір жолы» АҚ мен жергілікті әкімдік бұл мәселеден хабардар екенін айтты. Ал жуырда болған үш жасар қыздың қазасынан кейін арнайы жиын өтіп, жедел шара қабылданыпты. Атап айтсақ, стансаларда дабыл қағатын аппараттар саны көбейтіліп, қосымша жарықтандыру, теміржол бойына ескертпе үшін баннер қою жұмыстары жүргізілген. Сондай-ақ желілік полиция бөлімінің қызметкерлері түсіндіру жұмыстарын күшейткен. – Тараз стансасының аумағындағы теміржол бойында тұратын халықтың жағдайы бізге белгілі. Расында, қанша ескерту жасалып, түсіндіру жұмыстары жүргізілгенімен, қайғылы жағдай көбейіп тұр. Қазіргі аса қауіпті аймақтардың тізімінде Байзақ батыр көшесі бірінші тұр. Рас, тұрғындар күнделікті пойыз жолдан өту үшін 40 минут күтуге мәжбүр. Бұл жерге жерасты көпірін салуға да болады. Бірақ оған қомақты қаржы керек. Әрі теміржолдағы пойыз бағыттарын да уақытша тоқтатуға тура келеді. Сондықтан ең дұрыс шешім – аспалы көпір салу. Бұл ұсынысымызды облыс әкіміне арнайы хат ретінде жолдадық,–дейді бөлімнің бас инженері. Жергілікті билікке жолданған хат біздің де қолымызға тиді. Онда аспалы көпір салуды қажет ететін алты аймақ көрсетіліпті. Тізімнің басында Байзақ батыр көшесіндегі «Элеватор» аялдамасы тұрса, одан кейін Абай көшесіндегі теміржол қиылысы, «Ауыл береке» базарындағы автокөлік көпірі, Құмшағал, Аса, Талас стансасының аумағы көрсетілген. Осы аймақтарда 2020-2021 жылдардың аралығында тұрғындардың теміржолдың рұқсат етілмеген орындарынан өтуінің салдарынан пойыздар 106 рет шұғыл тежелуге мәжбүр болған екен. Соның ішінде 7-еуінде адамды пойыз басып кеткен. Ресми хатта осы деректердің барлығы келтіріліп, «Облыс азаматтарының өмірі мен денсаулығын сақтау мақсатында және ҚР «Жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» заңының 31-бабы 7-тармағына сәйкес, теміржол үстінен өтпелі жаяу көпір салу мәселесін облыстық бюджеттен қарастыруыңызды сұраймыз», – делінген. Жалпы, бөлімшенің бас инженері Анатолий Кимнің айтуынша, үш жасар қыз қаза болған Құмшағал стансасында жерүсті өткелі бар екен. Алайда ол талапқа сай емес. Сондықтан маман мұнда да аспалы көпір салып, теміржол айналасын қоршап тастау қажетін айтады. Әрине ұсыныс айтып, хат жолдау кез келген мекеменің қолынан келетін нәрсе. Алайда теміржолға қатысты мәселеде ең бірінші «Қазақстан темір жолы» АҚ жауапты емес пе? Өзге мәселелерге келгенде жергілікті билікті жандарына жуыта бермейтін «Қазақстан темір жолы» мекемесі аспалы көпір салуға келгенде жергілікті билікпен қалай санасып қалды? Әрине, байыбына бармай, байбалам салудан аулақпыз. Алайда «сен салар да мен салар, атқа жемді кім салардың» керін келтіріп, аспалы көпір салу мәселесін бір-бірімізге сілтеп жүргенде шойын жолдың бойында ажал құшқан ағайынның саны артып кетпесе игі...Саятхан САТЫЛҒАН, Жамбыл облысы