Еліміздегі 7 мыңнан астам мектепте 3,6 миллионға жуық оқушы оқу жылын бастады. Оның 394 мыңға жуығы – 1-сынып оқушылары. Білім алушылар сыныптастарымен қауышып, партаға отырғанына дән риза. Мұғалімдер де шәкірттерімен көзбе-көз жүздесіп, сабақ түсіндіруді сағынған екен. Алайда санитарлық жағдайды қадағалап, әрбір оқушының жүріс-тұрысын бақылау оңай емес.
Мектеп мәселесі шешімін таппай тұр
1 қыркүйек күні министр Асхат Аймағамбетов №2 Қосшы орта мектебіне барып, бүлдіршіндерге «Әліппе» оқулығын табыстап қайтты. Құр бармай, жағдайды барлап қайтты деп ойлаймыз. Өйткені аталған қалашықта 1 «Ы» сыныбы бар. Байқағаныңыздай, бала саны көп. Кей сыныпта 40 шақты оқушы бар деседі. «Лесная поляна» тұрғын үй алабындағы мектептің жайы осы. Себебі мұнда халық саны көп, тіркеуге тұрған, тұрмағанын қосқанда, Қосшы қаласында 60-70 мыңға жуық тұрғын бар. Сол үшін мектеп мәселесі күрмеуі қиын түйткілдердің бірі болып тұр. Бұл ойды неге қозғап отырмыз? Бір сыныпта 30-40-қа жуық бала оқыса, карантин қайда қалды? Оның үстіне, бастауыш сынып оқушыларының бір мезетте, 20 минут қоңырауда асханаға баратынын ескерсек, арақашықтықты сақтау жайында ойланып қаласыз. Дегенмен олардың смартфонға телмірмей, оффлайн білім алатыны көңілге медеу. Қосшы дейміз-ау, елорданың №83, №72 мектептерінде де 1 «Ш», 1 «Ы» сыныбы бар екен. Демек, әкімнің сөзінде тұрып, биыл салып бітіремін деген мектеп құрылысын аяқтауы қажет. Бір аймақта халық санына байланысты сыныптар толып қалса, ендігісінде барлық оқушының саны мыңға да жетпейді. Мәселен, Солтүстік Қазақстан мектептерінде оқушы саны көп емес. «Жоғары сынып оқушылары не істеу керегін біледі. Бірақ бастауыш сыныпқа қиын. Осы бір ай ішінде адаптация жүреді деп ойлаймын. Әрбірінің қолын антисептикпен сүртуін, бетпердесін шешіп тастамауын, арақашықтық сақтауын қадағалап жүрміз. Мектепке кіру тәртібі де өзгерді. Соған да ата-ана мен оқушының еті үйренуі керек. Бәрібір қоңырау кезінде сынып болып араласып, шұрқырасып кетеді. Барынша тәртіп сақтауға шақырғанымызбен, баланың аты бала ғой», – дейді бастауыш сынып мұғалімі Айнаш Қарашева. Жоғарыдағы ойды жалғастырсақ, Сарыағаш ауданындағы жағдайды айтпай кетуге болмас. Негізі, Нұрлы жол ауылында №50 Б.Омаров атындағы жалпы орта мектебі 135 балаға лайықталған. Қазір онда 650 бала білім алып жатыр. Өткен жылы «Әкім» бағдарламасынан шұрық тесік тақта мен апаттық жағдайдағы мектеп көрінісін көрген едік. Биыл да оқушылар амалсыз осы мектепке келген. Бәрінен бұрын ата-аналар шыр-пыр. Жыл басында бюджет Түркістан облыстық Білім басқармасына қарайтынын естіген олар үміт күткен. Алайда «баяғы жартас сол жартас» күйінде қалған. Өйткені аудандық білім бөліміндегілер жоғарыға мектепті екі ауысымды білім береді деп ақпарат берген. «Сарыағаш-Әділет» қоғамдық бірлестігінің айтуынша, қазір белсенділер мектептің үш ауысымда оқытып жатқанын дәлелдеп әлек. Егер құжат облыстық Құрылыс басқармасының назарына іліксе, келесі жылы жаңа мектеп бой көтеруі мүмкін. Ал белсенділер нәтиже шығара алмаса оқушылар тар сыныпта білім алуын жалғастыра береді. Аталған мектептің Б. есімді бастауыш сынып мұғалімінің айтуынша, ұстаздар жайғасып отырып жазу жазатын бөлме жоқ. Сондықтан олар қысы-жазы дәлізде жүруге мәжбүр. Сондай-ақ ол қазір оқушылардың үш ауысымда білім алып жатқанын растады. «Біздің жанайқайымызды еститін билік бар ма?» – деп