Белградта өткен әлем чемпионаты қазақстандық боксшылар үшін сәтті аяқталды. Екі аптаға жуық уақытқа созылған турнирде 88 мемлекеттен келген 500-ден аса боксшы бақ сынап, 13 салмақ дәрежесінде жүлделер сарапқа салынды. Қазақстандық былғары қолғап шеберлері 5 медаль (2 алтын, 2 күміс, 1 қола) еншілеп, жалпыкомандалық есепте екінші орын алды.
Жерлестеріміздің алдын тек Куба боксшылары орады. Бостандық аралының өкілдері 3 алтын мен 2 қола жүлдені олжалады. Үздік үштікті 2 алтын мен 2 күміспен АҚШ құрамасы түйіндеді. Бұл ретте Белградтағы бәсеке қарсаңында бас бапкерлік қызметке тағайындалған Қайрат Сәтжановтың еңбегін ерекше атап өтуге болады. Білікті маман аз уақыт ішінде бәсекеге қабілетті команда жасақтай алды. Бастысы, оғландарымыз кезекті әлем чемпионатында алдыңғы лектен көрінді. Жалпы айтқанда, 25 мемлекеттің спортшысы жүлдегер атанды. Қазақстандық жанкүйерлер финалдық кезеңді асыға күтті. Өйткені төрт боксшымыз ақтық сынға жолдама алып, жарыс көрігін қыздырды. АҚШ-тың да төрт оғланы финалда бақ сынады. Куба мен Ресейден үш, Жапониядан екі боксшы алтынға таласуға мүмкіндік алды. Ал Таиланд, Франция, Өзбекстан, Бразилия, Әзербайжан, Армения, Түркия, Украина, Беларусь және Италиядан бір-бір боксшыдан финалға өтті. Осылайша, 13 салмақ бойынша чемпиондық үшін талас 15 мемлекеттің өкілдері арасында өрбіді. Қазақстан сапынан Теміртас Жүсіпов 33 жасында әлем чемпионы атанды. Осыдан бір жарым ай бұрын ғана ол Мәскеуде өткен әскерилер арасындағы әлем біріншілігінде бас жүлдені олжалаған болатын. Отандасымыз Белградта да қарсыластарынан оқ бойы озық шықты. Ал Сәкен Бибосынов Токиода кеткен есесін қайтарып, алтын медальді мойнына тақты. Токио Олимпиадасының қола жүлдегері жеребесінің ауыр болғанына қарамастан әр кездесуін жоғары деңгейде өткізді. Алдымен ол Олимпиада чемпионы, Баркер кубогының иегері өзбекстандық Хасанбай Дусматовты жарыс жолынан шығарды. Содан соң құрлықтық деңгейдегі жарыстарда олжа салып жүрген үндістандық Депак Кумарды, Рио Олимпиадасының күміс және Гамбургтегі әлем чемпионатының қола жүлдегері колумбиялық Юберхен Мартинесті сан соқтырып кетті. Бибосынов жартылай финалда таиландтық Танарат Саенгфетті, финалда Роско Хиллды жеңіп, жеңіс тұғырынан көрінді. Тағы бір отандасымыз Серік Теміржанов та Белград төрінде ел сенімін ақтау үшін аянып қалмады. Жеңіске деген жігерінің арқасында ақтық сынға дейін сүрінбей келді. Өкінішке қарай, финалда америкалық боксшы Джамал Харвиге есе жіберді. Жарыс қорытындысы бойынша АҚШ-тан келген 18 жастағы боксшы бас жүлдені қанжығасына байласа, Теміржанов күміспен күптелді. Ал 54 келіге дейінгі салмақта сынға түскен Махмұд Сабырхан финалда жапондық Тамоя Цубойдан 0:5 есебімен жеңілді. Бұл – Махмұд қатысып отырған алғашқы әлем чемпионаты. 20 жасында әлем чемпионатының финалында сынға түскені де Махмұдтың талантты боксшы екенін көрсетті. Бокстан Қазақстан командасының бас бапкері Қайрат Сәтжанов Белградтағы әлем біріншілігінен кейін құраманың жетістігіне өз бағасын берді. – Әлем чемпионатын ойдағыдай өткіздік. Негізгі мақсатымыз – жалпыкомандалық есепте топ жару. Оқу-жаттығу жиындарында да команданы солай жігерлендірдік. Міне, екі алтын, екі күміс, бір қола алып отырмыз. Әрине, төрешілердің де қателігі болды. Десе де, боксшылардың Белградтағы өнері көңілімнен шықты. Олимпиададан кейін бұл чемпионат бізді біріктіре түсті, – деді бас бапкер.
Өзге де бокс мамандары құраманың нәтижесіне көңілі толатынын айтуда. Солардың бірі бокстан Қазақстан құрамасының бұрынғы бас бапкері Тұрсынғали Еділов әлем біріншілігінде қай жерде қателік жібергенімізді, кімдерге әлі де дайындықты арттыру керек екенін атап өтті.
