Мемлекеттік рәміздер – елдігіміздің жарқын көрінісі, халқымыздың мақтанышы мен абыройы. Қазақстанның Туы, Елтаңбасы мен Әнұраны ұлтымыздың азаттыққа, өркендеуге және жасампаздыққа деген табанды ұмтылысының символы. Сонымен қатар баршамызды мызғымас бірлікке ұйыстыратын, әрбір азаматты Отан үшін күнделікті қажырлы еңбек етуге және үлкен жетістіктерге үндейтін күш. Мемлекет басшысы
Қ.Тоқаевтың өзі: «Қасиетті нышандарымызда қазақтың мыңжылдық арман-тілегі, мақсат-мұраты түгел тоғысқан. Ту халқымыз үшін қашанда ерлік пен елдіктің символы саналған. Көк түріктер заманында бабаларымыз бөрілі байрақтың төңірегіне топтасты. Қазақ хандығының туы бүкіл ұлтты ұйыстырды, ел бірлігін бекемдеді. Ал өткен ғасырда арыстарымыз «Алаш туы астында Күн сөнгенше сөнбейміз!» деп халыққа жігер берді. Көне дәуірден мирас болған осы дәстүр ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып, бүгінгі күнге жетті. Қазақ елінің көгінде Ұлы даланың айбынын асырған тәуелсіздік Туы желбіреді. Көк байрағымыз – мызғымас мемлекеттіліктің белгісі. Елтаңбамыз – азаттықтың айшықты көрінісі. Ал Әнұранымыз – еркіндік пен елдіктің үні. Тәуелсіздіктің осы үш символы халқымызға ерекше рух береді. Әрқайсысымыздың кеудемізге мақтаныш ұялатады. Өйткені бұл – бабаларымыздың орындалған арманы» деген болатын.
Осы орайда өткізілетін салтанатты іс-шаралардың тәрбиелік мәні өте зор. Көпшілік үшін көзіне оттай басылып, көңілінде ыстық табы қалатыны, көбіне Көк байрағымыз. Туды көргенде толқымайтын адам жоқ. Көк Ту – азаттықтың белгісі. Халқымыз тарихи таңдауын жасайтын сәтте алып байрағымыздың көкте желбіреуін жақсы ырымға балап жататынымыз сондықтан. Көк Тудың көкке көтеріліп, желбіреуі – еңсеміздің көтерілуі. Ол желмен жарысып жазыла түскенде желбіреген дауысынан біздің асқақ та азат рухымыздың үні естіледі. Сондай шараның бірі былтыр Алатау баурайында өткен болатын. Қазақстанның ең үлкен Туы Алматы аспанында желбіреді. Кәсіби парашютші Олег Тощев көлемі 800 шаршы метр болатын көк байрағымызды 3 000 метр биіктікте қалықтатып ұшып өтті. Салмағы шамамен 90 келіні құрайтын көк Ту қатты материалдан жасалған. Сондықтан да бұл акция өте қауіпті әрі орындалуы да қиын еді. Республика күніне орай өткен «Ашық аспан» акциясы аясындағы бұл оқиға Қазақстан рекордтар кітабына енді. Салыстыру үшін айта кетсек, Астананың негізгі Ту бағанасында орналасқан еліміздегі ең үлкен Ту – 450 шаршы метр, ал көкке көтерілген көк байрақ одан екі есе үлкен. Ол осы бірегей оқиға үшін арнайы әзірленген екен.
«Бұл акцияның мақсаты – қазақстандықтардың патриоттық рухын нығайту, толеранттылық пен бейбіт аспан концепциясын қолдау. Қазақстанның көк байрағы – біздің бәрімізді біріктіретін мемлекеттік рәміз, тәуелсіздігіміздің символы. Біз өз Туымызға дұрыс құрметпен қарауды, мемлекетімізге деген жылы патриоттық сезімді нығайтуды қалаймыз», – дейді ұйымдастырушы Тілек Каналин.
Олег Тощев парашютпен секіру бойынша әлемдік рекорд жаңартқан. Ол 12 жыл ішінде аспаннан 5 800 рет секірген. Спортшы бүгінгі шараға бір ай көлемінде дайындалыпты. Ал жалпы былтыр елімізде 5 мыңнан аса түрлі форматтағы іс-шара өткізіліпті. Мәселен, 4 маусым күні бүкіл республика бойынша бір уақытта сағат 10.00-де мемлекеттік Гимн орындалды. Астана қаласындағы «Атамекен» этномемориалдық саябағындағы ең биік Ту тұғырда Мемлекет басшысының қатысуымен мемлекеттік Ту көтеру рәсімі ұйымдастырылды.
Патриотизм мемлекеттік рәміздерді құрметтеуден басталады
Мамандар қазақстандықтар арасында патриотизм сезімін арттырудың, мемлекеттік рәміздерге құрметпен және ұқыпты қарауды үйретудің бірден-бір жолы ақпараттық-насихаттық жұмыстар екенін айтады. Бұл жұмыстар күнбе-күн қалыпты жағдай ретінде жүріп жатуы тиіс. Жас ұрпақтың санасына осы бастан сіңіре берсек, еліміздің тәуелсіздігі де баянды болмақ.
