Редакциядан
1986 жылғы Желтоқсан көтерілісі туралы толғанысқа түсер кездеріміз көп қой. Сондайда, сәлден соң-ақ осы Еркін Қыдырыңыз еске түседі. Желтоқсандағы, сол сексен алтының ақырғы айы ортасындағы боранды түндер, аязды күндер Шымкентіңізде де сұрапыл суық еді. Ешкім де ашық пікір айтпайды. Іштерінен тынады. Іш шіркін қан жылайды. Жастарды кінәлайтындар көбірек. Жасыратын несі бар, орекеңдер де, өзге ұлттың өкілдері де бірден-ақ теріс бұрылған. Қазекеме қырын-қырыс қабақ танытқан. Тіпті, қарапайым ғана, қатардағы тірліктермен жүретіндей, саясаттан хабарсыз секілді көрінетіндей көршілеріңіздің өзі көзіңе шұқып қарап, нұқып өткісі келер. Оларды былай қойып, өзіміздің қазақтан-ақ шыққан шенеунік басшысымақтардың арасында да мысқылдай мырсылдағандар молайған, табалай тырсиятындар көбейген. «Атаңа нәлеттердің алаңға шығып, қыстыгүні құтырып несі бар ей, а-а-а?», – деп тырсылдағандар табылған. Он сегізінші желтоқсандағы таңертеңгілік шақ еді. Әдетте мұндай ауа райында, осындай қыста қуанатын, әсемдікке елітетін жан еді. Желтоқсаннан кейін көңіл көтерілмей қойған. Күннің көзіне қарасақ, қарақошқылдау бұлт торлап тұрыпты. Айнала-төңірек аяқ бүркеді. Үскірік уілдеп жөнелетіндей. Шымкентіңізді қуаныш емес, қорқыныш буып, буындырып жатқандай сезілді. Он алтыншы шағынаудандағы күртік қары күреле қоймаған жиек жолмен төмен қарап, тұржырап келе жатқанбыз. Кенет: «Ассалаумағалейкүм, аға!» деген дарқан ықыласты дауыстан оқыс ояныңқырап қарасақ, сол кездегі жас, жігерлі журналист ініміз Еркін Қыдыров екен. Ол кезде «ов» деген аффиксіңізді аты-жөнінен түп-тегінен ала қоймаған бүгінгі белгілі-белді қаламгеріңіз Еркін Қыдыр. «Аға басыңыз тіпті төмен түсіп кетіпті ғой?», – деді. «Кешегісі күдік-күмәнға толы Бүгінгісі...» деп күмілжідік. Күрсін кернеген кеудемізбен өксігендей. Сексен алтының қытымыр қысындағы Қыдыровыңыз, бүгінгі Қыдырыңыз не деді деңізші сонда?! Еркініңіз емін-еркін бүй деді: «Ой, аға бұл ерлік әлі басқаша бағаланатын күн келеді». Шынымен-ақ солай деді. Еркін бауыр. Бірауыз сөз. Еркін ініңіздің сол бір батыл пікірі, батыр болжамы мына бізді селт еткізген. Кенет ойландырған. Оятқан. Қуанғандай, жұбанғандай күй кештірген. Жанарымыз жасаурап: «Айтқаның келсін, айналайын!» дегенбіз. Иә, 1986 жылғы Желтоқсан көтерілісі хақында жадымызды жаңғыртар сәттерде, сол қыс, Шымкенттегі он алтыншы шағынауданның жиек жолы және Еркін бауырымның еркін пікірі жаңғырады-ай. Енді қаламгерлік қарымына қарайласақ, ұзаңқырап кетерміз. Қысқасынан қайырсақ, Еркіннің екі мақаласы еске түсе береді. Біріншісі троллейбус туралы-тұғын. Ұмытпасақ, тоқсаныншы жылдың соңы болар. «Социалистік Қазақстаныңызда» шыққан. Мақалада түнгі Шымкент суреттелген. Тәуелсіздік алардың алды ғой деймін. Облыс орталығында тізіле сызылып, әдемі әдеппен жүретін троллейбустарыңыз тоқтаған. Тоқыраған. Осы мәселені мұңмен орап, толқыныспен тарап, қаламгер биігінен қарап, әрі экономикалық талдама жасағаны, әрі алдан әлдебір үміт шамын күтетінін ишаралағаны жатталып қалыпты. Тіпті, сол кездегі қоғамыңызды үлкен жолдың бойында тоқ жалғағышынан ажырап, абыржып тұрған троллейбусыңызға теңегеніне дейін жадымызда. Еркіннің екінші ерекше мақаласы Америкадағы басшылар, мемлекеттік қызметкерлер және олардың этикасы, парақорлық пен жемқорлықты жүгендеу жөніндегі текті тәжірибелер туралы еді. «Басшы болдың ба – бас қамын ұмыт» деп аталатын. Оның есте сақталғаны сол, біріншіден, бөлекше баяндалған-тұғын. Ұмытпасақ, Жоғарғы тәртіптік кеңес төрағасы Оралбай Әбдікәрімов екеуі жазды-ау. Екіншіден, сол кездері біз-дағы басшылардың ар-ұяты, этикасы жайын қозғаңқырап, «бастық» деген сөз «бас тық» дегенді емес, «бас тік», ұлтың үшін басыңды тік дегенді меңзесе мақұл. Қазекем бастықтары үшін. Дегендей ой қозғап жүргенбіз. Сондықтан қалай ұмытпаған деп күдіктенбеңіз, ағайын. Жалпы, Еркінде ерекше дүниелер, үлгілі үрдіс көп. Алпысқа келген ереніңізден қазіргі балғын қаламгерлер үйренер болса, кәнеки!Мархабат БАЙҒҰТ, жазушы