– Әлем чемпионатын Олимпиадаға дайындық деп атасақ та болады. Өйткені біраз боксшылардың қарым-қабілеті осы турнирде байқалады. Жеңілген боксшыларымыздың жарыстағы қателіктерін бапкерлік штаб толықтай зерттеп, бір қорытындысын шығарады. Көп боксшылардың тәжірибелері аз екені көрінді. Дегенмен жарыс болған соң жеңіс пен жеңіліс қатар жүретінін ұмытпайық. Әлем чемпионатынан екі алтын алмағанымызға да біраз уақыт болды. Жалпы, нәтижеміз жаман емес. Бұған жаңа бапкердің де үлесі зор. Олимпиадаға дейін әлі уақыт бар. Алда осы 13 салмақта өнер көрсететін боксшыларды тағы да іріктейді. Әрине, ауыр салмақтар жағы бізде ақсап тұр. Соған баса мән берген жөн. Жүлдегер атанған жігіттер өздерін жақсы жағынан көрсетті. Махмұдтан алтын күтіп едік. Оған тәжірибе жетіспеді. Абылайханның толық бабына келіп үлгермегені көрінді. Азия чемпионатында шаршаңқы болған боксшымыз Олимпиада да сәтсіз өнер көрсетті. Осы жарыста да толық ашыла алмады. Енді ол алдағы төртжылдықтың басты додасында топ жаруға барын салады деп ойлаймын. Сәкен Олимпиададағы олқылықтың орнын толтырды. Оның жеңіске деген жігері, талпынысы анық көрінді. Теміржановқа сәл ғана сәттілік жетіспеді. Финалда бірінші раундта қарсыласына басымдықты беріп қойды. Әлі де қателікті жөндеуге уақыты бар. Жас боксшы ғой. Бізде боксшылар арасында бәсекелестік жоғары. Алдағы әлемдік додаға таңдау жасауда осы әлем чемпионатындағы нәтижеге жеткен боксшылардың өнері бағаланады. Тек ауыр салмақта дұрыс таңдау жасай білу керек. Асланбек Шымбергеновтің тактикалық жағынан қателескенін көрдім. Өзіне деген сенімділік жетіспеген де сыңайлы. Қалған боксшыларға әлі де көп жұмыс істеу керек, – дейді танымал бапкер.
Боксшыларымыздың өнерінен бөлек әлемдік жарыста да бірқатар кемшіліктің болғанын айта кетейік. Жарысты ұйымдастырушылар 71 келі салмақтағы жүлдегерлерді марапаттау сәтінде Әзербайжан туын Өзбекстанмен шатастырып алды. Төрешілер тарапынан да қателіктер кетті. Әділетсіздіктер де болды. Қазақстан тарапы 3 жекпе-жекке байланысты «протест» берген, бірақ ол сол күйі қанағаттандырылмады.
Қуаныштысы, Қазақстан өз тарихында әлем чемпионатындағы 2-үздік (2013 жылы 4 алтын алған) нәтижесін көрсетті. Боксшыларымыз 3-рет (2003, 2005) әлем чемпионатында 2 алтын жүлде алды. Теміртас Жүсіпов 33 жасында әлем чемпионы атанған ең егде (2013 жылы Біржан Жақыпов 29 жасында жеңімпаз атанған) боксшы атанды. Ал Абылайхан Жүсіпов әлем біріншілігінде 3 қола жүлде алған, ал Махмұд Сабырхан 54 келіде жүлдегер атанған алғашқы спортшы ретінде ел спортының тарихына енді.
Айта кетейік, күні кеше саңлақтарымыз елге оралды. Жанкүйерлер елорда әуежайынан боксшыларды ыстық ықыласпен күтіп алды. Енді қазақстандық боксшылар Сербия астанасында өткен бокстан әлем чемпионатында алған жүлделі орындары үшін қаржылай сыйақыға ие болады. Cыйақы бірден үш жерден төленбек. Халықаралық әуесқой бокс қауымдастығының ресми сыйақысы – бірінші орын – 100 мың доллар, екінші орын үшін – 50 мың және қола үшін – 25 мың доллар. Мемлекеттік бюджеттен де төлемдер бар – сәйкесінше 15, 7 және 5 мың доллар. Сондай-ақ боксшыларға Қазақстан бокс федерациясы бірінші орын үшін 70 мың доллар, екінші орынға 50 мың және үшінші орын үшін 30 мың доллар береді. Осылайша, әлем чемпионы Теміртас Жүсіпов пен Сәкен Бибосынов әрқайсысы 185 мың доллардан, яғни шамамен 79,4 миллион теңгеден алады. Күміс жүлдегерлер Махмұд Сабырхан мен Серік Теміржанов 107 мың доллардан немесе 45,9 миллион теңгеден алады. Қола жүлдегер Абылайхан Жүсіповтің сыйақысы 60 мың доллар немесе 25,7 миллион теңге болмақ.
Біз өз кезегімізде Белградтан олжалы оралған саңлақтарымызды айтулы жеңісімен құттықтаймыз.
Абылайхан ЖҰМАШ