– Премьер-Министр Әлихан Смайыловқа жолдаған депутаттық сауалыңызда Үкіметтің бүгінгі халықпен жұмыс істеу, қоғаммен коммуникация жасау тәсілдері көңіл көншітпейтінін айттыңыз. Бұл сауалды жолдауыңызға не себеп болды? Халық тарапынан келіп түскен арыз-шағымдар бар ма?
– Мемлекет басшысы Қ.Тоқаевтың елімізде жүргізіп жатқан реформаларының ең негізгі, түпкі мақсаты – халықтың әл-ауқатын арттыру. Саясат пен экономиканың арасында тікелей байланыс бар. Яғни, халықтық билік, демократия, плюрализм болған кезде экономикалық салада монополияға, олигополияға жол берілмейді. Экономикалық салада протекция болмайды. Сондықтан Үкімет Қасым-Жомарт Кемелұлының саяси реформаларын экономикалық өсімге конвертация жасай отырып, халықтың әл-ауқатын арттырудың амалдарын жасауы керек. Бүгінгі Үкіметтің алдындағы ең негізгі мәселе – саяси реформаларды аймақтардағы бюджеттің ашықтығына, аймақтардағы көптеген түйткілді проблеманы ашық талқылауға әкелетін тетіктер жасау. Сондықтан депутаттық сауал халықтан келетін әртүрлі хаттан, шағымнан қарастырылған. Халық пен Президент арасында экономикалық саясат үшін жауап беретін негізгі құрылым болғандықтан Үкіметтің әдіс-тәсілдері өзгеруі керек.
– Мемлекеттік ақпарат қауіпсіздігі аясында проблемалар көбейіп кеткені рас. Алайда ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жолдары бар ма?
– Мемлекеттің ақпараттық қауіпсіздік проблемасы ең бірінші қазақстандықтардың мемлекеттік өзін-өзі сезінуіне байланысты. Өйткені мемлекеттік өзін-өзі сезіну дегеніміз – әр азаматтың Қазақстанды Отаным деп сезінуі. «Қазақстан Отаным болғандықтан осы елдің тұтастығы мен бірлігіне, ынтымағына азамат ретінде жауап беремін» деген түсінік әрбір адамда болуы керек. Бүгінде ақ параттық қауіпсіздік проблемасы әлеуметтік желілердің пайда болуымен күрделене түсті. Бұрын бұқаралық ақпарат құралдарының ақпаратқа монополиясы болған. Қазір БАҚ-тың ақпаратқа ешқандай монополиясы жоқ. Мемлекеттің ақпараттық қауіпсіздігі әрбір азаматтың іс-қимылына байланысты болып отыр. Міне, осы тұрғыдан ақпараттық қауіпсіздіктің стратегиясын өзгерту керек. Сонымен бірге мемлекет алдындағы халықтың пейілі қандай? Әрбір азаматтың ақпараттық қауіпсіздікке жауапкершілігі бар екенін түсінуі үшін не істеу керек деген сұраққа жауап беру керек. Жалпы, мемлекеттің ақпарат саласындағы іс-қадамдарының концепциясын өзгерту керек. Бұл өте ауқымды мәселе. Дегенмен осы түйткілді шешуге бүгіннен бастап кірісуіміз қажет.
– Жергілікті бюджеттің қалыптасуы барша халыққа жаппай ашық және түсінікті болуы тиіс екенін айттыңыз. Сонда бүгінге дейін жергілікті бюджет ашық жүргізілмеген бе?
– Қазір аймақтарда қатысу бюджеті деген бар. Яғни, бюджеттің әлеуметтік саласы халықтың тікелей араласуымен қалыптасады. Бюджеттің белгілі бір 10 пайызы халықтың нақты қажеттілігіне жарауы керек. Бұл бастама кейбір аймақтарда іс-жүзіне асып жатыр. Дегенмен де, әрбір ауданның, облыстың бюджеті қайда кетіп жатыр? Қалай ұсталып жатыр? Халыққа келетін нақты қандай әлеуметтік пайда бар? Осының барлығына әкімшілік, мәслихат нақты есеп беріп отыруы керек. Міне, бюджеттің ашықтығы дегеніміз осы. Егер бюджет ашық болатын болса, ауданда, облыста бюджеттің қайда кетіп жатқаны жайлы ақпаратты халық біліп отырса, онда халықтың мемлекетті түсіну дәрежесі кеңейеді. Мемлекет пен халықтың арасындағы түсіністік ұлттық консенсусқа алып келеді. Сондықтан бюджет мәселесіне ұлттық консенсусқа алып келетін құрал ретінде қарауымыз керек.
– Әңгімеңізге рақмет!
Сұхбаттасқан
К.ҚАРҚЫН