налыды мұғалім. Бір қызығы, осындай мектепте білім алса да, оқушылар спорт, өнер, білім жағынан дес бермейтін көрінеді. Мұны біз №50 мектепке іссапармен ат басын бұрған ұстаздан білдік. Ол егер заман талабына сай мектеп салынса, бұл жерден небір «сен тұр, мен атайын» дейтін өрендердің шығатынына сенімді. Аталған білім ошағын 2019 жылы бітірген Арайлым Керімбаева да ауыл балалары қуанар күн келерін күтіп жүргенін жасырмады. «Бізде дарынды, білімді, талантты оқушылар жетерлік. Бірақ мектепті келіп көріп, сол жерде оқып көріңіздер. Сонда бізді түсінесіздер. Ешқандай жағдай жасалмаған»,– дейді ол. Иә, бұл аймақтағы бір ғана мектептің мәселесі. Ал елімізде мұндай мектептің қаншасы бар десеңізші. «Ең жақсы мектеп – үйге жақын мектеп» дейтін тәмсіл тағы бар. Бірақ жауаптылар осы ұғымды ауылды былай қойғанда, қалада іске асыра алмай отыр. Оған қоса, үш ауысымды мектепте оқитындардан карантин режимін сақтаңдар деп талап ететінімізді естен шығармайық.Дәстүрлі форматтың ықпалы
Десе де, оффлайн оқу орта және жоғары сынып оқушыларына майдай жақты. Олай дейтініміз – кейбірі онлайн формат кезінде репетитор жалдап оқуға мәжбүр болған. Себебі ұстаз бен оқушы арасындағы кері байланыс, көзбе-көз түсіндіру білім сапасына тікелей әсер етеді. Сондықтан олар санитарлық талапты барынша сақтап, дәстүрлі форматта білім алуды жалғастырғысы келеді. Бұлай дейтініміз, ел ішінде «балаларға арналған вакцинаның 4 мың дозасы елге келіпті. Оқушыларды сол үшін мектепке жинап жатыр екен. Ауруды өршітіп, осындай жолмен вакциналауды жоспарлап отыр» дейтін қанқу сөз таралып кетті. Сол үшін оқушылар мен студенттердің арасында «1-2 ай оқып, қайта онлайн форматқа көшеміз ғой» деп арқаны кеңге салып жүргендер бар. Әрине, ұстаздар да жағдайды жақсы түсінеді. Барынша сақтанып, білім сапасын түсіріп алмауды да ойлайды. Естеріңізде болса, былтыр білім сапасының түсіп кеткенін министрлік өкілдері де растаған еді. Сондықтан мұғалімдер ата-аналарды сабырға шақырып әлек. «Былай тартсаң арба сынады, былай тартсаң өгіз өледінің» кері болса да, білім алу бірінші кезекте тұруы керек. Мәселен, педагог Қарлыға Тілеуқызының «егер пандемия 2024 жылға дейін жалғасатын болса, онлайн оқуды жалғастыра берсек, оқушылар сауатсыз болып шығады. Болашақ – білімде» дегенінің жаны бар. Алайда әлеуметтік желіде бас көтеріп, Денсаулық пен Білім министрлігіне үндеу жолдап жүрген ата-аналар аз емес. Рас, олар да баласының денсаулығына алаңдап, уайымдайды. Мысалы, Ақтөбе қаласының тұрғыны Нұрлыбай Қошанұлы Білім министрлігі мен барлық жергілікті оқу бөлімі басшыларына хат жолдаған. Үндеуін Facebook желісінде жариялаған. 13 облыстың «қызыл аймақта» тұрғанын, індеттің таралуы жылдам болып, әсерінен мектептің вирус ошағына айналып шыға келетінін жазған. Оффлайн оқытуға асықпау керегін, күз айларының тұмау мен вирус жұқтыруға бейім екенін де қосқан. Қысқасы, министрден балаларды қайтадан онлайн оқуға көшіруді сұраған. Бұл жазбаны қолдап бөліскендер де, қарсы пікір айтқандар да жетерлік. Кей ата-ана сыныптағы бір оқушы вирус жұқтырса, қалған 25-і карантинде болатынын да нұсқаған. Біразы «10-15 күн дәстүрлі оқытудың аяқ алысын бақылайық» деумен шектелген. Расымен, аталған уақыт ішінде вирус жұқтыру көрсеткіші де белгілі болар. Бас санитар дәрігер айтқандай, мектептің 20%-ы індетке іліксе, онлайн оқуға көшетіні тағы бар.Айзат АЙДАРҚЫЗЫ