Бүгінде Қызылордадағы Қағбаның көшірмесін тауып алу еш қиындық туғызбайды. Кесене аудан орталығынан онша жырақта емес. Шамамен 30 шақырымдай жерде орналасқан.
«Негізінен, «Хорасан ата» кесенесі көне Өзгент қалашығының аумағында орналасқан. Ол жерде бірнеше кесене бар. Қағбаның көшірмесі де осы аумақта тұр. Аңызға сәйкес, Қағбаның көшірмесі Сыр еліне Үсейін бабтың құдіретті күшінің арқасында жеткізілгені айтылады. Дегенмен нақты дерек жоқ. Қайбір жылдары Түркістандағы Қожа Ахмет Ясауи кесенесінде жұмыс істейтін профессор кісі осы орынды арнайы зерттеген. Сол кезде анықталғандай, бұл нысанның ішінен ескі ғимараттың қабырғалары табылды. Соған орай «бұл жерде мүлде басқа тарихи кесененің болуы мүмкін» деген тұжырым жасап, қазба жұмыстарын жүргізіп, терең зерттеу қажет екенін айтқан болатын. Алайда аңызға сәйкес бұл жер халық сенімінде «Кіші Қағба» аталып, мінәжат етушілер көптеп келіп жатады», – дейді өлкетанушы, тарихшы Әлімжан Ержанов.Арада қаншама ғасыр өтсе де, әлі күнге дейін қасиетті орынға зиярат етуге баратын халықтың нөпірі қалың. Бұл орынға келушілер тура Меккедегі Қағба секілді қасиетті тастың көшірмесін де жеті мәрте айналады. Нысанның жанында ағып жатқан кішкене бұлақ бар. Сол бұлақтан зәмзәм суын да ішеді. Бұл жерде Әбдіжәлил бабпен қатар ұлы Үсейіннің де кесенесі тұр. Күллі мұсылман қауымға қастерлі саналатын бабалар жатқан бұл өңірді «Хорасан әулие» деп атап та кеткен. Бұл орынға зиярат етуге келгендер ең алдымен Үсейін бабқа мінәжат етеді. Себебі ел аузынан жеткен аңызда Әбжәлел бабтың өзі кейінгі ұрпаққа өзіне адал борышын өтеген ұлы Үсейін бабқа ниет жасауды өсиет етіп қалдырған деседі.
«Мен қасиетті Қағбаның да баламасы болуы мүмкін емес деп ойлаймын. Әлі де толық зерттелмеген бұл беймәлім кесененің аңызға мүлде қатысы болмауы да мүмкін. Жоғарыда айтып өткенімдей, бұл орында ескі ғимараттың қабырғалары бар. Сыртын аңызға сүйене отырып, ертеректе Қағбаға ұқсас етіп қаптаған. Өткен жылы бұл нысанды қайта жаңартты. Негізінен, аңызда айтылған мәлімет тұрмақ, «Хорасан ата» жайында нақты тарихи деректер жоқ. Тек Өзгент қалашығы жайында тарихи мәліметтер айтылады. Ал бұл нысанның осы көне Өзгент қаласы аумағында орналасуының да үлкен тарихи мәні болуы әбден мүмкін. Ол үшін осы аумақта қазба жұмыстарын қолға алып, зерттеу жүргізілуі тиіс. Сондықтан жалған сенімнің жетегінде жүру артық», – дейді тарихшы.Тарихшы айтып өткендей, бұған дейін Меккедегі Қағбадан аумайтын бұл орынға 2022 жылы қайта жөндеу жұмыстары жүргізілді. Оған нысанның тым ескіріп кеткені себеп болды. Тас сары түске боялып, темір есік салынды. Нысанның сыртына «Қағбаның көшірмесі» деп жазылды. Ел аузында Әбдіжәлил бабтың табаны тиіп, намаз оқыған еліміздің көптеген өңірінде көзі ашылған бұлақтар бар деген қауесет жиі айтылады. Алайда бұл да нақты дәлелденбеген. Қалай дегенде де, бүгінде елімізде Алланың ақ жолына бет бұрып, Ислам дінін ұстанушылар қатары артып келе жатқаны көз қуантады. Оны Сырдағы «кіші Қағба» аталып кеткен орынға келушілердің көптігінен аңғаруға болады.
Қызылорда облысы