– 1218 пәтердің 669-ы әлеуметтік жағынан қорғалатын топтағыларға берілсе, олардың 612-інің ғана санаты расталған. Өздерінің мәртебесін дәлелдеген, пәтерді кезегіне сай алған көп балалы аналар, 1-2-топ мүгедектері, мүгедек балалы отбасылар, зейнеткерлер және Чернобыль апаты, Семей полигонында зардап шеккен азаматтар, қандастар, жалғызбасты аналар, жетімдердің құжаты тұрғын үй комиссиясы арқылы рәсімделуде. Құжаты барын дәлелдеген, бірақ мемлекеттік қызметкерлер тарапынан кеткен олқылықтар кесірінен санаты нақты расталмаған азаматтардың құжаты медиация арқылы, қолдарында құжаты жоқ, кезектен тыс заңсыз алғандардың құжаты сот арқылы заңдастырылуда, – деді Әсет Дүйсебекұлы.Жетісу облысының прокуратурасы, Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі Жетісу облысы бойынша департаментінің тексеруі барысында біраз азаматтың кезегі қайтадан қалпына келтіріліп, пәтер алуға қатысты құқығы сақталған. 2005-2006 жылдары кезектен заңсыз шығарылғандар да пәтерлі болуда. Ал басқа облысқа ауысып кеткен мемлекеттік қызметшілердің пәтері мемлекет меншігіне қайтарылуда. Өткен жылдары 357 пәтерді бюджет пен мемлекет қызметкерлері алыпты. Тексеруден соң осы үйлердің 210 пәтері мемлекеттік мекемелердің теңгеріміне берілді. Қалған 147-сі бойынша тексеру қолға алынған. Алдағы кезде олардың санаттары анықталады. Егер заңға сәйкес болмаса, мемлекетке қайтарылады.
– Көпбалалы аналарға берілген 40-тан астам пәтерде мүлде басқа адамдардың жалға алып, тұрып жатқаны анықталды. Бұл тіпті шектен шыққандық қой?! Іс жүзінде ол кісілер баспанаға мұқтаж болмаған сияқты. Талап қойып, түсіндіру жұмыстарын жүргізгеннен кейін көбі үйлеріне көшіп келді. Мына бір қызық жағдайды да айтып кетейін. Кезекте тұрғандардың көбі Талдықорғанда тұрмайды. Тіркелген мекен-жайына барсаң, үйде жоқ болып шығады. Хабарлама жіберсең, жауап келмейді. Сол кісілерді іздеуге 2-3 ай уақыт кетуде. Құқық қорғау органдарына жүгініп, олардың көбін аудандардан таптық. Кезекте тұрғандықтан, біз заң аясында пәтер беруге тиіспіз. Сондай-ақ заң бойынша кезекке балалары кәмелеттік жасқа толмаған көпбалалы аналар ғана тұра алады. Алайда кәмелеттік жасқа толып кеткен, тіпті, балалары 30, 40 жастағылар да кезекте тұрғаны анықталып жатыр. Қазір оларды кезектен шығарудамыз. Айта берсек, қала бойынша тұрғын үй кезегінде де, бұған дейін беріліп келген пәтерлерге қатысты заңсыздықтар мен сорақылықтар жетерлік. Баспана деген кез келген отбасының немесе адамның ең жанды жерінің бірі. Сондықтан бұл мәселеге қатаң қарап, барлығы заң аясында болуын қамтамасыз етуге ұмтылудамыз. Өкінішке қарай, осы қадамымызды дұрыс қабылдамайтындар да бар, – дейді қала басшысы.Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі Жетісу облысы бойынша департаменті тергеу басқармасының басшысы Айдос Жетпісбаевтың айтуына қарағанда, 2013-2021 жылдар аралығында заңсыз берілген пәтерлерге қатысты Қылмыстық кодексiнің 361-бабы бойынша қылмыстық іс қозғалып, қазіргі таңда тергеу жұмыстары жүргізілуде. Жоғарыда айтылған 1218 пәтердің 59-ы сот арқылы кері қайтарылып, кезекте тұрғандарға берілуде, 500 адам тұрып жатқан баспаналарын заңдастырыпты. Үйлерді заңсыз таратуға қатысты күдікке ілінгендер арасында Талдықорған қаласы әкімдігінің лауазымды қызметкерлері де бар. Қазіргі кезде Талдықорған қаласында пәтер кезегінде 16 мыңнан астам азамат тұр. Осы уақытқа дейін себепсіз 1700 адам кезектен шығып қалған. Олардың 1333-і қайта кезекке қойылыпты. Тағы бір назар аударатын мәселе, Талдықорғанда тұрғын үй кезегінде тұрғандарды алдау арқылы пайда табуды көздейтін алаяқтар тағы пайда болыпты. Қалалық әкімдіктегі тұрғын үй инспекциясы басшысы Айдос Жақыпбектің айтуынша, кейінгі кездері пәтер алаяқтарының белсенділігі артып кеткен. Олар кезекте тұрғандарға тұрғын үй қоры атынан хабарласып, олардан тезірек баспаналы болу үшін ақша бопсалайды.
– Соңғы айларда мұндай деректер көбейіп кетті. Телефонмен хабарласып, өздерін тұрғын үй инспекциясынанмын деп таныстырады да, азаматтарды баспана кезегінің келіп қалғанына байланысты алдын ала белгілі сомада комиссиялық алым төлеуі қажеттігіне сендіреді. Біз қала тұрғындарына ондайларға сенбеуге шақырамыз. Мемлекеттік қордан үй тегін беріледі, кезекте тұрғандардан ешқандай комиссиялық алым алынбайды, – дейді тұрғын үй инспекциясының басшысы.Талдықорғанда мұндай жағдай бірінші рет болып тұрмағанын естеріңізге саламыз. 2017 жылы 47 адамды 200 миллион теңгеге тақырға отырғызғандар сотталған болатын. Содан бері тынышталып қалған алаяқтар облыс орталығында тұрғын үй кезегінде тұрғандарға, бұған дейін үй алғандарға қатысты көптеген заңсыздықтар мен былық-шылықтың беті ашылып, тексерістер көбейгеннен бері қайтадан белсеніп, қарапайым тұрғындарды мазалауда.
Болат АБАҒАН, Жетісу облысы