Біздің алғашқы таныстығымыз сонау 1990 жылдардағы Бүкілодақтық мал шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтының (ВИЖ) аспирантура кезеңінен бастау алады. Сол кездің өзінде Айбын құрдасым ВИЖ-дегі аспиранттар ортасында өзінің жүріс-тұрысымен, білімімен ерекшеленіп тұратын. Отызға толмаған жігіттік шағының өзінде білгенін, көңілге тоқығанын айтып, ғылымның озығы жайлы ойларымен бөлісіп, жайдары көңілмен бек рахаттанып әңгіме айтатын. Кейде, генетикалық үрдістер жайында Жанұзақ Әкім мен Өтебай Бисенов бас қосқан отырыстарда таңға дейін пікірталас жасап, ертесі жұмысқа кете беретін. Ғылыми жұмысы сүтті сиырдың биологиялық әлеуетіне байланысты болғандықтан, таңғы сауымға ерте кететін де, кешкі сауымды аяқтап кеш келетін. Аз ұйықтап, көп еңбектенсе де, әсте шаршадым дегенін естіген емеспін.
Айбын кейіннен Ауыл шаруашылығы министрлігіне ауысып келіп, мемлекеттік қызмет атқарғаннан соң республикалық мал асылдандыру орталығы «Асыл түлік» қоғамын ұйымдастырғанына және «Мал шаруашылығы және мал азығы өндірісі ғылыми-өндірістік орталығы» мекемесінде басшы болып еңбек еткеніне ерекше мән беремін. Өйткені, осы кезеңде белгілі қоғам қайраткерлері Қилыбай Медеубеков, Қасым Асанов және Рақым Оразалиев сияқты академиктердің бастамасымен Айбын ауыл шаруашылығына аса қажет үлкен шараларды ұйымдастыруға мұрындық болып, игілікті істердің басы-қасында жүрді.
Айбынның докторлық жұмысы Қазақстандағы табиғи жайылымдардың жай-күйі, оларды ұтымды игерудің оңтайлы жолдарын ғылыми тұрғыдан дәлелдеу мәселелеріне арналды. Өзекті мәселенің түйінін тарқатып, диссертацияны ойдағыдай қорғап шықты. Осы еңбегінің арқасында «ҚР Ұлттық атласын» дайындау кезінде ауыл шаруашылығы бөлімінің материалдарын әзірлеуге басшылық жасау Айбынға бұйырды.
Ауыл шаруашылығы жүйесіне келгенге дейін бизнес, аудан әкімінің орынбасары, «КазАгропромбанк» жүйесінде қандай қызмет атқарса да ғылымнан алыстап кетпеді. Сөз ретіне орай, бизнесте мал шаруашылығын дамытудың озық технологиясына бағытталған жобаларға басшылық жасаса, банк саласында ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерінің қаржылық сауығуына ғылыми тұрғыдан көзқарас танытқанын атап кеткен жөн. Талдықорған ауданының әкімінің орынбасары қызметінде шаруаларды жаңа технологияға үндеп, шаруашылықтардың қызметін тиімді ұйымдастыруды ғылыми қамту мәселелеріне зор мән берді.
Мал шаруашылығы саласында цифрландыру мәселесі бойынша алғашқылардың бірі болып бастама көтеріп, мал туралы барлық ақпарат шоғырланған ақпараттық-сараптамалық жүйесін түзіп, Айбынның мал асылдандыру ісіне серпін беруге мұрындық болғанын да мақтанышпен айта алам.
Айбын Төреханов бүгінде қазыналы жас алпысқа жеткен екен. Шерхан атамыз: «Алпыс – тал түс» деген екен, досым түстік өмірге енді жетті, ендігі Алланың қалауымен кештік малын жинау үшін ел игілігіне қызмет ете беру бұйырсын!
Серік ҚАНАТБАЕВ,
биология ғылымдарының докторы, профессор