Әрбір алтыншы қазақстандық дүниеге келетін өңірдің ардақты аналары, белсенді қыз-келіншектері осы аймақта мәңгілік дамыл тапқан Домалақ ананың рухымен қанаттанып, ар-ұят пен адалдықты өмірдің шырағына айналдырған. Осы орайда, біз оңтүстіктің өжет қызы, Түркістан облыстық мәслихатының депутаты, «Парасат» орденінің иегері, Түркістан облысының құрметті азаматы, «AMANAT» партиясы облыстық филиалы атқарушы хатшысының орынбасары, осы партияның өңірлік Әйелдер қанатының жетекшісі Қалыйма Жантөреқызымен сыр-сұхбат жүргізген едік.
– Қалыйма Жантөреқызы, естуімізше, партияға келмес бұрын жеке бизнесіңіз болған. Бизнесіңізді жоғалтқаныңызға өкінбейсіз бе? Партияға қалай келдіңіз? Жалпы, партиядан не ұттыңыз?
– Мен біріншіден, осында мұңын айтып келген елге, халыққа жәрдемдесіп келемін. Бизнес менің тез ойлау қабілетімді арттырды, ал партияға келсек, мәселе ауқымды: өзіңнің күн көріп жан бағуың, өркендеп бақуатты болуыңды, жалғыз басыңды ғана емес, бүкіл айналаңды ойлайсың. Бизнес-бәсекелестіктегі сәтті қадамдар партияда пайдасын тигізгенін жасырмаймын. Партия менің ең алдымен танымалдығымды арттырды. Қазір билік пен халықтың арасында байланыс орнатып, талай жанның, елді мекендердің түйінді мәселелерінің шешілуіне ықпал етіп дәнекер болып келемін, депутаттығымның жөні бір төбе. Алдыма келген жандардың басынан өткен оқиғалары, әлемдегі түрлі көзқарас, сан қилы оқиғалар, әртүрлі ой мені бірден шешім шығаруға, қалам ұстауға жетелейді. Партияға келмегенімде мықты кәсіпкер болар ма едім, кім білсін?!
– Жалпы, ана мен бала, қыз-келіншектер мәселесіне бей-жай қарамайтыныңызды білеміз...
– Иә, шамам келгенше ана мен бала мәселесін қозғаймын. Әйелдер қанатының Түркістан облысы бойынша кеңесшісімін, 10 бағыт бойынша қоғамдағы әйел мәселелеріне әсер етуді көздейміз. Өзімнің қоғамдағы кейбір мәселелерге үн қататын жазу-сызуыммен де керекпін деп ойлаймын. Партияға алғаш келген жылдары 585 баланы тегін медициналық тексеруден өткізгенмін. Мықты жоба болған еді. Қыздардың тағдырына осыдан кейін ойыстым. Неге қыздар ерте жүкті болып қалады, неге олар алданады? Неге балалар тастанды? Балалар үйіндегі 2-3 жасқа толмаған құлағы керең, көзі көрмей қалған балаларды көп көрдім. Мұның көбісі қыздар жүкті болып қалған соң, оны түсіріп тастаймын деп дәрі ішкеннен болады екен. Жалпы, тағдыры осындайға тап болған қыздардың бәрі бірдей жаман емес, ол туралы зерттедім де. Қоғамның бұл проблемасы – өзекті мәселе.
– Ұмытпасақ, «Қошқаратадағы қыз» атты болған оқиғаға негізделген әңгімеңіз осындай жағдайға тап болған қыздың тағдырына құрылған емес пе еді?
– Иә, «Қошқаратадағы қыз» әңгімесі көпшіліктің көңілінен шыққан туынды болды. Бұл туындыда Шымкент қаласындағы Қошқарата өзенінің бойында өмірден кеткісі келген қызды аман алып қалғаным, оның тағдырына араласып, бұл ойына себепкер жанды тауып, олардың қайта қосылуына жәрдемші болғаным баяндалады. Сол қызбен әлі күнге дейін араласатыным, отбасылық дос болып кеткеніміз жақсы суреттелген. Шым-шытырық оқиғаға негізделген туынды алданып қалған қыздың өмірі жайында.
– Соңғы екі шақырылымда да депутат болдыңыз. Депутат болып жүріп тағы нендей мәселені шешуге ықпал еттіңіз?