«Патриотизм дегеніміз мемлекеттік рәміздерді құрметтеуден, дәріптеуден басталады. Сондықтан да біздің геральдикалық орталықтың басты мақсаттарының бірі – осы. Яки, сол арқылы жастардың ұлтқа, Отанға деген құрмет сезімін ояту. Мысалы, 1,5 млрд халқы бар Қытай мемлекетінің азаматтары өздерінің қызыл туларын қалай құрметтейді, оны бәріміз де көріп жүрміз. Түркия елі де сол. Араларында саяси мәселелер болып жатқанымен, қызыл туы көтерілгенде түрік халқы бірігіп кетеді. Біз де сондай деңгейге жетуіміз керек. Біздің болашақ ұрпағымыз көк Ту желбіреген шақта, соның айналасынан табылып, жұмыла алатындай, оған құрметпен қарайтындай жағдайға жетуіміз қажет. Ол үшін жасалар жұмыс көп. Бұл тұста тек мемлекет тарапынан қолдау жасап қоймай, қоғам тарапынан, азаматтар тарапынан да ынта болуы тиіс», – дейді Мәдениет және спорт министрлігі Архив істері және құжаттаманы басқару комитетінің «Геральдикалық зерттеулер орталығы» РМК директоры Асылбек Байжұмаұлы.
Расында да, көк Туымыздың салтанатты түрде желбірегені – ата-бабамыздың даңқты дәстүрін асқақтатқанымыз. Бүркітті байрақ тәуелсіздік мұраттарына адал болуға шақырады, ел халқына ерекше жігер береді. Елтаңбамыз да көзге ыстық, көңілге медеу. Ал Әнұранның рух берер сезімі алабөтен күйге бөлейді. Мамандар біздің елдің мемлекеттік рәміздерінде өзіне тән бір ерекшелік бар екенін айтады.
«Біздің тудағыдай нақты көріністі кез келген елдің жалауынан көре алмайсыз. Қыран құс пен күн біздің елдің ашықтыққа деген, еркіндікке деген құштарлығын айшықтап тұр. Ал Елтаңбамыздағы қос пырақ – қазақ тарихынан ғана емес, адамзат тарихынан хабар береді. Өйткені атты үйретіп мінгеннен бастап адам баласы дамуының жаңа сатысына қадам басты. Ал қазақ үшін ол ажырамас қанатына айналды. Әнұранға келер болсақ, оның рухты сазы мен жігерлі сөздеріне жетер мазмұн жоқ. Сондықтан да, мемлекеттік рәміздер – егеменді еліміздің өткені мен бүгінінің және болашағы арасындағы тарихи сабақтастықтың жарқын көрінісі», – дейді әлеуметтанушы Құралай Шерімбетова.
Мазақ етіп, қорлауға жол жоқ
Еліміздің басты құндылықтарын құрметтеу – бәріміздің перзенттік парызымыз, оған немқұрайды қарайтындарға, қадір-қасиетін түсіретіндерге біржола тосқауыл қою да міндетіміз. Сондықтан да қоғамдық орындарда немесе өзге де жерлерде мемлекеттік рәміздердің негізгі мақсатынан тыс жатқанын немесе қолданылып жатқанын көрсек, бейжай қалмай, тиісті орындарға хабарлағанымыз жөн. Бұл ретте әлеуметтік желілердің көмегі зор. Өкінішке қарай, ондай деректер елімізде кездесіп те қалып жүр. Мәселен, Түркістан облысында былтыр бір ауылдағы мектепте Елтаңба суреті жабыстырылған шыны урнаның әжетханада тұрған суреті тарады. Сайлау уақытында пайдаланылатын жәшіктің бұлай тұрғаны заңға қайшы еді. Төле би ауданында болған бұл оқиға үшін мектеп басшылығы ӘҚБтК-ның 458-бабы бойынша әкімшілік жауапкершілікке тартылды. Сондай-ақ Павлодар облысында да былтыр Елтаңбаны қоқысқа тастаған екі оқиға тіркелді.
Бірі – облыс орталығы маңында алюминий зауытынан 10 шақырым жерде болған болса, екіншісі Ақтоғай ауылында қоқыстан табылды. Екі оқиға бойынша да қызметтік тексерістер жүргізілгенімен, нәтижесі хабарланған жоқ. Осы және тағы да басқа оқиғалардан соң елімізде мемлекеттік рәміздерді пайдалану тәртібі жөніндегі заңнаманы күшейту талабы қойылған еді. Бұған тіпті Мемлекет басшысының өзі назар аударды.
«Жаһандық экономикада өршіп келе жатқан сын-қатерлер мен бұрын-соңды болмаған геосаяси шиеленіс жағдайында біз мемлекеттілігімізді нығайту үшін күш-қуатымызды еселей түсуіміз керек. Мемлекеттік рәміздерімізді мазақ етуге, қорлауға ешқашан жол бермеуіміз қажет. Мұндай әрекеттерге барғандарды қатаң жазалаған жөн. Біртұтас халық ретінде ұйыса отырып, біз кез келген қиындықты бірге жеңіп, әділетті, тиімді мемлекет құра аламыз. Сонымен бірге жастармен жан-жақты түсіндіру жұмысын жүргізген жөн. Бұл – бүкіл қоғамның міндеті», – деді Президент.
Соған сәйкес, биыл қаңтар айында Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінің «Мемлекеттік рәміздерді қорлау» туралы 372-бабына өзгерістер мен толықтырулар енгізілді. Бұрын айыппұл құны 3 мың айлық есептік көрсеткішке (1 АЕК – 3 450 теңге) тең, яки 6 миллион теңгенің шамасында болған болса, енді ол сома 3 мың айлық есептік көрсеткішке, яғни 10 миллион теңгеге дейін артты. Ал қоғамдық жұмыстарға тартудың мерзімі 600 сағаттан 900 сағатқа дейін көбейді. Әрине, құр жазалаумен патриотизм нығаймайтыны рас. Сондықтан да ақпараттық-насихат жұмыстары да толастамауы тиіс.
Нұрлан ҚОСАЙ