– Депутат халықтың мұңын билікке жеткізуші, шешуге атсалысушы. Саяси реформалардың арқасында, әйелдерге квота берілді. VII шақырылымда 35 депутаттық сауалымның 31-і шешіліпті. VIII шақырылымда бір жыл көлемінде 21 депутаттық сауал жолдаппын. 70 пайызы шешілсе қалғаны қаралу үстінде. Азаматтардың өтініші орындалып, алғыстарын өз ауыздарынан естіген кезіңде төбең көкке жеткендей сезінесің. Облыстық мәслихатқа Кентау қаласы бойынша түстім. Ыбырай Алтынсарин көшесіндегі №11 үйдің тұрғындары аталған үйдің апатты жағдайда тұрғанын, осы мәселені реттеуге ықпал етуімді сұрады. Іргесі қирауға шақ қалған бес қабатты тұрғын үйдің іргетасын бекемдеп, сейсмикалық тұрғыда күшейтуге және күрделі жөндеуден өткізуге депутаттық сауал жолдадым, жетпіс отбасыны алаң күйге салған мәселе облыстық мәслихат сессиясында қаралып 108 млн теңге бөлінді. Уәде бердім, орындалды, тұрғындар алғысын жаудырып жатыр. Кентаудан сайланған депутат ретінде қаладағы ең күрделі мәселе – №5 жылу энергия орталығының қалыпты қызметін қадағалауда ұстап келемін. Жылу беру орталығын модернизациялау бойынша 2022 жылы облыс бюджетінен 793 млн теңге қосымша 498 млн теңге бөлінуіне ұйытқы болдым. Қазір бұл нысан «AMANAT» партиясының бақылауына алынып, кешенді модернизациялауға республикалық бюджеттен 14 млрд теңге бағытталды. Сауран ауданы Оранғай елді мекенінде психоневрологиялық аурулары бар мүгедек балаларға арналған 50 орындық медициналық-әлеуметтік нысанның құрылысын жүргізу бойынша депутаттық сауалым қолдау тауып, құрылысы бітуге таяу. Өзекті мәселе партияның сайлауалды бағдарламасын іске асыру жөніндегі Жол картасының іс-шаралар тізбегіне енгізіліп, «AMANAT» партиясының бақылауына алынды. Қамкөңіл аналардың арманын орындауға осылайша маңызды қадам жасалды. Ұлттық тәрбиенің мәйегі Ясауи тәрбиесін балалардың бойына сіңдіру мақсатындағы депутаттық сауалым қолдау тауып, «Бала Ахмет» анимациялық фильмі түсірілді.
– Ел ішіндегі осынау ауқымды істерді ер азаматтармен иық тіресе атқарып жүрсіз. Ойыңызда үнемі тұратын, жан дүниеңізді мазалайтын мәселе бар ма? Жалпы, өмірден не іздейсіз?
– Мейірім бар жерде адамгершілік бар, адамгершілік бар жерде әділет бар, өйткені адамгершіліктен ештеңе асып кете алмайды. Қазір ұлт тәрбиесі ең өзекті болып тұр. Тіл білген жақсы, бірақ өз тіліңді құрметте деген тағы бар. Рухани жаңғыру бізде еңсесін көтеріп ашыла қоймады, мағынасы терең еді, өкінішке қарай, киелі жерлерді ғана түгендеуге басты назар аударылып кетті, оның діңгегі сапалы намысты ұлтты қалыптастыру еді. Түркістан қаласына рухани астана атағын беріп жатыр. Мұнда енді тек Ясауиды ғана емес, басқа ұлыларымызды да осы жерге топтастыру керек. Қалай дейсіз? Алаш ардақтыларының топырағын әкеліп, пантеон жасасақ, өте керемет жұмыс болар еді, оған сүйекті сүйрелеудің қажеті жоқ. Тарихта ұлты, елі үшін жанқиярлық танытқандар көп қой. Мұстафа Шоқайды алайық, кешегі Алаш арыстары сынды мықтыларымыз көп. Түркияда болғанда пантеонды көрдім. Атилла деп сырттан келгендерге мықтыларын көрсетіп отыр. Сол сияқты Алаш ардақтыларынан бастап қазақтың көрнектілерін пантеонда дүйім сырттан келушілерге таныта алсақ, ұлт алдындағы жасаған еңбегіміз болатыны сөзсіз. Әрине, ол күні кеше қайтыс болғандарға емес, тарихи тұлғаларға арналуы тиіс. Сонда туристер ағылар еді.
– Бүгінде зейнет жасындасыз. Арагідік «жастарға орын бермей ме» деген сөздер тікелей өзіңізге бағытталмаса да зейнеткерлерге қатысты айтылып жатады. Бұған не айтар едіңіз?
– Партия мемлекеттік қызмет органына жатпайды. Ол саяси-қоғамдық ұйым. Яғни, ұйымда жас ерекшелігі бойынша шектеу қойылмайды. Қоғамда беделі бар, тәжірибесі толымды, халықтың сұранысына сай қызмет ете білетін азаматтар әрдайым партияның бетке ұстар азаматтары болып табыла бермек. Шетелдерде жасы үлкен сенаторлар баршылық. Орта жас пен үлкен кісілердің идеясы толығып, бірге жұмыс істеген дұрыс деп ойлаймын. Ақыл тоқтатқан, елге танымал, сөзі өтетін адамдардың да идеясы керек болады. Қаңтар оқиғасы кезінде екі кештің ортасында Кентау қаласындағы алаңға шыққан жастардың алдына барып, оларға басу айтқан жалғыз депутат болдым. Ол кезде мен жоғарыдан рұқсат та алмадым. Бұл менің азаматтық ұстанымым. Ертесіне үйді-үйлеріне барып, түсіндірме жұмыстарын жасадым. Жалпы, барлық іс-әрекеттер ел үшін, ұлтты біріктіру үшін болуы керек.
– Сұхбатыңызға рақмет!
Әңгімелескен
Ажар ӘЖІБЕК